De Tweede Ronde. Jaargang 21

[p. 205]

Aan Dante^*
Guido Cavalcanti
(Vertaling Peter Verstegen)

Talloos veel malen ga ik bij je aan
en vind je boordevol lage gedachten,
die - zucht ik - jouw voorname geest misstaan,
doordat ze je talent totaal ontkrachten.

Jij placht voor mensen op de vlucht te slaan,
die je, als onuitstaanbaar, vaak verachtte,
maar liet je zo in liefdesverzen gaan
dat ik met smart op hun verschijning wachtte.

Niet langer durf ik, door jouw lage leven,
te tonen hoe je werk mij steeds beviel;
niet langer kom ik bij je in persoon.

Lees vaker dit sonnet, let op de toon,
dan zal de geest die jou heeft voortgedreven,
vertrekken uit je laaggezonken ziel.

* Dante noemde Guido Cavalcanti in Vita nuova zijn beste vriend, maar hier lijkt Cavalcanti zijn circa tien jaar jongere collega ongezouten de waarheid te zeggen. In v. 7 is de emendatie gevolgd die in 1962 is voorgesteld door Leonardo Vitetti: d'amor in plaats van di me, vooral gelet op v. 8 (letterlijk: ‘dat ik al je rijmen heb verzameld’); tutte le tue rime kan dan betrekking hebben op de gedichten over Beatrice, circulerend in handschrift (‘hun verschijning’) en verzameld in Vita nuova. Cavalcanti's gedicht dateert van voor 1300, het jaar waarin hij stierf. Het is verleidelijk om Dante's pensar troppo vilmente ‘boordevol lage gedachten’, la vil tua vita ‘jouw lage leven’ en anima invilita 'laaggezonken ziel’ in verband te brengen met het allegorische ‘duistere woud’ waaruit zijn reis door hel, louteringsberg en hemel, beschreven in de Divina commedia, hem moest bevrijden. Overigens blijft het een kwestie van speculatie waarop Cavalcanti met het driemaal herhaalde vil heeft gedoeld.

[Italiaans]

Io vegno 'l giorno a te 'nfinite volte,
e trovoti pensar troppo vilmente:
allor mi dol de la gentil tua mente
e d'assai tue virtú, che ti son tolte.

Solevanti spiacer persone moite,
tuttor fuggivi l'annoiosa gente;
d'amor parlavi sí coralemente
che tutte le tue rime avei ricolte.

Or non ardisco, per la vil tua vita,
far mostramento che tu' dir mi piaccia,
né vengo 'n guisa a te che tu mi veggi.

Se 'l presente sonetto spessi leggi,
lo spirito noioso che ti caccia
si partirà da l'anima invilita.