De Tweede Ronde. Jaargang 21

[p. 36]

Nederlands proza

[p. 37]

Kapper
Frans Pointl

Het was een van die dagen waarop ik apathisch was. Alles wat ik van plan was te doen, besloot ik uit te stellen tot de volgende dag. Een stadswandeling zat er evenmin in, want het weer was ook al dagenlang manisch-depressief.

Omdat mijn haar nodig geknipt moest worden, begaf ik me per tram richting Rozengracht.

De kleine kapperssalon in de Jordaan werd gedreven door een al wat ouder echtpaar. Hun enige zoon was niet van zins geweest in het opgemaakte bed te stappen, een feit waarover het echtpaar zich bij de cliëntèle herhaaldelijk beklaagde. Als het druk is knipt de vrouw, die voor haar huwelijk dameskapster was, ook de heren.

Toen ik binnenkwam, zaten ze te praten. De kappersstoelen, bekleed met groen leder dat enigszins verschoten was, leken wel op ouderwetse tandartsstoelen. Het hele, sobere interieur stamde uit de jaren dertig. Zoals het echtpaar daar zat, leek het op zo'n verstild tafereel zoals Edward Hopper dat zo treffend kon uitbeelden.

Ze begroetten me en vroegen hoe het met me ging; was er alweer een nieuw boek van me uit? Ik nam plaats op de middelste stoel. De vrouw stond op, opende een deur waarachter hun huiskamer was. ‘Als je je thee op hebt, kom je dan?’ riep ze.

Even later verscheen een slanke jongen die een zwarte pantalon en een donkerblauw overhemd droeg. Hij had kleine, zwarte krullen en grote donkerbruine ogen. Zijn gezicht was voor een jongen eigenlijk iets te fijn gevormd.

‘Dit is Hamid, hij leert nog op de kappersschool en loopt hier twee dagen per week stage om het vak goed onder de knie te krijgen,’ meldde ze.

De jongen lachte en toonde zijn gave, witte tanden. ‘Ik drink hier veel thee,’ zei hij. Zijn stemgeluid was onverwacht zwaar.

‘Kijk jij hoe ik meneer knip, misschien vindt hij het wel goed dat jij hem de volgende keer knipt,’ zei de kapper.

‘Ik knip mijn hele familie. Mijn moeder, broers en zusjes, mijn twee neefjes en ook mijn opa,’ deelde Hamid me met enige trots mee.

‘Dan mag je de volgende keer deze opa knippen,’ zei ik.

[p. 38]

Ik kreeg een witte cape om en er werd crêpepapier tussen de boord van mijn overhemd en nek gestopt.

‘Hamid is een heel ijverige en leergierige Marokkaan,’ zei de kapper.

‘Ik ben geen Marokkaan, ik ben een Nederlander!’ riep de jongen, die had plaatsgenomen op een skai bankje dat achter me tegen de muur stond.

‘Stoppen jullie nou nooit met werken? Volgens mij bestaat deze zaak al minstens een eeuw,’ overdreef ik.

‘Nee hoor, onze oude vaste klanten rekenen op ons. Ja, af en toe maait Magere Hein er weer eens eentje weg, maar er komen ook nieuwe klanten bij. Van die yuppies die hier de mooiste pandjes hebben gekocht, die lui hebben heel wat praatjes, hoor!'

‘Nakketikkers zijn het,’ voegde zijn vrouw eraan toe.

‘Nakketikkers, wat betekent dat?’ vroeg ik.

‘Weet jij dat niet als zoon van het oude volk?’ vroeg de kapper verbaasd.

Ik trok mijn schouders op. Hij legde me uit dat dat mensen zijn die doen alsof ze heel wat te verteren hebben, opscheppers met vaak alleen maar schulden.

‘Ophouden met werken, zei je zonet, wat moet ik dan gaan doen? Op een stoel gaan zitten en de hele dag uit het raam staren? Ik ben al bijna vijfendertig jaar met mijn werk getrouwd en met mijn vrouw ga ik af en toe vreemd,’ lachte hij.

‘Mag de radio aan?’ vroeg Hamid. ‘Ja, doe maar,’ zei de vrouw.

Mathilde Santing vertolkte een song van Randy Newman. Hamid stond op, klapte in zijn handen en maakte wat danspasjes.

‘Zeg, het is hier geen dansschool, hoor,’ merkte de vrouw op.

Hij ging weer zitten. Zijn aanwezigheid had iets zwierigs en fleurigs in die saaie zaak gebracht. De kapper begon te praten over zijn stokpaardje, de politiek, wat me die dag niet interesseerde. Af en toe beaamde ik maar dat hij gelijk had.

‘Ja Frans, de wereld wordt nog steeds geregeerd door de drie grote K's,’ besloot hij zijn betoog. Hij liet een korte stilte vallen. ‘Kerk, Kut en Kapitaal.’

‘Hou je wel een beetje rekening met die jonge jongen?’ vroeg zijn vrouw.

‘Jong? Ik ben bijna zeventien, hoor!’ riep Hamid verongelijkt.

‘Zo, nog even je nek uitscheren en je bent weer het heertje,’ zei de kapper.

[p. 39]

In de spiegel tegenover me zag ik Hamid. Hij hield een handspiegel voor zijn gezicht. Toen mijn nek was uitgeschoren en ik van de witte cape was ontdaan, stond ik op. Gedienstig borstelde de kapper mijn jasje en broek af. Nog steeds staarde Hamid als gebiologeerd in de handspiegel.

‘Zo, jij zit jezelf ook langdurig te bekijken,’ merkte ik op terwijl ik mijn jack aantrok. Hij legde de spiegel neer en lachte.

‘En weet u wat ik dacht toen ik erin keek?’

‘Geen idee,’ zei ik.

‘Ik dacht: Wat een kanjer, hè?’ We barstten alledrie in lachen uit om die jeugdige overmoed.

De laatste regels van Kaváfis' gedicht over de spiegel en de kleermakersbediende schoten me te binnen: De oude spiegel was nu verheugd / en trots omdat hij enkele minuten / de ongerepte schoonheid in zich had opgenomen.