KortVerhaal. Jaargang 33

[p. 148]

Lekker uitslapen
Thomas Verbogt

Vorig jaar luisterde ik op een van de weinige zomerse dagen naar het kerstlied Stille Nacht. Ik had het nodig voor een toneelstuk dat ik aan het schrijven was. Ik wilde tot op het bot doordrongen raken van de sfeer van het oude lied, daarom liet ik het luid door mijn huis klinken. De balkondeuren stonden open, maar daarvan was ik me pas bewust toen mijn prachtige benedenbuurvrouw aanbelde om te vragen of ik zin had een glas bij haar in de tuin te drinken.

Die vraag was een smoes. Het was aan haar te zien dat ze zich afvroeg of alles goed met me was. Soms houdt ze een oogje in het zeil in mijn leven, wat ze zo subtiel doet dat ik het meestal niet in de gaten heb, maar nu wel.

Ik legde uit waarom ik naar Stille Nacht aan het luisteren was.

Ze leek opgelucht.

Stille Nacht stond op een kerst-cd en toen het lied was afgelopen, liet ik de cd op staan, zodat ik nog wat kerstliedjes onderging, Nu syt Wellecome, Er is een roos ontsprongen. De meeste mensen die ik ken, hebben een hekel aan dit soort repertoire, maar ik niet. In gedachten ga ik terug naar winters in mijn kindertijd, de kerstdagen in het ouderlijk huis, van die gesloten, zachtmoedige dagen die wat mij betreft niet lang genoeg konden duren. Ook vorig jaar op die zomerse namiddag dacht ik eraan en ik nam me voor de kerst-cd wat vaker op te zetten, als ik zin had in troostrijke momenten bijvoorbeeld. Dat heb ik ook gedaan, alleen niet zo hard dat mijn benedenbuurvrouw het kon horen.

De Mattheus draai ik ook niet alleen in de dagen voor Pasen, nee, zeg.

Waarom zou ik me met een van de grootste en ontroerendste kunstwerken uit de geschiedenis van de mensheid alleen in die tijd bezighouden?

Ik snap dat veel tijdgebonden is, maar soms wil ik zelf bepalen hoe ik daarmee omga. Door wat algemeen gangbaar is laat ik me niet opjagen. Mijn moeder was daar vroeger erg op tegen, maar nu maakt het haar niet veel meer uit, ‘als je maar goed op jezelf let, jongen.’

Vandaag wil ik als een normale dag beschouwen, maar het is 1 mei, de Dag van de Arbeid. Dit besef gedraagt zich bokkig in me. Ik maak

[p. 149]

zelf wel uit wanneer het in mijn leven de Dag van de Arbeid is.

Ik herinner me dat ik op deze dag weleens De Internationale heb gezongen. Ik weet ook wanneer ik dat voor het laatste deed. Dat was in Nijmegen, halverwege de jaren zeventig, een PvdA-bijeenkomst in het Kolpinghuis, een instelling waar toen vooral dansavonden voor alleenstaanden werden georganiseerd. Ik zag dat vaak op affiches staan: Dansavonden Voor Alleenstaanden. Alleen al deze aankondiging maakte in mij een schraal verdriet wakker. Ik kon dat verdriet niet benoemen, er zat ook schaamte bij en misschien zelfs lichte woede.

Maar goed, op 1 mei viel er niets te dansen in dat Kolpinghuis, in die dagen in Nijmegen. Er waren toespraken die er niet om logen. Het waren van die toespraken vol open doekjes. In Nijmegen ging het er in die tijd altijd hard aan toe. En tot slot zongen we, met gebalde vuisten, De Internationale, onder leiding van een bonkige vrouw in een wijnrode tuinbroek. En al bij de eerste regels Ontwaakt, verworpenen der aarde/Ontwaakt, verdoemden in hongers sfeer, keek ik om me heen, en dacht: nee, alsjeblieft nee. Waaruit moeten we ontwaken? En als we wakker zijn geworden, wat dan?

Gisteren, Koninginnedag, besloot ik vandaag laat te ontwaken, want ik merkte dat ik moe was van veel en het drong tot me door dat ik iemand ben die nooit uitslaapt. Dat hakte er harder in dan de Dag van de Arbeid. Ik kom er gewoon niet aan toe, aan dat uitslapen, want ik heb meestal te veel zin in de dag. Er is bovendien altijd van alles te doen, maar laatst zei iemand dat zo nu en dan uitslapen geen kwaad kan. Deze zegsman, die veel weet over lichaam en geest, had het zelfs over lekker uitslapen. Het was ook goed voor je gedachten, beweerde hij. Daar ben ik zeer in geïnteresseerd, in alles wat goed is voor mijn gedachten.

Toen ik gisteravond naar bed ging, vroeg ik me af welke maatregelen ik moest nemen om het uitslapen trefzeker in werking te zetten. Wekker en mobiele telefoon ver uit de buurt, dat hoefde geen betoog. Ik meende dat het goed was dat ik me even concentreerde op een slaapperiode die in principe geen einde had, althans voor vannacht. Voor het eeuwige uitslapen leek het nog wat te vroeg, hoewel ik daar soms honger naar voel.

