KortVerhaal. Jaargang 32

[p. 139]

Portret van een hond
James Thurber (Vertaling Antonia Bolweg)

Laatst kwam ik tussen oude spullen een verbleekte foto van hem tegen. Hij is al vijfentwintig jaar dood. Hij heette Rex (mijn twee broertjes en ik, prille tieners nog, gaven hem indertijd die naam). Hij was een bullterriër. ‘Een Amerikaanse bullterriër,’ zeiden we altijd trots, dat is andere koek dan die Engelse bullen van jullie. Hij had een bruine vlek rond een van zijn ogen waardoor hij soms op een clown leek of deed denken aan een politicus met bolhoed en sigaar. Verder was hij wit, behalve een bruin gestroomd zadel dat altijd van hem af leek te glijden en een bruin gestroomde kous aan een achterpoot. Desalniettemin had hij iets voornaams. Hij was groot en gespierd en prachtig gebouwd. Hij verloor nooit zijn waardigheid, zelfs niet als hij probeerde de volslagen onmogelijke opdrachten te volbrengen die we hem gaven. Bijvoorbeeld een ruim drie meter lange houten balk door het tuinhek naar buiten brengen. We gooiden de balk op het achterpad en zeiden dat hij hem moest gaan halen. Rex beschikte over de kracht van een worstelaar en zag kans zo ongeveer alles tussen zijn machtige kaken te wrikken en naar elke door hemzelf of door ons gewenste plek te dragen of te slepen. Hij greep de balk precies in het midden vast, tilde hem van de grond en stevende zelfverzekerd op het hek af. Natuurlijk kon hij de balk niet overdwars door het hek krijgen. Het was hooguit anderhalve meter breed. Dat kreeg hij in de gaten na een paar enorme botsingen, maar hij gaf het niet op. Tot hij het eindelijk doorhad, de balk aan een van de uiteinden pakte en grommend naar binnen sleepte. Hij kwispelde van uitbundige blijdschap als hij aan het werk was. Met kinderen die Rex nooit in actie hadden gezien sloten we weddenschappen af of hij wel of niet een baseball kon vangen die ze zo hoog als ze konden in de lucht hadden gegooid. Rex stelde ons zelden teleur. Rex kon met gemak een baseball in zijn bek houden, in zijn wang, als een tabakspruim.

Hij was een geweldige vechtersbaas, maar begon nooit zelf. Ik denk eigenlijk niet dat hij er zin in had, ondanks de vechthonden in zijn bloedlijn. Hij vloog een andere hond ook nooit naar de keel maar had het gemunt op een van zijn oren (kon die hond nog wat van leren). Hij beet zich vast, deed zijn ogen dicht en liet niet meer los. Dat kon hij

[p. 140]

uren volhouden. Zijn langste gevecht was op een zondag en duurde van het vallen van de schemering tot het bijna pikdonker was. Het gevecht vond plaats in East Mainstreet, Columbus, met een groot, snauwerig beest van onbestemd ras, eigendom van een forsgebouwde man met een donkere huidskleur. Toen Rex eindelijk het oor in zijn speciale houdgreep had, ging het kortaffe snauwen over in een lang en schril piepen. Angstaanjagend om te horen en vreselijk om te zien. De zwarte man pakte de honden onverhoeds bij hun kladden, zwaaide ze in het rond en liet ze, als de hamer bij het hamerwerpen, los. Maar Rex bleef vasthouden, zelfs toen ze meters verder met een enorme smak waren neergekomen.

De twee honden vochten zich uiteindelijk naar het midden van de trambaan en het duurde niet lang of er bleven trams stilstaan vanwege het gevecht. Een wagenbestuurder probeerde met een wisselstaaf de kaken van Rex open te wrikken, iemand stak een vuur aan en maakte van een stok een toorts die hij tegen de staart van Rex hield, maar hij merkte het niet eens. Tenslotte bemoeiden alle bewoners en winkeliers van de buurt zich ermee, de een riep dit, de volgende kwam met een andere suggestie. De vechtlust van Rex werd, als hij de strijd eenmaal was aangegaan, bijna sereen van karakter. Hij straalde iets aardigs uit tijdens gevechten, niet iets gemeens, zijn ogen hield hij dicht en het leek alsof hij sliep, afgezien dan van het strijdgedruis. De plaatselijke brandweer werd er tenslotte bijgehaald - zou niet weten waarom niemand eerder op het idee kwam. Er werd vijf of zes stuks materieel aangevoerd, gevolgd door een commandowagen. Er werd een slang aangesloten en een krachtige waterstraal op de honden gericht. Rex bleef nog een paar tellen vasthouden terwijl hij door de stortvloed als een blok hout bij een dijkdoorbraak heen en weer werd gesmeten. Hij was bijna een kilometer verwijderd van de plek waar het gevecht begon toen hij eindelijk losliet.

Het verhaal van dit Homerische gevecht ging de hele stad door en in onze familie vonden sommigen het voorval een smet op ons blazoen. Ze bleven er bij ons op aandringen Rex weg te doen, maar we waren erg gelukkig met hem en werkelijk niemand kon ons dwingen hem op te geven. We zouden nog eerder samen met hem uit de stad zijn vertrokken, op wat voor manier ook. Het zou misschien anders zijn geweest als hij ooit zelf een gevecht was begonnen of expres uit was op narigheid. Maar hij had een zachtaardig karakter. Hij heeft in de tien woelige jaren van zijn leven nooit iemand gebeten, noch tegen iemand

[p. 141]

gegromd, insluipers en dieven uitgezonderd. Toegegeven, met katten had hij niets op, die beet hij dood, maar hij deed het snel en efficiënt, zonder opzettelijke kwaadaardigheid, zoals mensen sommige dieren doden. Dit was het enige dat we hem niet konden afleren. Hij heeft nooit een eekhoorn doodgebeten of zelfs maar achterna gezeten. Ik zou niet weten waarom niet. Hij had zo zijn eigen ideeën over dergelijke zaken. Hij rende nooit blaffend achter karren of auto's aan. Hij leek er geen gat in te zien om iets achterna te zitten dat je niet kon vangen, of waar je niets mee kon doen al zou je het vangen. Een kar was een van de dingen die hij niet met zijn machtige kaken kon verslepen, en dat wist hij. Karren maakten daarom geen deel uit van zijn wereld.

