KortVerhaal. Jaargang 31

[p. 7]

Huize De Knuffelberen
John Collier (Vertaling Peter Verstegen)

‘Onze hen heeft twee eieren gelegd,’ zei mevrouw Scrivener, ‘en ik heb ze gekookt voor ons ontbijt.’ Al sprekend vouwde ze een sneeuwwit servet open, toonde de twee kleinoden van eigen erf en plaatste het witte ei in het eierdopje van haar man, het bruine in haar eigen dop.

De Scriveners woonden in een huis met een witte gevel en een spits dak, gesitueerd in een bosrijke omgeving, temidden van jonge berkebomen. De afmetingen waren uiterst bescheiden, maar dat gold ook voor de huur, en ze hadden het huis ‘De Knuffelberen’ genoemd. Ze leefden sober, want Henry was op zijn veertigste met pensioen gegaan om zich te verdiepen in de studie der Natuur. Niettemin was het huis om door een ringetje te halen en aan alles werd de grootst mogelijke zorg besteed. Elke week was er in hun tuintje wel een krop sla die tot volle wasdom kwam. Heel het proces werd van dag tot dag nauwgezet gevolgd en op het tijdstip dat de krop het absolute hoogtepunt van zijn ontwikkeling had bereikt, werd hij afgesneden en gegeten.

Op een andere dag hadden ze de bloemkool.

Mensen die zo leven, van het ene gekoesterde detail naar het volgende, hebben zonder uitzondering een zo bleke huid dat het neigt naar doorschijnend, en heldere kraalogen. Daarbij zijn ze hoogst gevoelig voor de verschillen tussen het ene vers gelegde ei en het andere, verschillen die vaak, als zo vele fijne nuances, over het hoofd worden gezien door de jachtige massa's uit de grote stad. De Scriveners wisten allebei maar al te goed dat het bruine ei, in tegenstelling tot het door de commercie gevoede bijgeloof, qua uiterlijke verschijning, voedingswaarde en smaak superieur is. Mijnheer Scrivener nam er nota van dat zijn vrouw het bruine ei voor zichzelf hield, en zijn ogen werden extra rond en kraalachtig. ‘Ella,’ zei hij, ‘het valt me op dat je mij het witte ei hebt gegeven en het bruine voor jezelf hebt gehouden.’

‘Nou en?’ zei ze. ‘Waarom zou ik niet het bruine ei mogen hebben? Ik ben degene die alles kraakhelder houdt hier in huis en die de kooi van de kanarie poetst, terwijl jij dat voor me zou doen als je een man

[p. 8]

was. Jij doet niks anders dan rommelen in de tuin en door het bos banjeren om de Natuur te bestuderen.’

‘Noem Dickie niet zomaar “de kanarie”,’ antwoordde haar man. ‘Het lijkt soms of je geen enkele liefde voelt voor enig schepsel in je omgeving en voor mij nog het allerminst. Ben ik het niet die iedere ochtend onze dierbare hen voedert en als ze dan een bruin ei legt vind ik dat je me op z'n minst kan vragen of ik het hebben wil.’

‘Dan weet ik wel wat het antwoord is,’ zei zijn vrouw met een kort lachje. ‘Nee, Henry. Ik ben niet vergeten hoe jij je gedragen hebt toen de tomaat rijp was. Hoe minder er in dit huis gezegd wordt over wie wat krijgt, des te beter. Dat vind ik.’

Er wilde Henry geen geschikt antwoord te binnen schieten. Hij staarde somber naar het witte ei, dat hem nu nog veel verachtelijker voorkwam. Zijn vrouw zaagde het kapje van haar eigen ei af met een ergerlijk raspend geluid. Henry keek nogmaals naar zijn ei. ‘God nog aan toe,’ dacht hij, ‘het is niet alleen wit! Het is kleiner!

Dit was echt niet te harden. ‘Ella,’ zei Henry. ‘Het kan je natuurlijk niet schelen wat ik gelezen heb in Fabuleuze Feiten, want jij geeft geen zier om de wonderen der Natuur. Maar er stond een foto bij van een gekookt ei met een kronkelige worm erin en toevallig was het wel een bruin ei.’

