Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1784

Staatkundige Geschriften, opgesteld en nagelaaten, door M^r. Simon van Slingelandt, geb. 14 Jan. 1664, aangesteld tot Secretaris van den Raad van Staaten, 4 Aug. 1690, Raad en Thesaurier Generaal der Vereenigde Nederlanden, 27 Oct. 1725, Raadpensionaris van Holland, 17 July 1727, overleeden 1 Dec. 1736. Eerste Deel. Te Amsterdam, by P. Schouten, 1784. Behalven het Voorwerk, 314 bladz. in gr. octavo.

Men maakt hiermede een aanvang van de uitgave eeniger Staatkundige Geschriften van den beroemden Staatsman M^r. van Slingelandt. Het menigvuldige afschryven van zommigen dier Schriften, waaruit ligtlyk verminkte Handschriften ontstonden, heeft eerst aanleiding gegeeven om dezelven door den druk gemeen te maaken. En de Familie, dit oogmerk verstaande, is, op veeler aanzoek, te raade geworden, om den Wel Ed. Geb. Gestr. Heer, Philip Jacob van der Goes, Raad in de Vroedschap en Burgemeester der Stad Rotterdam, onder wien de Handschriften van den Heer Raadpensionaris berusten, te beweegen, om toe te staan, dat deeze uitgave, naar die onder hem berustende Handschriften, zou mogen geschieden. Dit gunstig toegestaan zynde, zo kan men zig volkomen verlaaten op de echt-

[p. 547]

heid deezer Schriften; waarvan de Heer Raadpensionaris, reeds hy zyn leeven, eenigen ter drukperse geschikt had; als af te neemen is, uit eene Concept-Voorreden, onder 's Mans nagelaaten Papieren gevonden, welke ook in deezen medegedeeld wordt. Voor hun, die zig op het Staatkundige, byzonderlyk met betrekking tot ons Vaderland, toeleggen, waar in de Heer en Mr. van Slingelandt zig by uitstek een grooten naam verworven heeft, behelzen deeze Geschriften een zeer kostelyken schat, waarvan ze op veelerleie wyze een nuttig gebruik kunnen maaken: daar 's Mans uitgestrekte ondervinding en welwikkend oordeel hem in staat stelden, om alles, wat tot dit onderwerp behoorde, te doorgronden, en met den vereischten nadruk voor te draagen.

Het thans afgegeeven gedeelte behelst de volgende Stukken. I. ‘Eene Verhandeling van de oude regeering van Holland, onder de Graaven, en van de verandering daarin gevallen sedert de troeblen, opgestelt in 't jaar 1716; waarin de Heer Raadpensionaris ons ontvouwt, (1.) den oorsprong der Graaflyke Regeering en de magt der Graaven: (2.) den toestand der Edelen en Steden, mitsgaders het regt of de magt der Staaten onder de Graaven: (3.) het deel dat de Stadhouder en het Hof gehad hebben in de Regeering onder de Graaven: (4.) de verandering in de Oude Regeering van Holland, voorgevallen, geduurende het leeven van Prins Willem den Ouden: (5.) de verandering in de Regeering van Holland, geoccasioneert door den dood van Prins Willem den Ouden; en byzonderlyk het Ampt van Gouverneur en Capitein Generaal van Holland, gecreeert in den persoon van Prins Mauritz.’ - By deeze Verhandeling komt II. ‘Eene Memorie, dienende om aan te wysen de noodwendigheid van het in practyq brengen van het veertiende Articul der Ordonnancie op de Vergadering van Holland, particulierlyk met opsigt tot het redres der Financien, en tot vaststelling der jegenwoordige forme van Regeering, opgesteld in het jaar 1725.’ En emdelyk nog III. ‘Een Discours over de defecten in de jegenwoordige constitutie der Regeering van den Staat der Vereenigde Nederlanden, en over de middelen van Redres, opgestelt in Januarius 1716, uitgesondert de Voorreeden, en eenige veranderingen, en byvoegsels, in het Discours selff.’ - Elk deezer Stukken behelst eene groote verscheidenheid van aanmerkingen, die ook in onze tegenwoordige omstandigheden te stade kunnen komen; doch ze zyn gemeenlyk,

[p. 548]

of te uitvoerig, of te veel aan anderen verknogt, om 'er hier eenige byzonderheid uit mede te deelen; waarom wy den Leezer liever tot het werk zelve verzenden; hetwelk hy ongetwyfeld niet zonder een leerzaam nut zal doorbladeren.