KortVerhaal. Jaargang 32

[p. 71]

Hoe ik John Lennon heb vermoord
Andrés Neuman (Vertaling Frieda Kleinjan-van Braam en Tineke Hillegers-Zijlmans)

Ik heb Lennon vermoord, maar ik was niet zijn moordenaar. Die winter was het ijzig koud. Ik heb de revolver afgevuurd.

Zoals zo vaak zwierf ik rond in 72nd Street, diep weggedoken in de kraag van mijn jas. Ik probeerde wat moed te verzamelen om naar het Dakotagebouw te gaan. Hoe toevallig het ook leek, nu schaam ik me ervoor als ik bedenk dat op die verdomde 8ste december een gek en ik zo'n beetje op hetzelfde idee waren gekomen. Dus trapte ik de ijzel plat. Verder niets. Een avondwandeling, een handtekening, meer met. Let me take you down.

Met mijn rug naar de westzijde van een bevroren Central Park werd ik bevangen door een angst, die ik vanaf dat moment alleen maar heb kunnen zien als een voorteken. Een angst ijziger dan de wind, gladder dan de ijzel, onzekerder dan de plek die ik intussen had ingenomen, tegenover de ingang van het Dakotagebouw, waar ik op John Lennon wachtte. Mijn hart bonsde of bleef, bij wijze van spreken, onder de zwarte wol om zijn as tollen. Het singletje en de balpen zaten in mijn binnenzak. Af en toe voelde ik eraan en probeerde mezelf met hun vertrouwde vormen gerust te stellen. Als ik er nu aan terugdenk, lijkt het of het motregende, maar ik geloof dat ik me vergis. Het was ongeveer tien uur 's avonds en het verbaasde me dat hij er nog niet was: volgens mijn informatie had hij al thuis moeten zijn om het avondeten voor zijn zoon klaar te maken. Er werd gezegd dat hij tegenwoordig vroeg opstond en zich als een voorbeeldige vader gedroeg, wat wij stommelingen op die rebelse leeftijd van ons nogal teleurstellend vonden. Maar hij was ook een vredesactivist en dat riep bij ons, snel gedesillusioneerde jongeren, juist weer enthousiasme op. Toen ik voor de zoveelste keer op mijn horloge keek en net van plan was het op te geven, zag ik een slungelige gestalte, minder groot dan ik had verwacht onder zijn pompeuze bontjas, de hoek van Central Park West met 72nd Street om komen. Hij kwam zigzaggend, met nogal komische stappen dichterbij. Mijn hart sloeg over en ik voelde mijn ogen prikken: The eagle picks my eye. Ik had honderdduizend keer bij mezelf gezworen

[p. 72]

zelfs niet met mijn ogen te knipperen als dat moment was aangebroken en toch zag ik, hoewel ik door mijn dichtgeknepen ogen bijna niets meer kon onderscheiden, op twee meter bij me vandaan de lange rug van Lennon voorbijkomen. Ik constateerde dat hij, hoewel met perfect, was geschoren en dat zijn bril op het puntje van zijn neus zat, waardoor hij meer op een zuidelijk opaatje dan op een oosterse intellectueel leek. Deze details kalmeerden me een beetje, alsof het daardoor veel makkelijker en natuurlijker was geworden om hem aan te spreken dan even tevoren. Come together right now over me.

Hij drukte op een knop van het paneel naast het boogportiek, terwijl hij met zijn andere hand zijn bontjas doorzocht, als iemand die een aansteker zoekt. Ongeacht wat iedereen later ook zou beweren, wil ik benadrukken dat Lennon alleen was. En daar, bij de hoofdingang van het Dakotagebouw, realiseerde ik me dat als ik hem nu niet aansprak ik het nooit meer zou doen. Ik deed twee stappen, het bloed stolde in mijn aderen. Ik deed nog twee stappen en voelde een bijna dierlijke euforie, alsof ik een onzichtbare grens had overschreden en er vanaf dat punt van alles kon gebeuren. Hij merkte mijn aanwezigheid pas op toen ik mijn mond opendeed en er drie hese woorden over mijn lippen kwamen, dampende woorden waaraan ik niets wist toe te voegen: Sorry, meneer Lennon... Hij draaide zich bruusk om, maar zijn blik leek eerder ontspannen. Hij keek me onderzoekend aan en ik ben bang dat hij meteen wist waar ik voor kwam. Ik weet niet waarom dit op de een of andere manier mijn trots krenkte: natuurlijk was ik maar een gewone fan, maar hij had het niet zo snel - en nog voordat ik me had voorgesteld - hoeven te merken. Ik was van mijn stuk gebracht, de woorden stokten in mijn keel. Half of what I say is meaningless... Vriendelijk hielp Lennon me over mijn verlegenheid heen door te vragen hoe ik heette..Soms denk ik dat het misschien alleen maar een beleefdheidsfrase was, dan weer dat Lennon niets beters had kunnen vragen. Nowhere man, the world is at your command. Terug bij mijn eigen bescheiden ik zei ik duidelijk mijn naam, alsof het mijn bedoeling was dat hij die zou onthouden, en daarna vroeg ik hem of hij zijn handtekening op een singletje wilde zetten en ook eentje apart voor in mijn portefeuille. Tot mijn verbazing of in elk geval in tegenstelling tot waar ik bang voor was, zei Lennon ‘prettig kennis te maken’ en daarna zei hij ‘kom binnen.’ Ik wilde net vragen: waar binnen maar, hersteld van de schok, stapte ik opzij om hem door te laten en liep toen achter hem aan.

