De Tweede Ronde. Jaargang 21

[p. 24]

Atlantis
L.H. Wiener

Als zij na het laatste afscheid in de jachthaven van Muiderzand voor de laatste maal van boord is gegaan, voel ik onder het teruglopen naar mijn schip, hoe stroef mijn adem komt en hoe een begin van zwaarmoedigheid bezit van mij wil nemen. Gelukkig zie ik net bijtijds een vlinder, die mijn aandacht op heilzame wijze weet vast te houden.

De melancholie, men wordt ermee geboren en er is geen medicijn; geen beter althans dan de zelfbeheersing en het verzet.

Koningswater helpt, maar niet teveel en niet altijd.

Vlinders helpen ook, vooral als men ze ziet.

Het betreft een krachtig en groot exemplaar van de soort die wordt aangeduid met de benaming Atalanta: schitterende witte stippen en rode strepen op zwartfluwelen vleugels en een bekende verschijning in mijn Zandvoortse jeugd. Hij fladdert in grillige cirkels om mij heen en het begint me op te vallen dat hij wel merkwaardig lang in mijn buurt blijft. Hij nadert mijn gezicht soms zo dicht dat ik zijn lange voelsprieten en harige snuit duidelijk kan zien. Tot vlakbij de boot blijft zijn vrolijke vlucht me begeleiden en ik begin te hopen dat zijn gedrag nog doelgerichter is dan het al lijkt en hij het voornemen heeft om als opstapper met mij mee te varen.

Waarom niet?

Maar als ik de motor start en het schip los gooi is hij plotseling weg.

Jammer is zoiets.

De volgende ochtend blijkt de wind naar het Oosten te zijn geruimd en ligt de Archimedes niet meer in de luwte van het eilandje waar ik gisterenavond in de vallende duisternis voor anker ben gegaan. Om halfacht word ik wakker door de bewegingen van het schip, dat zich in het knobbelige water sjorrend en sleurend van zijn ketenen tracht te ontdoen, terwijl de kort aangelijnde rubberboot als een ongeduldige hond met zijn neus tegen het achterschip ligt te porren. Het is alsof beide me manen ook deze plek zo spoedig mogelijk te verlaten. Mijn schip een paard, mijn dinghy een hond.

[p. 25]

Schepen moeten varen, dat is een eeuwenoud devies, waarvan ik de geldigheid niet wil betwisten, maar schippers, hoe is het met hen gesteld? Hoe is het met hen gesteld als zij na het ankeren een half uur lang met hun kop in een handdoek hun zegeningen gaan zitten tellen?

Ik steek mijn armen naar voren en konstateer tot mijn opluchting dat ik al mijn vingers nog naar believen in iedere gewenste richting kan bewegen. Ook mijn ogen doen het weer. Alleen mijn knieën mis ik nog en de inhoud van mijn hoofd voelt aan als smeulend veen.

Langs elektroniese weg raadpleeg ik het weerbericht, dat er niet om liegt: een lagedrukgebied boven Frankrijk wordt in de avond boven het Zuidelijk deel van de Noordzee verwacht en voert een onweersstoring mee met kans op hagel en zware windstoten. Daarmee ligt mijn bestemming vast: Hoorn, een veilige bijna halfwindse koers met een uitwijkmogelijkheid naar de haven van Edam, mocht die onweersstoring zich plotseling ontwikkelen tot een zogeheten ‘kanaalrat’, een zich razendsnel formerende storm, die binnen drie uur hier kan zijn en met een windkracht tien of meer dood en verderf kan zaaien over mijn zo geliefde en gehate IJsselmeer.

In een uitbundige zon werkt de Archimedes zich met een snelheid van bijna vijf knopen door de woelige deining van het Markermeer, op weg naar zijn thuishaven Hoorn, in een wind die in de boeken omschreven staat als: een frisse bries, overeenkomend met windkracht vijf op de schaal van Beaufort. Het rif dat ik aanvankelijk nog gestoken had heb ik weer weggehaald. De fok is volledig uitgerold. De gangboorden glinsteren in het buiswater.

