Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1784

[p. 19]

Verhandeling over het Aderlaaten en deszelfs toevallen, ten nutte der Heelkundige Leerlingen t'zaam ngesteld, door W. Leurs, Heelmeester te Utrecht. Te Utrecht, by G.v.d. Brink, Jansz. 1783. In gr. octavo, 168 bladz. met 2 Plaaten.

Deeze Verhandeling is in vier Afdeelingen gesplitst. In de eerste Afdeeling, beschouwt de Schryver het Aderlaaten in het algemeen, en handelt diensvolgens over het maakzel der Aderen, over de plaats der Aderlaating, over de Werktuigen daartoe benoodigd, de oplettendheid van byzondere voorwerpen en gevallen waarin men Aderlaat, van het handwerk eener Aderlaating, over de hoeveelheid van het afgelaaten bloed, als meede over de beschouwing van het bloed. De tweede Afdeeling, handelt over de uitwerkselen van het Aderlaaten, die de Schryver, als gewoonlyk, tot de volgende vier brengt, namentlyk, de uitleidende, de afleidende, de aantrekkende en verminderende Aderlaating, brengt. - In de derde afdeeling, worden de Aderlaatingen in het byzonder voorgesteld, en de Schryver verdeelt de Aderlaatingen in gewoone, in minder gewoone en in zeldzaame. Tot de eersten brengt hy die op den Arm, de Hand en den Voet; tot de tweede zoort, die aan den Hals, op het Voorhoofd en op het Oog; tot de derde, die onder de Tong, aan den slaap van 't hoofd, op den Ooghoek, aan den Neus, op de Penis, aan de Heup en aan de Kuit. Vervolgens geeft hy redenen op, waarom men zo veele onderscheidene Aderen, op verschillende Lichaamsdeelen opent; als mede eenige voorzorgen, by het Leerstuk der Aderlaatingen in het algemeen. - De vierde en laatste Afdeeling handelt over de Toevallen, welke op het Aderlaaten kunnen volgen. Deeze Toevallen worden onder drie byzondere Klassen gebragt. Onder de eerste Klasse behooren de ligte toevallen, als missteek, flaauwte, wederontspringing van het bloed, ontsteeking van het wondje, blaauwe vlek en bloedronning. Onder de tweede Klasse brengt hy aanmerkelyker Toevallen, als uitvating, pyn en verstramming, kwetzing van een watervat, verzweering van den laatsteek. De derde Klasse bevat de zwaare en zomtyds gevaarlyke toevallen; de vloeijing op het gelaaten deel, kwetzing van het Beenvlies, van het Peesachtig uitspanzel, Peeskwetzing en Zenuwkwetzing, als mede de kenmerken deezer byzon-

[p. 20]

dere kwetzingen; en eindelyk over de Slagaderkwetzing. - In het Aanhangzel word nog kortelyk over de Slagaderopening gehandeld. - Wy gelooven dat de Schryver deeze Verhandeling met het beste oogmerk geschreeven, en niet weinig moeite daar aan besteed hebbe. Dan wy twyselen, of hy zyn oogmerk, om namentlyk voor zyn Evenmensch nuttig te zyn, zal bereiken. Leerlingen, (voor welke eigentlyk deeze Verhandeling geschreeven is) beschouwen het Aderlaaten als eene zaak, zo gering, dat zy geen lust hebben om eene gantsche Verhandeling daar over te leezen. Meer ervaaren Heelmeesters, die de zaak beter inzien, zullen, denken wy, weinig of geen nieuws in deeze Verhandeling vinden. Meer wezentlyk nut zoude de welmeenende Heer Leurs aan zyne Konstgenooten gedaan hebben, indien hy de laatste Afdeeling wat breedvoeriger uitgewerkt had; indien hy de Toevallen, voornamentlyk van de kwetzing der Vaten, der Zenuwen en der Peesen, wat naauwkeuriger had beschreeven, derzelver byzondere kenmerken duidelyk aangetoond, en derzelver byzondere geneeswyze niet alleen opgegeeven; maar ook, zo wel door eigen waarneemingen, als uit die van anderen, gestaafd. - Omtrent dit Stuk zoude, onzes bedunkens, een man van beleezenheid en ondervinding, nog zeer veel nuttigs en gewichtigs kunnen mededeelen.