KortVerhaal. Jaargang 31

[p. 63]

Een vendetta
Guy de Maupassant (Vertaling: Antonia Bolweg)

De weduwe van Paolo Saverini woonde met haar zoon in een armelijk huisje op de vestingwallen van Bonifacio. De stad is gebouwd op een hier en daar tot boven het water hangende uitloper van het gebergte en kijkt over de met scherpe rotsblokken bezaaide zee-engte uit op de lagergelegen kust van Sardinië. De andere kant van de stad wordt aan de voet van de berg bijna volledig omsloten door een diepe kloof in de krijtrotsen die lijkt op een immense corridor met loodrechte wanden. Na een lange beklemmende doorvaart vormt hij bij de eerste huizen van de stad een haven voor de vissersbootjes uit Italië en Sardinië en voor de amechtig puffende stoomboot die de tweewekelijkse verbinding met Ajaccio onderhoudt.

Tegen de witte bergwand vormen de opeengepakte huizen een nog wittere vlek. Ze lijken op de nesten van wilde vogels, zoals ze zich vastklampen aan dat gesteente, hoog boven de gruwelijke doorgang waarin slechts weinig schepen zich wagen. De wind gaat onvermoeibaar tekeer tegen de zee, tekeer tegen de aangevreten, schaars begroeide kust en wringt zich met nietsontziend geweld tussen de oevers van de engte. Vale schuimslierten haken zich vast aan de zwarte punten van de ontelbare rotsen die overal uit de golven steken en deinen als rafelige vodden op het wateroppervlak.

Het huis van Saverini's weduwe, als vergroeid met de rand van de klip, keek met drie ramen uit op die woeste, naargeestige kust.

Ze woonde er met haar zoon Antoine en hun hond, Sémillante, een groot, mager beest met een ruige, langharige vacht, een herdershond die de jongeman gebruikte voor de jacht.

Op een avond werd Antoine Saverini na een ruzie lafhartig neergestoken door Nicolas Ravolati, die dezelfde nacht nog naar Sardinië ontkwam.

Toen voorbijgangers het ontzielde lichaam van haar kind thuisbrachten, huilde de oude moeder niet, maar bleef ze er een hele tijd roerloos naar staan kijken, waarna ze een gerimpelde hand uitstrekte naar het lijk en zwoer haar zoon te wreken. Ze wilde liever alleen blijven en sloot zich op bij het lichaam, samen met de hond die aan het voeten-

[p. 64]

einde van het bed met haar kop naar haar baas gestrekt en haar staart tussen haar poten geklemd, urenlang hartverscheurend stond te janken, even roerloos als de moeder, die bij de aanblik van het levenloze lichaam stille tranen schreide.

Het leek of de jongeman op zijn rug lag te slapen, maar er zat een gat in de gescheurde ruwe stof van zijn jasje en er was overal bloed. Op zijn hemd, losgetrokken toen iemand de wond wilde verzorgen, op zijn vest, op zijn broek, op zijn gezicht en op zijn handen. Bloedstolsels kleefden in zijn baard en in zijn haren.

Toen de oude moeder begon te praten, hield de hond op met janken.

‘Ga nu maar, ga nu maar, je zal worden gewroken, mijn lieveling, mijn jongen, mijn arme kind. Ga nu maar slapen, ga nu maar slapen je zal worden gewroken, hoor je? Je moeder staat hier en belooft het je. En ze houdt altijd woord, moeder, dat weet je heel goed.’

En langzaam boog ze zich naar hem over en drukte haar koude lippen op zijn dode mond.

Sémillante begon toen weer te kreunen en slaakte een lange, eentonige, hemeltergende kreet. De vrouw en het dier bleven tot de ochtend bij het lijk.

Antoine Saverini werd diezelfde dag nog begraven, en al spoedig werd er in Bonifacio niet meer over hem gesproken.

Hij had geen broer, geen mannelijke verwanten. Niemand om zijn dood te vergelden. Alleen de oude vrouw, de moeder, dacht aan niets anders.

Van de ochtend tot de avond tuurde ze naar een witte vlek op de tegenovergelegen kust. Daar lag een Sardijns dorpje, Longosardo, waar Corsicaanse bandieten een goed heenkomen zochten wanneer de grond hun te heet onder de voeten werd. Het waren nagenoeg de enige bewoners van het gehucht waar ze, vlakbij hun vaderland, het juiste moment afwachtten om over te steken en terug te keren naar de maquis. Naar dat dorp, wist ze, was Nicolas Ravolati gevlucht.

Dus zat ze moederziel alleen de godganselijke dag uit haar raam te kijken, zinnend op wraak. Hoe moest ze het, zwak als ze was en zelf bijna dood, zonder hulp klaarspelen? Maar ze had het beloofd, ze had het gezworen op het lijk. Ze kon niet vergeten, ze kon niet wachten. Wat moest ze doen? Ze sliep niet meer, had rust noch duur, pijnigde zich voortdurend de hersens. De hond lag zoals gewoonlijk aan haar

[p. 65]

voeten te dommelen. Af en toe hief ze haar kop op en jankte zachtjes, als van ver weg. Sinds haar baasje er niet meer was, jankte ze dikwijls zo, alsof haar ontroostbare dierenziel een onuitwisbare herinnering aan hem had bewaard. Tot ze op een nacht, toen Sémillante weer begon te kreunen, plotseling op een idee kwam, een barbaars, wraakzuchtig, bloeddorstig idee. Ze bleef er tot de volgende morgen over nadenken, stond op zodra het licht werd en ging naar de kerk. Ze knielde op de stenen vloer en smeekte God ootmoedig om hulp en steun, bad om kracht voor haar afgematte lichaam, zodat ze haar zoon zou kunnen wreken.