[p. 73]

We gingen door een tweede getraliede deur. Toen we naar de rechtervleugel van het gebouw liepen, vroeg hij of ik studeerde. Ik zei ja, en waagde het eraan toe te voegen dat ik gitaar speelde. Lennon begon te grijnzen en dat kon zowel ‘wat leuk’ als ‘weer een’ betekenen. Terwijl ik gauw een paar titels van zijn laatste liedjes noemde, kwamen we bij een andere ingang. Lennon speelde met zijn sleutelhanger en leek zin in een praatje te hebben. Dat moet ik nog vertellen, dacht ik, net voordat hij zei: ‘Wil je een cappuccino?’ en mijn benen trilden van louter ongeloof terwijl hij aandrong: ‘Je mag wel even mee naar boven, als je wilt, ik heb een paar papieren in mijn appartement laten liggen en moet zo weer terug naar de studio.’ ‘Gaat u weer een plaat opnemen?’ vroeg ik. Lennon glimlachte alleen en stak de sleutel in het slot. ‘Kom, loop maar door,’ zei hij, ‘je hebt geluk, ik ben vandaag in een goed humeur, mijn zoon Sean heeft zijn naam leren schrijven. Beautiful boy.’

Nu zie ik Lennon in slow motion voor me, in tegenstelling tot toen. Ik zie details in die hal waarvan ik niet zou durven beweren dat ze er echt waren. Wel zie ik heel duidelijk Chapman voor me, die naast de lift stond. Ik weet niet hoe hij binnengekomen was. Het kon in elk geval niet gemakkelijk voor hem zijn geweest, en het was ook vast niet de eerste keer dat hij het probeerde. Maar het was die verdomde avond, en niet een andere, dat het hem lukte. Chapman was blond, hij had een walrussengezicht en droeg een regenjas die hij langzaam opendeed terwijl hij met een goedmoedig lachje op Lennon af kwam. Ik kon zien dat hij mager was, op een puddingbuikje na. Hij zag eruit als een volslagen idioot. ‘Meneer Lennon,’ zei hij, op een totaal andere toon dan ik had gebruikt bij de deur van het Dakota- gebouw. Ik weet niet of het pedant klinkt als ik zeg dat ik toen al schrok. Somebody calls you, you answer quite slowly. John leek echter niets vreemds op te merken en antwoordde half vermoeid half afwezig ‘Ja?’ You can talk to me. Chapman die maar bleef glimlachen met zijn walrussengezicht deed zijn regenjas verder open en er verscheen een opgewonden uitdrukking in zijn vochtige ogen. I should have known better. Lennon draaide zich naar mij om alsof hij wilde zeggen: ‘Gooi jij hem er alsjeblieft uit.’ Daardoor zag hij niet hoe Chapman de revolver uit zijn broekriem tevoorschijn haalde. Oh, you can't do that. Ik stapte naar voren en ging tussen hen in staan. Yes, I'm gonna be a star. Misschien begreep Lennon zelfs toen nog niet wat er aan de hand was, want mijn lichaam belemmerde zijn zicht - dat toch al beperkt was in die onverlichte hal -, en wie weet leek het

[p. 74]

voor hem alleen maar een zielige scène tussen twee hysterische fans. Ik greep Chapman die al bezig was zijn revolver te trekken bij zijn arm. Ik viel bovenop hem. Nothing to kill or die for. Vechtend rolden we over de vloer. Ik probeerde zijn polsen vast te pakken. Maar Chapman bezat de onwaarschijnlijke kracht van de wanhopigen. Happiness is a warm gun. Achter mij klonk plotseling een enorm kabaal dat als een tornado razendsnel langs de trappen omhoog schoot. Mother superior, jump the gun. Bloedend lag Lennon achterover op de grond. I don't wanna be a soldier, mamma, I don't wanna die. Ik zag hem stuiptrekken en al snel zat zijn borst onder het bloed. Er klonk nog een schot. Daarna verschillende achter elkaar. One and one and one is three. En daar waren we met zijn drieën, een Beatle, Chapman en ik in de hal van het Dakota, om vijf over elf's avonds, ieder van ons dood op zijn eigen manier.

