De Tweede Ronde. Jaargang 21

[p. 40]

Natuurgebied
Grażyna Przybyl

‘Nederland staat op de derde plaats van de twintig meest welvarende landen wat betreft beschermd natuurgebied.’ Een fragment uit het Nederlandse radionieuws van 22 december 1998.

Bij ons gaat het, wat de natuurbescherming betreft, heel goed.

Een paar jaar geleden hebben wij hier in de buurt een schitterend natuurpark aangelegd. In het begin was het moeilijk om alles goed te organiseren (ouderen weten nog dat hier vroeger een bos is geweest, dus u begrijpt wel wat ik bedoel), maar nu zijn we toch tevreden.

We begonnen met het aanleggen van voetpaden. U kunt zich voorstellen dat we dat uit louter voorzorg deden. We wilden voorkomen dat onze bezoekers in dat prachtige natuurpark door de modder zouden lopen. Het gebied trok de aandacht: in het begin zagen we enkele, maar al snel daarna tientallen wandelaars tegelijk. Met trots keken we naar deze door moeder natuur geroepen mensen die zich met zichtbaar plezier langs onze voetpaden voortbewogen. Vrouwen, mannen, kinderen, alle leeftijdscategorieën, althans bijna alle...

Ons idyllische beeld werd helaas verstoord door de bejaarden. Zij waren vaak niet goed ter been en het gehijg van de kortademigen verstoorde de stilte. Het groene hart dat wij hadden aangelegd, was voor hen duidelijk te groot, terwijl wij van mening waren dat iedereen bij ons van de natuur moest kunnen genieten. Bovendien hadden wij in onze ploeg een man die nog een oma had, en telkens als een bejaarde dame onze post passeerde, barstte hij uit in gejammer: ‘Ooouuum! Kijk eens, wat zielig! Net mijn oma.’

Dat konden we niet hebben. En zoals meestal was de oplossing van het probleem heel simpel: overal langs de paden plaatsten we zitbanken. Vanaf toen genoten we van een harmonieus plaatje, zal ik maar zeggen. Wie dat kon, liep over de paden, wie dat niet kon, zat heerlijk op een bankje. Moest je ze zien, die bejaarden! In volledige ontspanning tuurden ze naar de wolken of bekeken ze onze dierbare natuur. Soms zaten ze even te zonnen, af en toe babbelden ze met toevallige voorbijgangers.

[p. 41]

‘Vroeger was hier een groot bos, hè?’

‘Ja ja, dat kun je wel zeggen.’

Op zulke gesprekken zaten wij niet te wachten. We wisten van dat grote bos en zo, maar wat deed het er toe? Het leven is verandering. Ze hadden het hier nu toch goed? Er waren toch speciaal bankjes voor hen geplaatst? Vroeger, in het bos, bestonden zulke voorzieningen helemaal niet. Die hadden ze te danken aan ons, de natuurbeheerders. Zoveel moeite hadden we gedaan en nu kregen we dat gezeur over het verleden als stank voor dank. Bovendien werd het vreedzame genieten van toevallige passanten door dat gezeur ook nog eens verstoord.

We lieten dus een plastic afdakje aanbrengen boven de bankjes, en vier wandjes eromheen. Alles doorzichtig, zodat iedereen de natuur in haar volle pracht kon blijven bewonderen, en met een ruime toegang, zodat de frisse lucht ongehinderd naar binnen kon waaien - want wind was er genoeg. Op de wanden plakten we etiketten met het opschrift: Rustplaats. Bij regen tevens schuilplaats.

De kwestie ‘bejaarden in natuurgebieden’ was opgelost. Voortaan zag je vrouwen, mannen en kinderen vriendelijk kijken naar de oude mensen achter plexiglas. Kinderen dachten soms zelfs dat ze een soort poppen waren met hun houterige zwaaibewegingen. Grappig.

Alles liep op rolletjes en ons natuurgebied werd steeds beroemder. Al deed zich op een dag wel iets vervelends voor.

Behalve zwakke bejaarden liepen er door ons bos ook sportieve mannen. Een van hen voelde zich zo heerlijk dat hij uit zijn dak ging. Bijna letterlijk. Hij wou namelijk in een boom klimmen, en dat lukte hem aardig. Maar hij viel eruit! Dat hadden wij niet verwacht, dat je zoveel energie krijgt als je natuurlijke lucht ruikt. Met die man is het dus misgegaan. Twee ribben en een been gebroken. Tot overmaat van ramp bleek er een of andere journalist bij te zijn, met camera zelfs. Hij schoot meteen foto's van de gewonde man en schreef een opgeklopt artikel: ‘Natuur vormt gevaar voor mens’. Het werd in allerlei bladen gepubliceerd, wat onze goede naam als natuurbeheerders aantastte. Het was duidelijk dat we iets moesten doen. Wij willen toch het beste voor de mens?

Bij sommige bomen hebben we een roltrap geplaatst, zodat iedereen die dat wil gemakkelijk bij de boomtop kan komen zonder letsel op te lopen. Om op de behoeftes van onze bezoekers te anticiperen plaatsten we drie modellen: een gewone roltrap voor losse

[p. 42]

individuen, een breder model voor echtparen en een lig-roltrap voor mindervaliden. Is dat niet publieksvriendelijk? Een bijkomend voordeel is, dat de bomen minder schade lijden aan takken en bast.