Vervolgens ging ze naar huis. Op het achtererf stond een oude gedeukte regenton die ze omkantelde, van het gootwater ontdeed en met paaltjes en stenen aan de grond vastmaakte. Ze legde Sémillante bij het hok aan de ketting en ging naar binnen.

Van toen af bleef ze rusteloos door haar kamer lopen, haar ogen gericht op de kust van Sardinië. Daar bevond hij zich, de moordenaar.

De hond jankte het uit. De hele dag en de hele nacht. Toen het ochtend was geworden, bracht de oude vrouw haar een kom water. Dat was alles. Geen soep, geen brood.

Nog een dag verstreek. Sémillante was uitgeput in slaap gevallen. De volgende dag schitterden haar ogen, stonden haar haren recht overeind en rukte ze aan haar ketting. Vergeefs.

De oude vrouw gaf haar nog steeds niets te eten. Het dier, razend geworden, blafte schor. Nog een nacht ging voorbij.

Bij het aanbreken van de dag ging moeder Saverini naar de buurman en vroeg hem om twee bossen stro. Ze propte oude kleren van haar man vol stro, totdat ze op een mens leken.

Voor het hok van Sémillante had ze intussen een stok in de grond geslagen. Ze bond de pop eraan vast, zodat hij bleef staan. Daarna maakte ze van een opgerolde oude lap een hoofd.

De hond keek verbaasd naar de stroman maar gaf geen kik, hoewel ze uitgehongerd was.

Toen ging de oude vrouw bij de slager een lang stuk bloedworst kopen, liep naar huis en bakte de worst op een houtvuur, dichtbij het hok. Sémillante, gek van de honger, keek schuimbekkend, met uitpuilende ogen naar het braadrooster en zoog zich vol met de heerlijke geur.

[p. 66]

Vervolgens maakte de moeder voor de stroman een das van het dampende gerecht en wond die zo stevig om zijn nek dat hij er bijna in binnendrong. Daarna liet ze de hond los.

Het dier vloog de pop met een geweldige sprong naar de keel, zette haar poten op de schouders en begon aan het vlees te rukken. Ze liet zich met een stuk van de prooi in haar bek op de grond vallen, sprong opnieuw, sloeg haar scherpe hoektanden in de touwen die hem overeind hielden, scheurde met haar tanden een paar brokken uit de nek, liet zich weer vallen, viel opnieuw aan, tot het gezicht zwaar gehavend was en de hals geheel aan flarden getrokken.

De oude vrouw stond er roerloos zwijgend met vlammende ogen naar te kijken. Toen legde ze de hond weer aan de ketting, liet haar weer twee dagen vasten en herhaalde de merkwaardige oefening.

Drie maanden lang liet ze de hond wennen aan dit vreemdsoortige gevecht, aan het met haar tanden veroverde maal. De hond ging de pop nu op een teken te lijf en hoefde niet meer aan de ketting te worden gelegd.

Ze had geleerd om de hals te verscheuren, ook als er geen voedsel in zat verstopt. Ze wist dat de beloning zou volgen: de worst die de vrouw voor haar had gebakken.

Zodra Sémillante de stroman nu zag, begon ze te beven, keek naar haar bazin, die haar vinger opstak en: ‘Pak hem!’ siste.

Toen ze de tijd rijp achtte, ging moeder Saverini op een zondagochtend, in een staat van vervoering, biechten en ter communie. Daarna liet ze zich, gehuld in mannenkleren en lijkend op een arme oude sloeber, vergezeld van haar hond, met een smoes door een Sardijnse visser naar de overkant van de baai brengen.

In een linnen tas droeg ze een groot stuk worst. Sémillante had twee dagen gevast. De oude vrouw liet haar telkens aan het smakelijk geurende voedsel ruiken, wat het dier steeds meer opwond.

Zo kwamen ze in Longosardo aan. De passagier uit Corsica liep strompelend naar een bakker en vroeg waar Nicolas Ravolati woonde. Hij bleek zijn oude beroep, dat van meubelmaker, weer te hebben opgevat en was in zijn eentje aan het werk, achter de winkel.

De vrouw duwde de tussendeur open en riep:

‘Hé, Nicolas!’

Hij draaide zich om, en terwijl ze de hond losliet, krijste ze:

[p. 67]

‘Pak hem, pak hem. Vreet hem op, vreet hem op.’

Het opgehitste dier vloog hem naar de keel. De man spreidde zijn armen, pakte de hond vast, maar viel. Nog even lag hij te kronkelen en met zijn voeten tegen de vloer te trappelen, toen bleef hij roerloos liggen terwijl Sémillante snoof aan zijn hals die ze hap voor hap aan flarden trok.

Twee buren, die voor hun deur hadden gezeten, konden zich later precies herinneren dat ze een armoedige oude man naar buiten hadden zien komen met een broodmagere hond die op iets bruins liep te kauwen dat zijn baas hem had gegeven.

's Avonds was het oudje weer thuis. Ze sliep goed, die nacht.