Wat een vrijheid!

Wat een beteugelde kracht!

Ik zuig mijn longen vol met lucht en sluit mijn ogen.

Als ik me niet zo slecht voelde, zou ik me heel goed voelen.

Ik passeer Pampushaven aan stuurboord en het aloude forteiland zelve aan bakboord. Laat mijn blik langs sluitingen en verstaging dwalen om te kontroleren of alles goed staat en afdoende geborgd is. Dan zie ik een afdruk van haar voet op het luik dat toegang verschaft tot het onderdekse besturingsmechanisme van mijn schip.

[p. 26]

Een luik dat grotendeels schuil gaat onder een mahoniehouten zitplank die ik overdwars op het achterschip heb laten monteren. Een poosje staar ik naar de vage kontour, een laatste teken dat zij ooit aan boord was en opnieuw doemt een begin van zwaarmoedigheid op. Als ik de voetafdruk met mijn hand wil uitwissen raak ik iets zachts aan dat opdwarrelt en door de wind wordt weggeblazen.

Het is de vlinder, meer als verstekeling dan als opstapper, maar wel degelijk aan boord. Ik zie hoe hij wapperend danst vlak boven het puntige water. Door een felle vlaag wind verandert hij even in een klein en zwart silhouet dat ik nog maar met moeite kan waarnemen, maar dat weer groeit en kleur krijgt nadat het hem gelukt is mijn boot dichter te naderen. De afstand helemaal overbruggen kan hij echter niet. En ineens schiet door mij heen dat zijn tuimelend gedwarrel niets anders is dan een onmachtig worstelen en zijn pogingen mijn boot te bereiken een gevecht tot overleven. Een gevecht dat hij in de turbulentie achter de boot zienderogen moet opgeven.

Het is maar een vlinder, mompel ik, terwijl ik de lijn waarmee mijn rubberboot vastzit tot het uiterste vier. Even lijkt hij daardoor op het houten achterschot te kunnen neerstrijken, maar hij wordt er eenvoudig vanaf geblazen en verdwijnt uit het gezicht. Zo snel als mijn handelingen het toestaan vier ik nu beide schoten uit tot de zeilen licht beginnen te klapperen en de boot iedere voortgang verliest. Ook de versnelde luchtwervelingen veroorzaakt door de spleet tussen de zeilen zijn nu opgeheven.

Meer kan ik niet doen.

En waarachtig, juist op het moment dat ik grootzeil en fok moet aanhalen om niet helemaal dwars te vallen, zie ik hem in de verte weer aankomen om zich even later, zij het ternauwernood, aan een der bakstagen vast te klampen.

Voorzichtig vang ik hem in de kom van mijn handen en plaats hem onder de buiskap, veilig uit de wind, op de deksel van het kompas, waar hij van vermoeidheid scheef wegzakt.

Ik blijf bij hem staan en noem hem mijn naam.

Hij zegt dat hij Atlantis heet.

Ik zeg dat dat me niet verbaast, maar veel gevoel voor humor heeft hij niet.

[p. 27]

 

Ik vraag wat zijn bestemming is.

 

Hij antwoordt Hoorn.

 

Ik zeg dat treft dan goed.

 

Hij zegt dat zij daar op hem wacht.

 

Ik vraag is ze mooi.

 

Zeldzaam, zegt hij.

 

Misschien valt dat gevoel voor humor nog wel mee.

Ik stel de zeilen opnieuw af op maximaal rendement en vervolg mijn tocht in Noordelijke richting. Vier uur later, als ik onder de hoge bomen in de haven plaatsneem op mijn mahoniehouten zitje, zie ik boven het water twee vlinders dansen. De ene iets forser dan de andere, maar beide even vitaal en geestdriftig. Het is een dartel koppel, dat buitelend en tuimelend langzaam uit het zicht verdwijnt, in de richting van het naburige dorpje Schelfhout.

Op mijn kompas is niets te zien.

Ook niet waar ik heenga.