KortVerhaal. Jaargang 32

[p. 148]

Acht gedichten^*
Osip Mandelstam (Vertaling Nina Targan Mouravi)

[Waartoe viel mij een lichaam nu ten deel]

Waartoe viel mij een lichaam nu ten deel,
Zo eigen en zodanig een geheel?

Het schuchtere geluk dat je bestaat,-
Wie mag ik danken voor die gulle daad?

Ik ben de hovenier, maar ook de bloem.
Ik ken geen eenzaamheid in 's werelds doem.

Mijn ademen, mijn warmte heeft stilaan
De ruit der eeuwigheid al doen beslaan.

Sinds korte tijd staat in het glas geprent
Het ondoorgrondelijke ornament.

Al druipt de vluchtigheid erlangs als mist,
De lieve tekening wordt niet gewist!

* Op de eerste twee na zijn de vertalingen te vinden in Europa's tedere handen Osip Mandelstam, gedichten, brieven, essays.
Te bestellen bij Uitgeverij Azazello, ISBN/EAN: 978-90-808825-5-3

[Дано мне тело что мне делать с ним]

Дано мне тело что мне делать с ним,
Таким единым и таким моим?

За радость тихую дышать и жить
Кого, скажите, мне благодарить?

Я и садовник, я же и цветок,
В темнице мира я не одинок.

На стекла вечности уже легло
Моё дыхание, моё тепло.

Запечатлеется на нём узор.
Неузнаваемый с недавних пор.

Пускай мгновения стекает муть,
Узора милого не зачеркнуть.

1909

[p. 149]

[In het vaalblauw email verstrakkend]

In het vaalblauw email verstrakkend
Dat in april wordt waargenomen,
Verhieven hun ragfijne takken
Zacht schemerende berkenbomen.

Een precieus patroon van lijnen,
De dunne streken zijn bevroren,
Alsof ze op een porseleinen,
Met zorg versierde schotel horen,

Wanneer een kunstenaar ze treffend
Op een glazuren hemel tekent,
Zijn tijdelijke macht beseffend,
De lijdelijke dood vergetend.

[На бледно-голубой эмали]

На бледно-голубой эмали,
Какая мыслима в апреле,
Берёзы ветви поднимали
И незаметно вечерели.

Узор отточенный и мелкий,
Застыла тоненькая сетка,
Как на фарфоровой тарелке
Рисунок, вычерченный метко, -

Когда его художник милый
Выводит на стеклянной тверди,
В сознании минутной силы.
В забвении печальной смерти.

1909

[p. 150]

[Aan kille, kwaadaardige damp ben ik]

Aan kille, kwaadaardige damp ben ik
Ontsproten als ritselend riet,
Dat vurig, en loom, en aanhankelijk
Van al 't onbereikbaars geniet.

En buig weer, onopgemerkt, nederig
Mijn zompige veen tegemoet,
Een ogenblik lang door het tedere
Geruis van het najaar begroet.

Ik kan me in dromen verlustigen,
Verheugd zijn als iemand me grieft,
Op allen in stilte afgunstig zijn,
Op allen in stilte verliefd.

[Из омута злого и вязкого]

Из омута злого и вязкого
Я вырос, тростинкой шурша, -
И страстно, и томно, и ласково
Запретною жизнью дыша.

и никну, пикем не замеченный,
В холодный и топкий приют,
Приветственным шелестом встреченный
Коротких осенних минут.

Я счастлив жестокой обидою,
И в жизни, похожей на сон,
Я каждому тайно завидую
И в каждого тайно влюблён.

1910, 1927

[p. 151]

Notre Dame

Waar rechtspraak werd gevoerd door een Romeins prefect,
Staat nu een basiliek - en mag het oog bekoren
Het lichte kruisgewelf dat, blij en eerstgeboren
Als Adam indertijd, zijn jonge spieren strekt.

Het is de buitenkant die ons de opzet toont:
De ferme luchtbogen, rondom het schip verrijzend,
Zien toe dat het gewicht de muren niet verbrijzelt,
Zo wordt de brute ram van het gewelf getoomd.

Een ondoordringbaar woud, een machtig labyrint,
De peilloze gotiek, berekenend en nuchter,
Groots als een farao en als een christen schuchter,
Een riethalm naast een eik - het schietlood overwint.

Maar, burcht van Notre Dame, ook toen ik vol ontzag
De ribben monsterde van jouw immens gevaarte,
Was ik er zeker van dat uit een norse zwaarte
Ook ik iets schitterends zou scheppen op een dag.

Notre Dame

Где римский судия судил чужой народ -
Стоит базилика, и - радостный и первый -
Как некогда Адам, распластывая нервы,
Играет мышцами крестовый лёгкий свод.

Но выдаëт себя снаружи тайный план,
Здесь позаботилась подпружных арок сила,
Чтоб масса грузная стены не сокрушила,
И свода дерзкого бездействует таран.

