De Tweede Ronde. Jaargang 23

[p. 25]

Reigers
L.H. Wiener

Op weg naar een ontmoeting met een mij onbekende vrouw heb ik een reiger aangereden, die zich zo totaal onvoorzien in de baan van mijn auto wierp, dat geen handeling mijnerzijds een botsing nog kon vermijden. Was dit een voorteken van naderend onheil? Of kon een dergelijk incident zich zelfstandig voltrekken, onafhankelijk van enig voorspellend verband? Raven waren bij uitstek geschikt als orakelvogels, maar raven waren uitgeroeid en orakels verstomd. Kraaien konden hun plaats niet innemen en waren in vergelijking slechts schorre dorpsomroepers, naar wie door niemand werd geluisterd. Formaties van valken konden vroeger veldslagen beslissen, maar valken hadden zich ontwikkeld tot halsstarrige solitaire jagers, niet meer geïnteresseerd in de beslommeringen der mensheid of enig ander wezen dan hun prooi.

En reigers?

Reigers voegden zich de laatste jaren op haast onbetamelijke wijze naar het gezelschap van mensen, bij het opdringerige af, lieten vissers hun kostje ophalen en aten partikuliere vijvers leeg. Was dit evolutie of degeneratie? Onbekend tot nu toe was waarom reigers soms met tientallen tegelijk in een grote, druïdiese kring in een weiland tezamen kwamen, waar zij zwijgend stonden in mysterieus konklaaf.

Waarom was dit?

Niemand die het wist.

Het was op de N206, ter hoogte van Lisse, toen ik op weg was naar de Wassenaarse slag.

De vrouw naar wie ik mij begaf om haar in levenden lijve te ontmoeten had mij daartoe een brief geschreven, waaruit ik niet zal citeren, respectfully yours, maar hier bespeurde ik een vrouw, wier belangstelling voor mij mijn belangstelling voor haar had gewekt. Zo ging dat nu eenmaal bij de halsstarrige solitair. Dat zij evenals ik Engels doceerde kon ik nergens van een bruikbare waardering voorzien. Wat viel daarvan te zeggen? Het zij zo, meer niet, maak er maar het beste van in deze gure tijden.

[p. 26]

De reiger kwam aanzetten uit het niets, een greppel ter linkerzijde van de N206, waar deze weg, na Vogelenzang ter hoogte van Lisse, een haakse knik maakt en waar visrijke sloten de bollenvelden doorsnijden. Het ging zo snel dat ik nauwelijks tijd had om vaart te minderen. De grote grijze vogel schrok evenveel als ik en deinsde met een schorre kreet achterwaarts weg, heftig scharnierend in al zijn lange ledematen, maar ik kon hem niet meer ontwijken. Toch was de klap met de wagen nog het minste. Hij gleed over de motorkap tegen het voorruit, waardoor hij opnieuw werd gelanceerd, op zichzelf een gestroomlijnd ongeluk, maar in mijn achteruitkijkspiegel zag ik hoe hij vervolgens precies tegen een lantaarnpaal smakte die langs de weg stond. Neerwaarts wegkantelend belandde hij in een sloot, waarna ik hem uit het zicht verloor.

Ik stopte niet, want een ten dode opgeschreven reiger dient men met rust te laten. Had hij iets gebroken dan kon ik niets meer voor hem doen. Zo niet, dan had hij mij nog minder nodig. Eens had ik als vogelman te Zandvoort een ten dode opgeschreven reiger trachten te redden, uit de duinen bij het circuit, maar als er ooit sprake was geweest van een goedbedoelde stupiditeit dan was het wel toen. Het dier had zich met zijn laatste krachten naar een diepe plaats in de duinen begeven, om daar in alle rust en stilte te kunnen sterven. En ik? Ik was daar ook, want ik wist er een valkennest, maar het redden van een verdoolde reiger ging voor en dus gooide ik hem eerst een paar maal tevergeefs omhoog en nam hem daarna onder mijn arm mee om hem in de verlaten volière in de tuin van mijn ouderlijk huis weer op verhaal te brengen. Die noodlottige handelingen deden mij nu, veertig jaar nadien, impulsief besluiten om door te rijden; al speelde de hoop dat hem niets mankeerde, of dat hij het er ten minste goed vanaf zou brengen, een even dubieuze rol.

En zo ontmoette ik Dolores, aan het strand bij Wassenaar. Ik stak mijn hand uit en keek haar aan en transformeerde geheel op eigen kracht haar gelaat tot dat van de minnares naar wie ik al zo lang op zoek was, tevergeefs, zoals zij naar mij. Ik noemde haar mijn naam en liep vervolgens vol met hevig bloed. Hier was zij, in de avond van de dag, in de herfst van mijn leven. De aarde begon te beven en mijn voetstappen raakten beïnvloed als door een lichte vorm van beneveling. We liepen door het zand op zoek naar een

[p. 27]

tafeltje op een der terrassen, terwijl onze handen reeds tastten naar elkaar. Ver weg in de glinsterende zee lag stil en donker een vrachtschip voor anker, de brug als een gekartelde toren. Het was een silhouet van onbegrijpelijke schoonheid. We namen plaats onder een parasol aan de verste rand van het plankier, dat trilde met een kracht van twee op de schaal van Richter. Een zuidwestelijke zoelte voerde een zilte geur aan die vervluchtigde in de warme lucht...