‘Er zit geen worm in dit ei,’ antwoordde Ella die onverstoorbaar bleef kauwen. ‘Kijk liever of er geen worm zit in je eigen ei.’

Henry was als een ongeoefende boemerangwerper die zijn denkbeeld, geopperd in de hoop dat Ella hem haar ei zou afstaan, pets boem geretourneerd krijgt. Hij inspecteerde zijn eigen ei zorgvuldig, proefde een hapje en merkte dat het hem niet smaakte. ‘Godsamme!’ gromde hij, want als vele zachtaardige mannen was hij onderhevig aan woedeaanvallen en bij zulke gelegenheden was hij weinig subtiel in zijn taalgebruik.

Zijn vrouw wierp hem een snelle blik toe, zodat hij schaamte voelde zonder tot inkeer te komen. ‘Door zelfzucht en hebzucht,’ sprak hij, ‘is de wereld geworden wat hij is. Zonder haar genot te verbergen verslond Ella een kloek hapje ei. Met strakke mond en vurige ogen stond Henry van tafel op, greep zijn baret en beende het huis uit. Ella fronste haar wenkbrauwen en ontfermde zich over het in de steek gelaten ei dat ze qua smaak niet echt vond onderdoen voor het eerste. Dit bracht haar in een uitstekend humeur en het was eerder met een glundere dan een grimmige glimlach dat ze zich zette aan haar huishoudelijke taken.

[p. 9]

Henry daarentegen hakte woest in op het hoog opgeschoten gras en onkruid terwijl hij het pad afstruinde naar het bos. ‘Wat ben ik toch een ezel geweest om zo vroeg met pensioen te gaan,’ mompelde hij in zichzelf, ‘omdat ik dacht dat het geluk te vinden zou zijn in een boshuisje! Ik stelde me een eenvoud voor zo plezierig als een verhaal voor kinderen. Twee kopjes, het ene gedecoreerd met rozen, het andere met korenbloemen. Twee borden, het ene met een blauwe rand, het andere met een rode. Twee appels aan de boom, allebei blozend, maar de ene net iets groter dan de andere. En die zou voor mij zijn! Ik ben een man en het is een kwestie van fatsoen dat ik de grootste zou krijgen. Ja, het zou een zalig leven kunnen zijn als Ella maar een beetje gevoel had voor hoe het hoorde. Ik zou zo gelukkig kunnen zijn als zij wat minder hebberig was, een beter humeur had, niet zo geneigd was om oude koeien uit de sloot te halen, als ze wat aanminniger was, met ietsje stroblonder haar, slanker en twintig jaar jonger! Maar wat heeft het voor zin te verwachten dat zo'n vrouw zich nog verbetert?’

Hij had juist dit punt in zijn overpeinzingen bereikt toen zijn blik viel op een ongewoon mooi ogende paddestoel, van het genus Clavaria, en hij uitte een kreet van vreugde. Onderdeel van hun sobere huishouding in ‘De Knuffelberen’ was dat ze hun voedingspatroon glans verleenden met alles wat zich liet verzamelen uit bos en beemd: wilde bessen en raketsla, en bovenal alle mogelijke eetbare zwammen die ze buitengewoon genietbaar en smakelijk vonden.

Henry plukte dus dit exemplaar en wikkelde het in zijn zakdoek. Zijn spontane neiging was om op zijn schreden terug te keren en stralend binnen te treden bij zijn levensgezellin, of misschien met smartelijk vertrokken gezicht de gevonden schat achter zijn rug houdend bij wijze van verrassing, om hoe dan ook op een gegeven moment los te barsten in een jubelend: ‘Kijk eens, m'n liefje, een prachtexemplaar van het genus Clavaria! Por het vuur op, schat, en serveer dit lunchhapje gloeiend heet. Jij een hap en ik een hap en zo zullen we eerlijk delen.’ Deze edelmoedige impuls werd gedwarsboomd door de gedachte dat Ella niet zo zonnig gehumeurd, niet zo stroblond, niet zo slank en niet zo jong was als je zou mogen verwachten. ‘Trouwens,’ bedacht hij, ‘ze weet het natuurlijk zo te draaien dat zij het beste stuk voor zichzelf houdt en het is trouwens zonde om een paddestoel door te snijden, want dan laat je de voedzame sappen ontsnappen.’

