Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1784

Het Ongeloof onverschoonelyk. In 't Engelsch beschreeven, door J. Squire, Dr. in de H. Godgel. en Klerk van 't Kabinet van Z.K.H. de Prins van Walles. Met aanmerkingen vermeerdert. Te Amsterdam, by W. Immink, 1784. Behalven het Voorwerk 423 bladz. in gr. octavo.

Wy kunnen het hoofdbedoelde van dit Geschrift niet beter uitdrukken, dan met de eigen woorden van den Schryver zelven, welke zyne Voorreden aldus aenvangt. ‘Het oogmerk van dit Geschrift is, om onder 't oog van zodanige Leezers, die opmerkzaam zyn, en wier hart daartoe wel gesteld is, een agtereenvolgend, klaar en eenvoudig onderzoek der voornaamste Grondstellingen van den Natuurlyken en Geopenbaarden Godsdienst te brengen: de grondslaagen 'er van wel te vestigen; de Wetten der Zedelyke daaden 'er uit af te leiden, en de sterkste beweegredenen aan de hand te bieden, die ons verplichten moeten, om ons, overeenkomstig die Wetten, te gedraagen. Ik stel my hier voor om aan te toonen, dat de groote Waarheeden en Plichten van den Godsdienst onasscheidenlyk verbonden zyn met het Geloof aan een Opperst Weezen; met de zuiverste grondstellingen der rechte Rede; ons waar geluk, en 't aanhoudend belang der Maatschappye. - Ter bereikinge nu van dit bedoelde is de schikking en uitvoering byzonder wel ingericht.

Na enige voorafgaende opmerkingen, over het voorstellen en onderzoeken der bewyzen voor de waerheid van den Godsdienst, handelt Dr. Squire, in de eerste plaetze, over Gods bestaen, als de eerste oorzaek van alles wat buiten hem aenwezen heeft; vervolgens over Gods Eigenschappen, en voorts over de Godlyke Voorzienigheid. Zulksleid hem tot de beschouwing der daeruit voorvloeiende verplichting van den Mensch, zo jegens God en den Naesten, als jegens zichzelven; welker in agtneming hy byzonder aendringt uit het belang dat de Mensch in 't handhaven zyner plichten heeft; waerom hy hiermede verknocht doet gaen ene overweging van de Onstervelyk-

[p. 228]

heid der Ziele, en derzelver toekomenden Staet, 't zy ter belooninge of ter straffe. - Dus ver den Natuurlyken Godsdienst beschouwd hebbende, gaet hy wyders na, in hoe verre de Rede op zichzelve te kort schiete; en dit doet hem voorts het oog vestigen op den geopenbaerden Godsdienst, zo als dezelve door Jezus Christus en zyne Apostelen verkondigd is geworden. - By de Nederduitsche vertaling van dit Werk heeft men 't niet ongepast geoordeeld nog vooraf te laten gaen, een betoog van de Godlykheid der Mozaische Openbaringe, als mede van derzelver verband met, en betrekking op het Euangelie. - Dit afgehandeld zynde volgt des Autheurs trapswyze voortgaend betoog van de Godlyke zending van Jezus Christus, en de geloofwaerdigheid der Euangelische Schriften, welken ons daervan getuigenis verleenen: met aentooninge, hoe de uitwendige en inwendige bewyzen hier te zamen loopen, om ons desaengaende een vasten grond van verzekering te verlenen: waertoe ook de Heer Vertaler nog enige breedvoerige aenmerkingen in dit gedeelte ingevlochten heeft. - Na dit alles verledigt zich Dr. quire tot het uit den weg ruimen der voornaemste zwarigheden en tegenwerpingen, die men zeer ongepast tegen de waerheid van de Christelyke Leer, als ene Openbaring van Gods Wil, inbrengt. En laetstlyk besluit hy zyn Werk met zeer wel ingerichte vermaningen zo aen de Ongeloovigen als aen de Geloovigen. - Onze Autheur behandelt de hier opgenoemde onderwerpen te gelyk beknopt en klaer, met ene overtuigende bondigheid; des zyn Geschrift met het hoogste regt geteld moge worden, onder die Schriften, welken met vrucht beoefend kunnen worden, ter werkdadige kennisse van den Natuurlyken en Geopenbaerden Godsdienst.