Zwemmen was zijn liefste tijdverdrijf. De eerste keer dat hij een groot wateroppervlak zag (Alum Creek), draafde hij een tijdje nerveus langs de steile oever, begon woest te blaffen en dook er toen vanaf een hoogte van minstens tweeënhalve meter plompverloren in. Ik zal die schitterende eerste duik nooit vergeten. Hij ging meteen tegen de stroom en dan weer terugzwemmen, puur voor zijn plezier, als een mens. Het was een genot om hem stroomopwaarts te zien vechten tegen de geweldige kracht van het water, elke meter die hij grommend aflegde een worsteling. Hij genoot evenveel in het water als wie van ons ook. Je hoefde geen stok te gooien om hem erin te laten gaan. Al zou hij die stok natuurlijk wel voor je hebben opgehaald. Hij zou zelfs een piano hebben opgehaald als je er eentje in had gegooid.

Dat doet me denken aan de avond dat hij ver na middernacht in het maanlicht op pad ging en terugkwam met een ladekastje dat hij ergens had gevonden - hoe ver van huis zouden we nooit te weten komen, maar aangezien het Rex betrof, kon het gerust meer dan vijfhonderd meter zijn geweest. Er zaten geen laden in de kast toen hij ermee thuiskwam en het was geen gave kast - hij had hem niet uit iemands huis gehaald, het was gewoon een goedkoop oud meubelstuk dat iemand bij het vuilnis had gezet. Toch was het iets dat hij wilde hebben, misschien omdat het transport een interessant probleem voor hem opleverde. Het stelde hem op de proef. We merkten pas wat hij gepresteerd had toen we diep in de nacht hoorden hoe hij probeerde de kast naar de veranda te slepen, over de trap. Het klonk of een stel kerels probeerde het huis af te breken. We gingen naar beneden en deden het verandalicht aan. Rex zat op de bovenste trede en was koppig bezig de kast, die kennelijk ergens was blijven steken, naar boven te sjorren. Ik denk dat hij zijn

[p. 142]

pogingen tot het ochtendgloren had volgehouden als we hem niet hadden geholpen. De volgende dag zetten we de kast op een karretje en gooiden hem kilometers verderop weg. Als we hem dichterbij hadden achtergelaten zou hij hem weer naar huis hebben gebracht, om fijntjes te bewijzen dat hij in dergelijke zaken zijn principes trouw bleef. Hij had tenslotte geleerd om met zware houten voorwerpen te sjouwen en was trots op zijn deskundigheid ter zake.

Ik ben blij dat Rex nooit een getrainde politiehond heeft zien springen. Hij was zelf niet meer dan een amateur-springer, maar wel de grootste durfal met het meeste uithoudingsvermogen die ik ooit heb gezien. Hij probeerde elke schutting die we hem aanwezen. Twee meter vond hij makkelijk en tweeënhalve meter haalde hij door eerst een reuzensprong te maken en zich dan moeizaam met behulp van zijn klauwen er overheen te werken, tevreden knorrend. Maar zijn hele leven, tot zijn dood, heeft hij niet geleerd dat schuttingen van drie tot vijf meter te hoog voor hem waren. Het kwam regelmatig voor dat we hem naar huis moesten dragen, als we hem een tijdje zijn gang hadden laten gaan. Hij wist eenvoudig niet van ophouden.

In zijn wereld kwam het begrip ‘onmogelijk’ niet voor. Zelfs de dood kreeg hem niet klein. Hij ging weliswaar dood, maar alleen, zoals een van zijn bewonderaars zei, na ‘de doodsengel meer dan een uur op een armlengte afstand te hebben gehouden’. Op een dag kwam hij in de namiddag naar huis lopen, te langzaam en te onzeker om de Rex te zijn die tien jaar energiek over het achterpad huiswaarts draafde. Ik denk dat we, toen hij over het achterpad kwam, allemaal wisten dat hij stervende was. Hij had blijkbaar een enorm pak slaag gekregen, misschien van de eigenaar van een hond waarmee hij slaags was geraakt. Zijn kop en zijn lichaam zaten vol schrammen. Zijn zware halsband met de tandindrukken van talloze gevechten zat scheef. Een paar van de grote metalen noppen waren losgeraakt van het leer. Hij likte onze handen, wankelde en viel, maar stond weer op. We konden aan hem merken dat hij iemand zocht. Een van zijn drie baasjes was niet thuis. Hij kwam pas na een uur. In dat uur vocht onze bullterrier tegen de dood zoals hij had gevochten tegen de ijskoude sterke stroom van Alum Creek, zoals hij had gevochten om over vier meter hoge muren te klimmen. Toen degene waarop hij wachtte fluitend het hek binnenkwam en abrupt ophield met fluiten, liep Rex een paar wiebelige passen naar hem toe, raakte zijn hand aan met zijn snuit en viel weer. Deze keer stond hij niet meer op.