[p. 10]

Hij keek om zich heen in de hoop nog een exemplaar te vinden, maar dit was het enige. ‘Hoe graag zou ik ermee naar huis gaan,’ bedacht hij, ‘als ik daar werd verwelkomd door een vrouwspersoon zoals ik me vaak heb voorgesteld! Met liefde zou ik de sappen opofferen. Maar zoals de zaken nu staan kan ik hem beter roosteren aan een stokje. Jammer, want daar drogen ze van uit.’

Hij begon rond te kijken naar dunne takken om een vuurtje te maken en bijna meteen viel zijn oog op een andere zwam, ongewoon interessant van vorm en van een parelgrijze bleekheid die boekdelen sprak tot de natuurvorser. Hij herkende hem onmiddellijk als de Doodskelk of Knolamaniet, waaraan vrijmoedige geleerden een grovere naam geven, namelijk Amanita phalloides, als de dames mij het Latijn willen vergeven. Hij combineert de levendigste vorm met de dodelijkste inhoud en het kleinste hapje velt een mens als een bliksemschicht. Henry tuurde eerbiedig naar deze geduchte zwam en kon een huivering niet onderdrukken. ‘Toch is de benaming,’ zei hij, ‘bepaald toepasselijk. Het is bij zo'n paddestoel dat je verwacht een feetje te zien trippelen, een verrukkelijk schepseltje met gouden haar... En bij alle wonderen van de wereld,’ riep hij uit, ‘figuurlijk gesproken is dat ook precies wat ik nu voor me zie!’

Met trillende vinger oogstte hij de fatale delicatesse en wikkelde zijn zakdoek eromheen, maar plooide zorgvuldig een stuk van het textiel zo dat contact tussen deze en de andere paddestoel vermeden werd. Ella zit altijd af te geven op de Natuur,’ zei hij. ‘Nu zullen we eens zien wat de Natuur terug kan doen.’

Meteen haastte hij zich naar huis waar Ella hem met een glimlach begroette. ‘Je hebt makkelijk lachen als je ontbeten hebt met twee eieren,’ dacht onze held. ‘Laten we eens zien hoe de zaken staan als je je middagmaal doet met Amanita phalloides.’ Deze overpeinzing trof hem als hoogst vermakelijk en hij zond zijn vrouw een heel geloofwaardig lachje terug, waaruit zij concludeerde dat hun kleine kibbelarij geheel vergeten was. Dit stemde haar bijzonder blij, want ze was een simpel, primitief schepsel en haar dubbele ontbijt deed het bloed warm en traag door haar aderen stromen.

‘Kijk eens wat ik gevonden heb,’ zei Henry. ‘Twee paddestoelen, en van een verschillende soort. Dit hier is een Clavaria, een gezonde zwam met een eerlijke, bevredigende smaak.’

‘En die ander,’ vroeg ze, ‘die er zo parelig wit uitziet?’

[p. 11]

‘Oh die,’ zei hij arglistig, ‘dat is Eheu fugaces.’

‘Wat een mooie naam!’ zei ze. ‘Maar wat een hoogst eigenaardige vorm! Voor een paddestoel, bedoel ik natuurlijk.’

‘Daar moet je niet op letten,’ zei hij. ‘Hij is voedzamer dan je ooit voor mogelijk zou houden en hij is rijk aan de vitamines S, T, E, R en F. Maar belangrijker, hij heeft een smaak geschikt voor een vorstelijke tong en ik zal hem dus zelf eten, want jij bent niet vorstelijk om te zien. Dat is je bouw niet.’

‘Ha, dat is waar,’ zei ze giechelend. ‘Dat is maar al te waar, lieve. Haha! Dat is mijn bouw niet.’

‘Dit antwoord bracht Henry mijlen achterop, want hij had verwacht dat zij een dwingende claim zou leggen op de dodelijke paddestoel zodra ze hoorde welk een superieure smaak en rijkdom aan vitamine hij eraan toeschreef. Maar hij was snel van geest en verlegde zijn koers onmiddellijk. ‘Niettemin,’ zei hij, ‘krijg jij deze delicieuze paddestoel, want ik vind dat je die volop verdiend hebt.’