Ik hielp mezelf door niet te veel aan de volgende dag te denken en moest bijvoorbeeld uit mijn hoofd zetten wie dan ook uit te leggen dat ik uitgerekend op de Dag van de Arbeid wilde uitslapen. Ik sliep

[p. 150]

verontrust in, want misschien vergat ik wel iets dat bevorderlijk was voor het uitslapen. Ook schoot ik een keer of vijf wakker van de vraag of het uitslapen al begonnen was of dat het nog midden in de nacht was. Ik moest dan het bed verlaten om even naar buiten te kijken. Op mijn wekker kijken kon natuurlijk ook, maar die stond in een andere ruimte en ik wilde het liefst zo dicht mogelijk bij het bed blijven.

Normaal sta ik altijd tegen half acht op, dus misschien werd ik vanochtend op dat moment wel automatisch wakker, maar ik besloot me tegen de staat van wakker zijn te verzetten en me op de slaap te concentreren. Van de andere kant wilde ik ook weer niet in een te diepe slaap terechtkomen, want dan zou geheel aan me voorbijgaan dat ik aan het uitslapen was en wist ik ook niet wat het met me deed. Nee, een lichte slaap was het meest verkieslijk. Dat is in principe ook een prettige slaap, want je bent al min of meer een beetje wakker, maar er hoeft nog niets, je mag je gedachten op een laag pitje houden. Die lichte slaap gaat me goed af.

Vanaf de straat komen geluiden mijn slaapkamer binnen, het is vooral het geluid van schoonmaakwagens en van de mokkende mannen die zich daaromheen bevinden, ik hoor ze vegen, ik hoor glasscherven die bij elkaar komen, ik hoor Koninginnedag verdwijnen, ik hoor een dronken stem schor en nattig Ajax! schreeuwen, niet één keer, maar wel een keer of tien en ook ‘Je moeder is een hoer!’ Dat irriteert me, maar irritatie kun je uiteraard niet hebben als je probeert uit te slapen. Je moet je hoofd zo leeg mogelijk houden. Hoe gaat dat ook alweer? Ja, door aan leegte te denken, aan niets, maar ja, als ik aan niets wil denken, moet dat ook het totale niets zijn en dan ben ik er zelf ook niet, dus kan ik niet aan dat niets denken. Dit zijn geen overwegingen die het uitslapen stimuleren.

Ineens hoor ik een zwaar brommend geluid, ik ken het, ik weet wat het is en heb de neiging die kennis te negeren, maar dat kan niet, het is immers de vuilniswagen en ik heb twee volle zakken gevuld die in mijn gang behoorlijk in de weg staan. Snel schiet ik mijn ochtendjas aan en zet even later de zakken op de rand van de stoep.

Daar is mijn prachtige buurvrouw die lachend zegt dat ik láát ben.

‘Ja,’ zeg ik. ‘Ik ben aan het uitslapen.’

Mijn buurvrouw knikt hartelijk en zegt: ‘Dat is goed voor je. De boog kan niet altijd gespannen zijn.’ De stem van mijn buurvrouw kan van de simpelste dooddoeners wijze uitspraken maken waar ik echt

[p. 151]

niet onderuit kan. Ze stapt in haar zilverkleurige, lage auto, start die en rijdt vervolgens flitsend, maar toch waardig de straat uit.

Op dat moment hoor ik mijn voordeur in het slot vallen.

Ik zie ook meteen voor me waar de sleutel hangt: aan een haakje links achter die dichte deur. En mijn buurvrouw heeft er een, voor noodgevallen. Even denk ik: misschien is dit een teken en moet ik nu, alleen gehuld in ochtendjas, op blote voeten aan mijn lange mars naar de horizon beginnen, alles opgeven en alleen maar voorwaarts gaan, alleen maar voorwaarts totdat er ver weg iemand is die Zo is het genoeg, zal zeggen, rust nu maar, je strijd is gestreden, maar er schiet me meteen veel praktisch ongemak te binnen.

Dan denk ik ineens aan de steiger aan de achterkant van het huis, die daar staat vanwege werkzaamheden aan de balkons. Die steiger kan ik natuurlijk beklimmen, want volgens mij staat mijn balkondeur open, maar ik kan alleen maar bij de achterkant van mijn huis komen via de achtertuin van mijn achterburen. Die ken ik niet, maar ze zullen vast begrip tonen. Ik moet dan wel even om het huizenblok heen lopen. Daar ben ik nauwelijks aan begonnen als ik in een glasscherf trap die niet is weggeveegd.

Een blote voet begint onstuimig te bloeden. Ik probeer dat te stelpen met de onderkant van mijn ochtendjas. Daarvoor moet ik de gewonde voet omhoog trekken. Ik heb niets aan onder die ochtendjas, maar dat dringt pas tot me door als er twee agenten naderen, een man en een vrouw.

De man vraagt: ‘Wat staan we hier precies te doen.’

Ik wil zeggen dat ik lekker aan het uitslapen ben, maar dat antwoord slik ik nog net op tijd in. Voordat je er erg in hebt, zit je vast aan een taakstraf van heb ik jou daar.

Ik heb het niet zo op de vraag ‘Wat staan we hier precies te doen?’, hoewel ik heel goed besef dat het nuttig, zelfs heilzaam kan zijn het antwoord op die vraag voor eens en altijd zo volledig mogelijk te formuleren. En het antwoord vervolgens op te schrijven. En het altijd bij de hand te houden.