Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1784

[p. 133]

De Huis-uitlegger des Nieuwen Testaments. Door Ph. Doddridge, D. en Prof der H. Godgel. te Northampton. Uit het Engelsch in 't Neêrlandsch overgezet. Zesde Deel, Derde Stuk. Te Amsterdam, by P. Meijer 1783. Behalven den inhoud van dit Stuk, en de Registers over de drie laetste Deelen, 323 bladz in gr. octavo.

Zo als wy het bovengemelde Geschrift van Mejuffrouw Beun doorbladerden, kwam ons dit laetste Stuk van den Huis-uitlegger in handen, 't welk des Hoogleeraers ontvouwing van 't Boek der Openbaringe van Joannes behelst; waerdoor we enigermate bepaeld werden, om de melding hiervan terstond te laten volgen. In de algemene goedkeuring, die dit Werk in deszelfs algemeen beloop heeft weggedragen, mag ook ongetwyfeld 's Mans laetste arbeid aen 't zelve deelen; daer hy 't met de eigenste oplettendheid en oordeelkunde voltrekt, waermede hy 't aengevangen heeft: - Wat 's Mans gedachten over de daerin gegeven Profetische voorstellen betreft, hy houd zich, ten aenzien van derzelver beloop, grootlyks aen de schikking van den geleerden Mr. Lowman, die, zyns oordeels, ‘ongetwyffeld de beste Uitlegger is van dit deel van het Nieuwe Testament, welke tans voor handen is.’ Voor het overige zyn 'er hem in dit Boek zo vele duistere stukken voorgekomen, dat hy enigen tyd in twyfel stonde, of hy 'er wel aentekeningen over zoude maken. ‘Maer, op eene ernstiger en aendachtiger overlezinge, besloot ik, zegt hy, den Lezer allen hulp aen te bieden die in myn vermogen was, om hem in staet te stellen tot het begrip van deszelfs algemeen oogmerk, en hem te leiden tot die leerzaeme en gewichtige onderrichtingen, welke het met groote kracht en klaerheit oplevert; zonder zeer diep in te treden in een oordeelkundig onderzoek nopens die byzondere gebeurdtenissen, waertoe men mag denken, dat de verscheidene Profeetiën betreklyk zyn.’ Uit dien hoofde heeft men in des Hoogleeraers aentekeningen geen achtervolgende ontvouwing van de geschiedkundige vervulling dezer Profetiën te zoeken; echter laet hy 'er zich hier en daer, veelal in navolging van opgemelden Lowman, over uit. Zie hier ondertusschen 't geen hy ons wegens het getal des Beestes, (waer van we boven gewag maekten,) voorstelt.

[p. 134]

‘Onder alle de verschillende verklaringen, zegt hy, hier aen gegeven, welke alle op te tellen, en veel meer nog te beoordeelen, een al te uitvoerig werk zou zyn, vind ik geene, die my zo wel behaegt, als die van Sir isaak newton, dat de woorden λατεινος en חײמור, de man van Latium of van Romen, waervan de letteren, als talletters aengemerkt, te samen 666 uitmaken, hier bedoeld zyn. En ik denke, dat dit getal hier gemeld wordt, om te kennen te geven dat de verschyning van die magt, wier ondernemingen 1260 jaeren zouden duuren, (vergelykt Hoofdst. XII. 6. Aent. d.) stond te gebeuren omtrend 666 jaeren na den schryftyd der Openharinge, in 't jaer 96. En dit houde ik voor den grooten sleutel, waarmeê het tydperk van den val van Babilon te berekenen is, daer dus de opkomst van het Beest bepaeld wordt op het jaer 756 of daeromtrent; wanneer de Paus, na de vernietiging van het Stedehouderschap van Ravenna, een tydlyk Alleenbeheerscher, dat is, in de Profeetische tael, een beest werd.’ In de opgenoemde Aentekening d, heeft de Hoogleeraer het volgende. ‘Deze 1260 dagen zyn de jaeren der Pauslyke Opperheerschappy. Mr. fleming (die de eer heeft, hierin gevolgt te worden van Sir jsaac newton en Mr. lowman, schoon, zoo verre ik weet, niet genoemd door den eersten, wien de laetste erkent te volgen) onderstelt, dat zy begonnen zyn met het jaer 756, wanneer de Fransche Koning Pepin den Paus het tydlyk gebied over Romen vergunde, by de vernietiging van het Stedehouderschap van Ravenna, waeraen die Keizerlyke Stad voor een poos behoorde. Hierop werd de Paus het agtste Hoofd van Romen, en het tydperk, waarin hy zo blyven zou, eindigt omtrent het jaer 2016; of als men, (gelyk met reden geschiedt,) de Profeetische jaeren rekent op 360 dagen, omtrent het jaer 2000; 't welk hy meent, dat de aenvang zal zyn van het duizendjaerig Ryk. Fleming of Resurr. p. 120.’

Deze telling van 666 jaeren heeft gewis dit voordeel, boven die van 606 jaeren, dat ze by het natuurlyke beloop der opgegeven talletters blyft; en als men de reden, die Mejuffrouw Beun bybrengt, tegen het zoeken van dit getal in de talletters van zekeren Naem, (die inderdaed niet geheel te verwerpen zyn,) laet gelden, zo zou men, den Naem daer latende, hier enkel op het getal der jaeren kun-

[p. 135]

nen staen blyven. Men zou dan dit getal kunnen aenzien als een getal van jaren; en 't dus; gelyk hier geschied, kunnen nemen voor 't getal van jaren, dat 'er, na 't schryven der Openbarmge, tot op de verschyning dier magt zou verloopen: 't welk dan het tydperk aenwyst, van waer de 1260 jaren aenvanglyk te tellen zyn; 't geen Mejuffrouw Beun zich ook voorstelde in het opgegeven getal te vinden.