‘Henry toch,’ zei ze, ‘dat is heel lief van je. Hoe kan ik je die goedheid vergelden? Wat kan een simpele vrouw doen om te laten zien hoe ze een goede echtgenoot waardeert?

‘Snij ze fijn,’ zei hij, ‘en bak ze afzonderlijk, anders raken de smaken door elkaar. Serveer ze elk op een geroosterde boterham en bestrooi ze rijkelijk met geraspte kaas.’

‘Dat zal ik doen,’ zei ze, ‘al gaat het me aan het hart om ze in stukjes te hakken.’ Ze gaf hem een kneepje, ging de keuken in en begon de paddestoelen te bereiden. Henry bleef zitten wachten in de woonkamer en dacht aan een heerlijk schepseltje, geen dag ouder dan twintig jaar. Ella wierp hem vanuit de gang een liefhebbende blik toe, herkende de glinstering in zijn kraalogen en ging verder met kokkerellen, terwijl haar hart leek te zingen. ‘Hij verdient het allerbeste,’ dacht ze, ‘dus het beste is voor hem. Hij krijgt de beste paddestoel, want hij is een vorstelijke man en die ene speciale was volgens hem heel voedzaam. Tenslotte heb ik ontbeten met twee eieren, tralala, en dat was wel genoeg voor mij.’

‘Kom, schat,’ zei ze, toen alles gereed was. ‘Onze lunch staat klaar, hier zijn onze twee bordjes, het mijne met de blauwe rand en het jouwe met de rode. Eet maar eens lekker op, m'n engel, dan zul je beloond worden voor je liefde en attentie.

[p. 12]

Henry, die trek had vanwege zijn gereduceerde ontbijt, wilde bovendien aansterken met het oog op de dag dat het ware Goudlokje haar entree zou maken in ‘De Knuffelberen’. Dus sneed hij een flink stuk af en propte het in zijn mondholte. Meteen schoot hij overeind van zijn stoel en begon te springen, te wringen, te krimpen, te kronkelen, te draaien, te tollen en kuitenflikkers te slaan door de hele kamer heen. Tegelijk werd hij overweldigd door duizelingen, misselijkheid, vlekken voor de ogen, hartkloppingen, stuipen, winderigheid en andere symptomen te stuitend om te vermelden.

‘Wat is er in 's hemelsnaam aan de hand, schat?’ vroeg zijn vrouw. ‘Ben je niet lekker?’

‘Goddome!’ bracht hij uit, ‘Ik heb de Doodskelk gegeten! Amanita phalloides heb ik gegeten!’

‘Is het heus, schat!’ zei ze verbaasd. ‘Wat een taal! Wat haal je je toch in je hoofd?’

‘Domme teef!’ riep hij. ‘Wat sta je daar te bazelen? Ik ga dood! Ik ben vergiftigd! Ga een dokter halen, snel!’

‘Vergiftigd,’ zei ze. ‘Door die paddestoel? Maar Henry, dat is de paddestoel die je mij had toebedacht!’

‘Ik beken,’ zei hij. ‘Ik voelde me gekwetst en wraakzuchtig. Vergeef het me. En haal in Jezus’ naam een dokter, anders ben ik over vijf minuten dood.’

‘Ik vergeef je dat je me wilde vergiftigen,’ zei Ella. ‘Maar ik kan je niet vergeven dat je daarnet zo'n lelijk woord tegen me gebruikte. Nee, Henry, een vrouwtjeshond kan moeilijk een dokter halen. Ik ga de deur uit, maar niet verder dan naar die krachtig gebouwde jonge houthakker die verderop in het dal een iep aan het kappen is. Hij heeft vaak naar me gefloten als ik langs kwam en het was als het lied van een wielewaal. Ik ga hem vragen wat hij vindt van een man die zulke dingen zegt tegen zijn vrouw, en wat hij vindt van een man die voor zijn vrouw zoiets meebrengt uit het bos. En ik weet zeker dat hij het me vertellen zal.’