Ik heb Lennon vermoord, maar ik was niet zijn moordenaar. Terwijl ik met Chapman worstelde en diens bevende vuist probeerde weg te houden bij zijn slachtoffer, dat hem - nu wel - perplex aankeek vanachter zijn brillenglazen, was ik me er haarscherp van bewust hoe mijn eigen wijsvinger een moment afgleed naar de holte van de trekker, erop drukte en hoe die met een verschrikkelijk geweld naar achteren getrokken werd, en toen was het te laat. Het volgende schot op Lennon, werd, net als de overige, door Chapman gelost, maar dat waren in feite alleen de genadeschoten. Eerst lukte het me instinctief om me tegen een mogelijke aanval van hem te beschermen tot ik merkte dat Chapman zijn droom had waargemaakt en me al niet meer zag, dat hij zonder een vin te verroeren gefascineerd naar het bebloede lichaam van Lennon zou blijven staren, zoals gekken die eindelijk door de werkelijkheid in het gelijk worden gesteld. Ik weet beter dan wie ook dat John op die plaats viel en niet ergens anders. Als ze hem dus een paar minuten later languit onder de portiekboog hebben gevonden, vermoed ik dat Chapman hem daarheen heeft gesleept om met zijn heldendaad een groter effect te sorteren. Ik maakte intussen van de gelegenheid gebruik om ervandoor te gaan, of liever gezegd, ik hield me zo goed als het kon verborgen en wachtte tot ik naar buiten kon glippen zodra de eerste bewoner de traliedeuren opendeed.

Toen de politie kort daarop kwam en hem arresteerde, repte Chapman met geen woord over mijn aanwezigheid in het Dakotagebouw. Aanvankelijk was ik verbaasd over zijn stilzwijgen, maar later begreep ik het. Chapman had zijn Moment of Fame gehad en was niet van plan

[p. 75]

dat met wie dan ook te delen. Hij had mister Lennon opgezocht, hij had hem om een handtekening op zijn single gevraagd en hij had zijn revolver van vlakbij op hem leeggeschoten. En zo hadden ze hem, verdwaasd glimlachend, met verwilderde blik en gehuld in zijn regenjas meegenomen. Pas toen werd mevrouw Ono - die halsstarrig volhoudt dat ze bij hem was - ervan op de hoogte gebracht en kwam ze met de lift naar beneden.

Hoe is het mogelijk dat de politie niet meer vingerafdrukken op het moordwapen heeft gevonden? Heel simpel. Ik zei het al in het begin: die winter was het ijzig koud. Ik had handschoenen aan.

Ik heb me vaak afgevraagd wat Lennons laatste heldere gedachten waren, vlak voordat hij zijn moordenaar tegenkwam: een melodietje misschien, het gezicht van zijn zoon, zijn verafgode Japanse, zin om in bad te gaan, zomaar iets onbenulligs. Of voorvoelde een deel van hemzelf misschien het gevaar en nodigde hij me daarom uit om mee naar binnen te gaan? Slaat de geest eerder alarm dan het lichaam als de dood nabij is? Pas de volgende middag durfde ik kranten te gaan kopen: And though the news was rather sad. De man met wie ik een paar uur eerder door de deuren van het Dakotagebouw was gelopen, nam nu alle voorpagina's in beslag. Ik herinnerde me wat ik een paar dagen daarvoor in een interview met hem in Playboy had gelezen: ‘Ik heb een hekel aan mensen die beweren dat je beter snel kunt opbranden dan langzaam uitdoven. Het is beter geleidelijk af te takelen. Ik moet niets hebben van die domme verering van dode helden. Ik hou van mensen die overleven. Natuurlijk blijf ik onder de levenden.’ Steeds weer heb ik mezelf gekweld door me de scène voor de geest te halen, al mijn bewegingen te corrigeren, het lot een andere wending te geven. Ik zou alles willen doen voor een beetje zielerust; maar al wat ik hoor is de dodenmars. I am he as you are he. Ik vrees dat ik altijd zal blijven terugkeren naar die ijzige 8ste december in het Dakotagebouw. Wie van ons is daar in feite niet geweest om als het even kon opnieuw te beginnen, om die verdomde revolver telkens weer vast te houden, voor dat zinloze gevecht?