Стихийный лабиринт, непостижимый лес,
Души готической рассудочная пропасть,
Египетская мощь и христианства робость.
С тростинкой рядом - дуб, и всюду царь - отвес.

Но чем внимательней, твердыня Notre Dame,
Я изучал твои чудовищные ребра. -
Тем чаще думал я: из тяжести недоброй
И я когда-нибудь прекрасное создам...

1912

[p. 152]

Silentium!

Zij is nog niet geboren, want
Zij is muziek met woord verweven,
En is dan ook van al het leven
De onverbrekelijke band.

Kalm ademen de zilte boezems,
Toch is de dag vol koortsig vuur,
En in de kom van zwart lazuur
Verbleekt het schuim, als lila bloesems.

Hoe maak ik dat mijn mond verzinkt
In het oorspronkelijke zwijgen,
Kristallen toon, de stilte eigen,
Die van geboorte zuiver klinkt!

Blijf in de branding, Aphrodite,
Ga, woord, terug naar melodie,
Wees ingetogen, harten die
De bron des levens nooit verlieten!

1910, 1935

Silentium

Она ещё не родилась,
Она и музыка и слово,
И потому всего живого
Ненарушаемая связь.

Спокойно дышат моря груди,
Но, как безумный, светел день.
И пены бледная сирень
В черно-лазоревом сосуде.

Да обретут мои уста
Первоначальную немоту,
Как кристаллическую ногу,
Что от рождения чиста!

Останься пеной, Афродита,
И слово, в музыку вернись,
И, сердце, сердца устыдись,
С первоосновой жизни слито!

[p. 153]

[Langs mijn kruin een koud getintel]

Langs mijn kruin een koud getintel,
't Zou niet goed zijn als ik sprak, -
Dat de tijd me velt, zo simpel
Als daarnet je scheve hak.

't Leven moet zichzelf bedwingen,
Klanken tanen zoetjes aan,
En je mist voortdurend dingen,
Vindt geen tijd om stil te staan.

Vroeger ging het bij mijn weten
Beter, ik bedenk me juist,
Hoe je ruiste in 't verleden,
Bloed, en hoe je heden ruist.

Reken maar dat dit geprevel
Niet kan doorgaan zonder straf,
En de boomkruin roert zich kregel,
Spoedig kappen ze die af.

1922

[Холодок щекочет темя]

Холодок щекочет темя,
И нельзя признаться вдруг,-
И меня срезает время,
Как скосило твой каблук.

Жизнь себя перемогает,
Понемногу тает звук,
Всё чего-то не хватает,
Что-то вспомнить недосуг.

А ведь раньше лучше было.
И, пожалуй, не сравнишь,
Как ты прежде шелестила,
Кровь, как нынче шелестишь.

Видно, даром не проходит
Шевеленье этих губ,
И вершина колобродит,
Обречённая на сруб.

[p. 154]

[Welke straat is dit ook weer?]

Welke straat is dit ook weer?
Dit is de Mandelstamstraat.
Gunst wat een drommelse naam, meneer -
Hoe je het ook wendt of keert,
Je krijgt hem niet rechtgepraat.

Die man was weinig rechtlijnig,
En van karakter: venijnig,
Bepaald geen aardige vent,
En daarom is deze straat,
Of eigenlijk meer een put,
Als Mandelstamstraat bekend...

[Это какая улица?]

Это какая улица?
Улица Мандельштама.
Что за фамилия чёртова -
Как ее ни вывертывай,
Криво звучит, а не прямо.

Мало в нем было линейного,
Нрава он был не лилейного,
И потому эта улица,
Или, верней, эта яма,
Так и зовётся по имени
Этого Мандельштама...

1935

[p. 155]

[Insomnia. Ilias. De zeilen spannen strak.]

Insomnia. Ilias. De zeilen spannen strak.
Homerus' schepenlijst las ik tot halverwege:
Die lange kranenvlucht die Hellas was ontstegen
En als een scherpe wig in vreemde gronden stak.

Gelijk een vogelsnoer, een eindeloze stoet,
Achaea's koningen die zich met zeeschuim kronen,
Waar varen jullie heen? Naar die vermaarde schone,
Geen Troje dat uw hart nog sneller kloppen doet.

Homerus en de zee, door minnedrift bewogen.
Wie laat ik aan het woord? Dan zwijgt Homerus al,
En steekt de zwarte zee breedsprakerig van wal,
En davert aan mijn bed haar plechtige betogen.

[Бессонница. Гомер. Тугие паруса.]

Бессонница. Гомер. Тугие паруса.
Я список кораблей прочел до середины:
Сей длинный выводок, сей поезд журавлиный,
Что над Элладою когда-то поднялся

Как журавлиный клин в чужие рубежи, -
На головах царей божественная пена,-
Куда плывёте вы? Когда бы не Елена,
Что Троя вам одна, ахейские мужи?

И море, и Гомер всё движется любовью.
Кого же слушать мне? И вот Гомер молчит,
И море чёрное, витийствуя, шумит
И с тяжким грохотом подходит к изголовью.

1915