Ze vroeg of ik het gemakkelijk had kunnen vinden en ik knikte en antwoordde probleemloos en wenkte de ober. En wij spraken vrijuit en lachten om elkaars grapjes, die wij daartoe bedachten. Weliswaar beefde de aarde niet echt en waren wij vermoedelijk niet per se voor elkander bestemd, maar er openden zich wel degelijk mogelijkheden, die wij beiden met instemming bespeurden, zo kwam het mij voor.

Mijn botsing met de reiger verzuimde ik te noemen, waardoor tevens de bekentenis dat ik was doorgereden overbodig werd.

Na een waarlijk wonderschone zonsondergang wandelden wij met een omweg door de duinen naar onze auto's terug, die ver uit elkaar stonden op de onafzienbare plak beton van het parkeerterrein. Ik wenste hierin geen symboliek te zien en begeleidde haar naar haar vervoermiddel. Onder het lopen overwoog ik mijn arm om haar heen te slaan, maar iets weerhield me. Bij het afscheid posteerde ik mij in haar nabijheid. En ik zou op dat moment zeker genegen zijn geweest om haar in of staande tegen haar middenklasse auto te overweldigen en seksueel tot grote hoogte te voeren, indien zij mij daarom specifiek had verzocht, hetgeen zij naliet. In plaats daarvan drukte ze iets wat op een kus leek tegen mijn oor en fluisterde daarbij dat ik bij thuiskomst mijn E-mail maar eens moest bekijken. Ze gebruikte niet het woord bekijken of openen, maar ‘ophalen’. Ik beloofde het en stak bij het afscheid mijn hand nog monter naar haar op.

Ter hoogte van Lisse stopte ik langs de kant van de weg en zocht in de inmiddels ingetreden duisternis het talud aan de overkant grondig af. Bij de lantaarnpaal vond ik in het gras een aantal borstveren van wit dons. Ik wist van wie die waren en nadat ik er twee bij me had gestoken voor de mazzel - een voor Dolores en een

[p. 28]

voor mij - daalde ik voorzichtig verder af naar een met waterlelies goeddeels dichtgegroeide poel, die kleurloos werd verlicht door een schrale maan. Nergens was de begroeiing zo dicht of hoog dat ik hem niet zou kunnen vinden als hij er nog zou zijn.

En hij was er, vlakbij het eerste water, waarin hij nooit meer zou staan.

Hij leefde nog, zij het ternauwernood. Zijn kop lag plat in het gras en zijn snavel stond wijd open, evenals het ene oog dat ik kon zien. Zijn poten lagen als losse stokken onder hem, maar leken niet gebroken. Zijn tong hing slap naar buiten. De vleugel waarop hij lag was de slechtste, die stak verkeerd onder hem uit en was duidelijk totaal kapot. Ook zag ik een grote bloedplek op zijn borst.

Had hij hier al die tijd zo gelegen, terwijl ik met Dolores vertoefde, aan zee, in de zon..?

Ik keek om mij heen, naar het water en de lelies en het gerooide bollenveld in de verte, maar wat ik waarnam waren de dennenbomen in de duinen te Zandvoort, met de stervende reiger, veertig jaar tevoren. Daarna keek ik naar mijn handen, die nog dezelfde waren, strammer dan toen, maar nog wel geschikt om iets mee te maken, iets te schrijven of iets te strelen, als dat zich voordeed, of iets anders, als het moest, zoals nu.

Ik nam de hals van de reiger tussen mijn beide handen vast, mijn rechterhand vlak achter zijn kop, sloot mijn ogen en trok mijn vuisten met kracht uit elkaar. Daarna vouwde ik de vogel voorzichtig bijeen en legde hem in de kofferbak van mijn auto. De twee borstveren gooide ik weg.

In een suizende duisternis op weg naar huis zag ik mezelf opnieuw aan het strand van Wassenaar.

Ik dronk bier.

Tegenover mij zat een vrouw.

Zij dronk witte wijn.

Wij spraken geanimeerd.

Zij kon er niets aan doen.

Zo verdwenen wij, neerwaarts wegkantelend, uit het zicht.

Thuisgekomen begaf ik mij rechtstreeks naar mijn werkkamer en selekteerde daar in de elektronie van mijn monitor een nieuw bin-

[p. 29]

nengekomen bericht, dat ik nog wel vluchtig las, maar daarna geheel verwijderde. Vervolgens haalde ik uit de schuur een schep en begroef de reiger, tezamen met mijn eventuele vooruitzichten aangaande Dolores, in een stille hoek van de tuin.