KortVerhaal. Jaargang 31

[p. 13]

Drie schetsen
Thomas Bernhard (Vertaling Ralph Aarnout)

DE SCHOOLDIRECTEUR laat de leraar bij zich komen en beschuldigt hem ervan dat hij zich aan een van zijn leerlingen heeft vergrepen. Hij weet niet wat hij zeggen moet, maar overplaatsing naar een ander dorp is onvermijdelijk. Waarschijnlijk moet hij zelfs zijn beroep als leraar opgeven. In ieder geval moet hij rapport uitbrengen aan de regionale onderwijsdirecteur en dan zal de hele aangelegenheid nog veel ernstiger gevolgen krijgen dan hij zojuist schetste. De leraar verzet zich helemaal niet, hij beweert alleen dat hij zich niet aan de leerling heeft vergrepen, het idee aan een handeling zoals de schooldirecteur die maar niet kan ophouden te schilderen zou niet in hem opkomen. Maar hoe de leraar zich ook verdedigt, het helpt niet. Hij wordt per direct geschorst, zegt de directeur en deze laat hem gaan, zonder hem nog een hand te geven, zoals hij anders altijd placht te doen. Aangezien de leraar zich van geen kwaad bewust is, denkt hij dat na verloop van tijd zijn onschuld zal blijken; hij zal de tijd van zijn schorsing als een vakantie beschouwen. Het zal de wereld buiten de school niet eens bereiken, het gerucht. Maar hij vergist zich. Het gerucht verspreidt zich vliegensvlug en zelfs de lokale krant schrijft erover. Ze meldt dat zo'n man als de leraar achter slot en grendel moet worden gezet. Geen straf is voor hem te zwaar. De jeugd, met name de kinderen, moet met alle mogelijke middelen tegen hem beschermd worden. Omdat de leraar jong getrouwd is, is de zaak voor hem extra onaangenaam. Als zijn vrouw van de beschuldiging hoort, gelooft ze hem niet en verlaat hem. Al vier dagen na zijn schorsing wordt de leraar voor het kantongerecht gedaagd. Niemand weet wat hij in de dagen voor de zitting uitvoert, in ieder geval vertoont hij zich niet meer in het openbaar. Ondertussen is zijn geschiedenis niemand meer onbekend. Zijn hospita eist dat hij vertrekt en geeft hem de vooruitbetaalde huur terug. Een dag voor de rechtszaak vindt men zijn lijk in een woest stromende rivier, zeventien kilometer van zijn woonplaats. Hij heeft, zo blijkt, allerminst zelfmoord gepleegd, maar is ongelukkigerwijs in het water gevallen en verdronken. Dan meldt de scholier zich en zegt dat het hele verhaal onwaar is; hij heeft het bedacht om zich op de jonge leraar te wreken.

[p. 14]

DE GROOTGRONDBEZITTER droomt dat een van zijn arbeiders op een groot aantal plekken op zijn land spit en overal komt een lijk tevoorschijn. Hij laat de arbeider het hele gebied rond zijn huis omspitten. Maar er is geen plek waar niet een dode begraven ligt. Nu laat de grootgrondbezitter zijn grond door honderden arbeiders omspitten, maar werkelijk overal, zonder uitzondering, is die onder een dunne laag aarde dicht met lijken bezaaid. Alle tevoorschijn komende lijken, het zijn lichamen van verschillende leeftijden en van beide geslachten, laat hij bij zich brengen en hij herinnert zich ze allemaal eigenhandig omgebracht te hebben. De angst echter zelf gedood te worden, brengt hem ertoe zijn misdaad niet aan te geven. Hij komt op het idee de moordenaar of moordenaars te laten zoeken. Hiertoe stelt hij een ambtenarenapparaat in werking dat hij uitstekend betaalt. Al na een paar dagen is er een moordenaar gevonden. Hoewel de grootgrondbezitter weet dat de man, een volslagen onbekende, de moordenaar niet kan zijn, laat hij hem uitleveren aan het gerecht, dat hem ter dood veroordeelt. De moordenaar wordt geëxecuteerd. Op deze manier vinden de ambtenaren nog vele moordenaars. Ze vinden ten slotte exact evenveel moordenaars als er lijken zijn. Ze worden allemaal geëxecuteerd en op het land van de grootgrondbezitter begraven. Nu wordt de grootgrondbezitter wakker en hij staat op. Hij gaat het bos in om vast te stellen hoeveel en welke bomen hij nog deze herfst zal laten vellen. Die kwestie houdt hem al dagenlang bezig.

DE DICTATOR heeft uit meer dan honderd sollicitanten een schoenpoetser uitgekozen. Hij draagt hem op niets anders te doen dan zijn schoenen te poetsen. Dat bevalt de eenvoudige plattelander goed, hij neemt snel toe in gewicht en gaat ieder jaar een klein beetje meer op zijn leidinggevende - hij is alleen ondergeschikt aan de dictator - lijken. Misschien is dat er voor een deel op terug te voeren dat de schoenpoetser dezelfde kost eet als de dictator. Al snel heeft hij dezelfde dikke neus en, nadat hij zijn haar heeft verloren, ook dezelfde schedel. Een paar dikke lippen steekt naar voren en wanneer hij grijnst, laat hij zijn tanden zien. Iedereen, zelfs de ministers en de naaste getrouwen van de dictator, is bang voor de schoenpoetser. 's Avonds kruist hij zijn laarzen en bespeelt een instrument. Hij schrijft lange brieven aan zijn familie die zijn roem in het hele land verbreidt. ‘Wie de schoenpoetser van de dictator is,’ zeggen ze, ‘staat het dichtste bij de dictator.’

[p. 15]

Inderdaad staat de schoenpoetser het dichtst bij de dictator, want hij moet altijd voor diens deur zitten en daar zelfs slapen. In geen geval mag hij zich van zijn plaats bewegen. Op een nacht echter, als hij zich sterk genoeg voelt, gaat hij opeens de kamer binnen, wekt de dictator en slaat hem met zijn vuist neer, zodat hij dood blijft liggen. Snel ontdoet de schoenpoetser zich van zijn kleren, trekt ze de dode dictator aan en hult zichzelf in het gewaad van de dictator. Voor de spiegel van de dictator constateert hij dat hij er inderdaad precies zo uitziet als de dictator. Vastbesloten stormt hij naar de deur en schreeuwt dat zijn schoenpoetser hem heeft overvallen. Uit noodweer heeft hij hem neergeslagen en gedood. Men moet hem wegbrengen en zijn achtergebleven familie op de hoogte stellen.