Ons park kwam echt tot leven. Wij, het personeel, konden uren staan kijken naar onze slimme bedenksels. Het was toch een uniek initiatief, hoewel... We hoorden over een groep krakers in de buurt van Amsterdam, die zonder er iets voor te hoeven doen zomaar beschermde orchideeën op hun land hadden. Wij stelden voor om al die planten keurig netjes in ons park te zetten, maar die nietsnutten waren het daar niet mee eens. Ze wilden de orchideeën voor zichzelf houden. Maar ons daarbij neerleggen, dat deden we niet.

We importeerden orchideeën. Ze zagen er precies zo uit als die Nederlandse in de buurt van Amsterdam. Het kostte wat geld, maar voor de natuur hebben we alles over. De orchideeën glimlachten ons toe. Iedereen was blij. Wat een prachtige orchideeën! Kinderen stonden ernaar te kijken en hun blik werd steeds waziger. Van bewondering, dachten wij, maar die etterbakken hadden iets anders in hun hoofd. Ze gingen eroverheen plassen! Misschien kwamen ze op het idee doordat sommige orchideeën een beetje pis-achtig ruiken.

Onze dure orchideeën gingen er door dat geplas bepaald niet op vooruit. Wat kun je dan als milieubeschermer doen om de natuur gezond te houden en tegelijkertijd de mensen van dienst te zijn? Bij de orchideeën hebben we po's neergezet. Eén per vijf orchideeën. Dat moest toch voldoende zijn? Het was een schitterend gezicht, die orchideeën naast die po's. En nu werden ze niet meer bedreigd.

Een vaste bezoeker verzocht meermalen of er een bank kon worden geplaatst bij deze kinderpo's. Maar onze chef zei, heel terecht, dat dat misschien pedofielen zou aantrekken, en dat wilden wij niet. Toen ging de chef elke dag dag naar de orchideeën om een oogje in het zeil te houden.

De natuuropvoeding van het publiek namen we ook op ons. Vooral wat de dieren in de natuur doen is interessant, nietwaar?

We lieten helikopters vliegen voor georganiseerde kleine groepen. In de lucht konden ze dan vanaf een niet al te grote afstand de vogels bekijken. In hun nesten. Met de kleintjes. Het idee was geweldig, al bleek de uitvoering lastiger dan we hadden verwacht.

[p. 43]

Een paar keer ging het goed, maar daarna vlogen de stomme vogels weg zodra ze de helikopter hoorden aankomen.

We zijn niet op ons achterhoofd gevallen. We hebben vogels van papier-maché gemaakt. En geschilderd. Perfecte imitaties, vaak mooier dan in het echt. Een van ons had gehoord van een boek, De geverfde vogel, en zo is het idee ontstaan. Cultuur is ons niet vreemd. Nu konden de vogels niet meer wegvliegen en waren ze volkomen natuurgetrouw. Klasse, zonder meer.

Totdat het ging regenen. Met de regen droop de verf langs de takken naar beneden en spatte op de jassen van wandelaars. De meesten dienden een schadeclaim in, en wij zaten met de gebakken peren. Sommige wandelaars waren niet verzekerd. De kwestie kostte ons veel te veel geld. Maar de oplossing lag voor de hand: er moesten plastic vogels komen in die nesten. Zo konden wij ons project rustig voortzetten. En het liep heel goed.

Om ervaringen uit te wisselen namen we contact op met anderen in het land die ook zulke natuurgebieden hadden ingericht. Er ontstonden hechte banden en we wilden elkaar regelmatig zien. Aangezien wij over het grootste natuurgebied beschikten, voelden we ons verplicht om een coördinatiecentrum te worden. Daarvoor moet je natuurlijk een geschikte plek hebben.

In het midden van het natuurgebied bouwden we een groot vergadercentrum. Met een overdekte parkeerplaats aan de rand van het terrein, want vogelpoep kan schadelijk zijn voor autolak.

Er wordt steeds meer over ons geschreven. Internationaal krijgen we zelfs weerklank. Mensen uit Australië, Amerika, Azië en heel Europa hebben van ons gehoord. Ze willen ons natuurgebied bezoeken. We zullen ze allemaal hartelijk ontvangen. Laat ze maar komen.

‘Als je door een adder wordt gebeten, kun je het beste de plek met een speciaal mes opensnijden en het bloed eruit zuigen. Anders is het levensgevaarlijk, you know.’

‘Heb je zo'n mes?’

‘Ja, toevallig heb ik er een paar. Ik kan je er wel eentje geven.’

‘Voor dode takken die plotseling uit een boom kunnen vallen, moet je een kurkhelm dragen.’

‘Als je een rivier wilt oversteken, moet je een sterk touw bij de hand hebben.’

‘Ja, en als er wilde dieren op je afkomen, kun je het beste stil

[p. 44]

blijven liggen, zodat het beest denkt dat je dood bent. Je moet ook niet bang zijn, want dan zweet je de verkeerde stoffen uit.’

In de trein naar het grootste Nederlandse natuurgebied tref je verschillende nationaliteiten aan. Er wordt vurig gediscussieerd en gepraat over hoe je je het beste kunt voorbereiden op de tocht door de vrije natuur. Je ziet mensen met blikvoedsel, rugzakken met ligmatten, verbandtrommels, middelen tegen slangegif. Dan komt het station. De reizigers staan klaar om met al die uitrusting in de wildernis te verdwijnen.

Bij het hek staat een welkomstcomité van natuurbeschermers hen al op te wachten, met koffie, appeltaart en dia's. Niet inbegrepen bij de entreeprijs.