Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1785

[p. 572]

Vaderlandsche Catechismus, of Kort Onderwys in de Vaderlandsche Historie, van den tyd der Batavieren, tot het Jaar 1785; in Vraagen en Antwoorden, ten dienste der Nederlandsche Jeugd, gesteld door Adriaan Mandt. Predikant te Zutphen. Te Zutphen, by A.J. van Hóorn; en te Amsterdam, by J. Wessing, 1785. Behalven het Voorbericht, 192 bladz. in octavo.

De menigvuldige Catechismussen, zedert eenigen tyd in ons Vaderland uitgekomen, heeft denkelyk den Heer Mandt bewogen, om ook eens een Catechismus der Vaderlandsche Historie te schryven, welke zich echter boven het Kort Begrip van Wagenaar, en anderen, nergens in onderscheidt, dan in eene ongemeene kortheid der Antwoorden, (indien dezelve anders, om deeze kortheid, die dikwils meer bloote naamen, dan wezenlyke zaaken, in het geheugen prent, den voorrang verdient, waaraan wy zeer twyfelen,) en in het vervolg der Geschiedenis tot op onze dagen; zo dat dit Werkje met recht een zeer Korte Kronyk der Vaderlandsche Historie, in vraagen en antwoorden, zou kunnen genaamd worden. - Het geen ons het beste in deezen Catechismus bevalt, is het Besluit van denzelven, dat wy hier onzen Leezeren zullen mededeelen.

Vraag. Wat hebt ge uit het kortelyk aan u gegeeven onderwys, in de Vaderlandsche Historie, geleerd?

Antw. Mynen pligt om my, zo veel doenlyk, verder in dezelve te oefenen.

V. Tot welk een einde?

A. Om op eene verstandige wyze bedaard oordeel te kunnen vellen, over de waare belangen van ons Gemeenebest.

V. Wat is dan eenen braaven Vaderlander nodig?

A. Dat hy eenen toeleg hebbe om uit eigene oogen te zien.

V. Is dit noodzaakelyk voor elk lid der Vaderlandsche Maatschappy?

A. Ja; opdat elk in zynen stand aan zyne duure verbintenis getrouw zy.

V. Waartegen wordt hy daardoor meest beveiligd?

A. Tegen alle vervoering tot kwaade aanslagen.

V. Waartoe wordt gy, by dit onderricht, byzonder opgeleid?

A. Tot de beschouwing der Godlyke goedertierenheden.

V. Waarin gebleeken?

A. In 't grootmaaken en bewaaren van deeze Republiek, onder zo geduchte stormen van allerleie gevaaren en aanvallen.

V. Hebt gy de waardy der dierbaare Vryheid ook nader leeren kennen?

A. Ja; eener Vryheid in 't Godsdienstige en Burgerlyke, voor zo veel bloeds gekocht.

[p. 573]

V. Hebt ge ook niet uitmuntende deugden en haatelyke gebreken ontdekt, onder menschen van allerleien rang?

A. Gewisselyk; en dat om my ter navolginge der eersten, en ten afschrik der laatsten, te dienen.

V. Waarvan hebt ge de noodzaakelykheld telkens gezien?

A. Van eene veel vermogende Eendracht, op den Godsdienst en rechtgeaarte Vaderlandsliefde gegrond.

V. Waarom geeft gy zulk een omschryving van de Eendracht?

A. Om dezelve van alle verkeerde eensgezindheid te onderscheiden.

V. Welke is de reden, dat gy, in deeze omschryving, den Godsdienst met de Vaderlandsliefde verbindt?

A. Om dat de Godsdienst ons uit zuivere beginzels leert handelen.

V. Waarvoor doet de Godsdienst den waaren Vaderlander zich wachten?

A. Voor de vervoering van hollende hartstochten en gevaarlyke onbedachtzaamheid.

V. Wat keurt ge met deeze Eendracht dan volstrekt strydig?

A. Alle eigenbelang, 't welk aan zyne laage inzichten de openbaare belangen zou willen opofferen.

V. Wat meer?

A. Een kwalykbestierde drift, zo nadeelig voor de gewenschte vruchten van eenen bezadigden en werkzaamen yver.

V. Waartoe rekent gy u inzonderheid verbonden?

A. Dat ik God vuuriglyk om 't heil myns lieven Vaderlands bidde, en daartoe, op eene betaamelyke wyze, in mynen kring en betrekking, trachte mee te werken.