Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1785

Eenvouwig Huismiddel voor de Christenen, tegen het Ongeloove, dat in deeze dagen meer en meer besmetlyk wordt, en dat onder allerhande zoort van Menschen, tot nadeel van den Christelyken Godsdienst, voordgeplant wordt, in Vyv Verhandelingen, door J. Claessen, Predikant te Leerdam. Te Amsterdam, by M. de Bruyn, 1784. Behalven het Voorbericht, 229 bladz. in gr. octavo.

De bewyzen voor de waerheid van den Godsdienst, de Godlykheid en Voortreflykheid der Openbaringe, op zodanig ene wyze te behandelen en in zulk een licht te stellen, dat het voor den Gemenen Man vatbaer zy, zo dat het daedlyk ter hunner overtuiginge kunne strekken, en dus geschikt zy om invloed te hebben, op hunne beleving van de Leer der Openbaringe, is ongetwyfeld van ene wezenlyke nuttigheid. Zulks te doen heeft zich de Eerwaerde Claessen in dit Geschrift voorgesteld, en de uitvoering is zodanig, dat zyne Verhandelingen, door derzelver geleidlykheid en klaerheid, daertoe bevorderlyk kunnen zyn, des men het zelve, als een leerzaem Huisboek ten dien einde, den Gemenen Man wel moge aenpryzen. Aenvanglyk

[p. 59]

geeft zyn Eerwaerde ene Verhandeling over den Natuurlyken Godsdienst, en de plichten daer in voorgeschreven. Hieraen hecht hy ene naspooring van de mogelykheid, het bestaen en de kenmerken ener Godlyke Openbaringe. Verder doet hy zien de Ongodlykheid der Heidensche en Muhammedaensche Openbaringe, en de Godlykheid van die der Christenen in 't gemeen. Daer by komen dan nog twee Verhandelingen, waer van de eerste gaet over de Waerheid en Godlykheid der Schriften van het Oude, en de laetste over die der Schriften van het Nieuwe Testament. In de laetste de uitmuntenheid van den Christelyken Godsdienst ontvouwd hebbende, toont hy nog kortlyk aen, hoe de Eerbiedigers der Openbaringe, al dwaelden zy, 'er niet by verliezen kunnen, terwyl de Versmaders der Openbaringe integendeel, zo dezelve waarlyk van Gode afkomstig zy, zichzelven het grootste onheil op den hals halen. En hierop besluit hy dit zyn Geschrift indezervoege.

‘Myne Mede Christenen! heb ik u aangeweezen, dat wy als Christenen, al ware onze Openbaaring en Godsdienstige verrichting naar dezelve valsch, niets waagen, en niet ongelukkig zyn kunnen; dan mag ik vertrouwen, dat gy even daarom, om dat hy, die de Openbaaring niet geloovt, zo veel waagt, by het geloove, den Heiligen eenmaalovergegeeven, blyven zult, zonder ulieden door kunstige voorstellen van de Patroonen van het ongeloove te laaten beweegen om er in te deelen.

Uw Godsdienst is voortreffelyk; want hy geevt u eigenlyk vertroostingen, redelyke vertroostingen tegen allerhande rampen en onspoeden, waarmede dit leven verdrietig gemaakt wordt. ----- Wat? hy geevt u de heerlykste uitzigten op een aanstaand leven. Verliest de Ongeloovige, als het op sterven aankomt, alle zyne hardvochtigheid, en wordt die sterke Geest dan kinderlyk zwak: dan vertoont zich de waare Christen eerst sterk; dan verschynt de Godsdienst, dien hy beleeden heeft, in zyne heerlykheid, en doet hem zyn lot gerust afwagten; dan is kalmte en rust in zyn gemoed, dat hy binnen weinig tyd over de Jordaan in Canaan komen zal. ----- Vertroostingen tegen de verschriklykheid des doods zyn in den Christelyken Godsdienst te vinden, daar de andere der ongeloovigen zulk eenen, als de dood nadert, aan zyn ontwaakt en kloppend geweeten overlaaten. ----- Ontzaglyk sterven! daar alle schrikbeel-

[p. 60]

den om het doodbed waaren, en de stervende by zyne doodsangsten een gewapend verderv voor zich ziet, dat hem wagt, en daar hy eeuwig zyne spotternyen met de Heilige Openbaaringe, en de Christenen, boeten zal!’