De Tweede Ronde. Jaargang 20

[p. 118]

Zes gedichten
Kikí Dimoulá^*
(Vertaling Hero Hokwerda)

Winst- en verliesrekening

Trekt u twee kolommen
voor de verliezen van deze dag
en de winsten.

Uw ernstige overwegingen,
uw flitsende gedachten, uw lectuur,
uw onverbiddelijke overgangen
van de ene lijn naar de andere,
noteert u die in de kolom van de winsten.

De dromerijen
met hun kleine leemtes,
de makkelijke sprongen van uw fantasie,
voor al die trucjes van de verveling,
wat zal ik zeggen, haast u maar niet,
heeft u misschien de kolom nodig

van de winsten van mórgen.

Maar de dag in zijn geheel die heengegaan is
maakt u zich niets wijs en vergeet niet
die in de kolom van de evidente verliezen
te noteren.

* Kikí Dimoulá (1931) geldt in Griekenland als een van de belangrijkste nog levende dichters. Haar eerste bundel dateert uit 1951; haar zeven bundels van 1956 tot 1994 zijn in 1999 bijeengebracht in Gedichten (Piímata); in 1998 was nog een nieuwe bundel uitgekomen, getiteld Eén minuut samen (Enós leptoú mazí).
Kikí Dimoulá dicht vooral over de verloren gegane tijd, de herinnering, vaak in de vorm van een foto; na 1985 concentreert deze thematiek zich rond haar man, de dichter Athos Dimoulás, die in dat jaar overleed.

Απολογισμοσ

Δυὸ στῆλες χαραϰῶστε
γιὰ τὶς ζημιὲς τῆς μέρας τούτης
ϰαὶ τὰ ϰέρδη της.

Τὰ σοβαρὰ νοήματα,
τὶς φωτεινές σας σϰέψεις, τὰ διαβάσματα,
τ᾽ ἀπὸ τὴ μιὰ γραμμὴ στὴν ἄλλη
ἄτεγϰτα περάσματα,
στὴ στήλη τῶν ϰερδῶν νὰ σημειώσετε.

Τὰ ὀνειροπολήματα
μὲ τὰ μιϰρά τους χάσματα,
τῆς φαντασίας σας τὰ εὔϰολα πηδήματα,
γιὰ ὅλα αὐτὰ τῆς πλήξης τὰ τεχνάσματα,
δὲν ξὲρω, μὴ βιασθεῖτε,
ἴσως τῶν αὐριανῶν ϰερδῶν τὴ στήλη χρειασθεῖτε.

Μὰ τὴν ἡμέρα ὁλόϰληρη ποὺ ἒφυγε
μὴ γελαστεῖτε ϰαὶ ξεχάσετε
στὴ στήλη τῶν τρανῶν ἀπωλειῶν
νὰ τὴν περάσετε.

[p. 119]

Halen en lijnen

Ik laat mij gemakkelijk beschrijven en oplossen
met halen en lijnen.
Dat verveelt niet
op winteravonden.

Trekt u eerst een vaste lijn,
loodrecht neergezet.
Dat zal mijn geloof zijn.
Dan laat u meteen ook één van de overkant
vrijwel in zijn midden verzinken,
op zo'n manier
dat de eerste aan het wankelen gebracht lijkt.
Zet u grote naast kleine,
vage naast aangezette -
die tonen mijn neigingen.
Zorgt u ervoor dat zij nooit eindigen
want u zult mijn oplossing nog lelijk bekorten.
Gooit u er hier en daar een paar neer,
maar in een onwaarschijnlijke richting -
mijn tegenspraken.
Voegt u twee grote hoofdlijnen toe
met de gapende kloof van het noodlot ertussen.

Nu, met potlood
(of met uw fantasie)
zorgt u ervoor dat daaroverheen
een waas komt te liggen,
want met een enkele haal
laat mijn droefenis zich niet beschrijven.

Μονοκοντυδιεσ

Εὔϰολα περιγράφομαι ϰαὶ λύνομαι
μὲ μονοϰοντυλιές.
Δὲν εἶναι βαρετὸ αὐτὸ
τὶς χειμωνιάτιϰες βραδιές.

Τραβῆξτε πρῶτα μιὰ στερεά,
μπηγμένη ϰαταϰόρυφα.
Αὐτὴ θά ᾽ναι ἡ πίστη, μου.
Μιὰν ἄλλη ἀμέσως ἀπὸ ἀπέναντι
βυθίστε την στὸ ϰέντρο της σχεδόν,
ϰατάλληλα ἓτσι
νὰ μοιάζ᾽ ἡ πρώτη ϰλονισμένη.
Βάλτε μεγάλες πλάι σὲ μιϰρές,
ἀχνὲς σὲ τονισμένες δίπλα,
νὰ δείχνουνε τὶς τάσεις μου.
Φροντίστε αὐτὲς νὰ μὴν τελειώνουνε ποτὲ
γιατὶ θὰ συντομέψετε ᾂσχημα τὴ λύση μου.
Πετάξτε σϰόρπιες μεριϰές,
ἀλλὰ σ᾿ ἀπίθανη ϰατεύθυνση,
τὶς ἀντιφάσεις μου.
Δύο μεγάλες ϰεντριϰὲς προσθέστε
μὲ τοῦ μοιραίου τὸ χάσμα ἀνάμεσά τους.

Τώρα μὲ τὸ μολύβι
(ᾒ μὲ τὴ φαντασία σας)
φροντίστε πάνω ἀπὸ αὐτὰ
μιὰ ϰαταχνιὰ νὰ ϰάθεται,
γιατὶ μὲ σϰέτη μονοϰοντυλιὰ
ἡ θλίψη μου δὲν περιγράφεται.

[p. 120]

Foto 1948

Houd ik een bloem in mijn hand?
Vreemd.
Blijkbaar is er in mijn leven
ooit tuin geweest.

In de andere hand
houd ik een steen.
Charmant en arrogant.
Geen enkel vermoeden
dat ik gewaarschuwd word voor bederflijkheid,
een voorsmaak krijg van afweermechanismen.
Blijkbaar is er in mijn leven
ooit onwetendheid geweest.

Ik glimlach.
De kromme lijn van de glimlach,
de holle lijn van deze gestemdheid,
lijkt op een goed gespannen boog,
in gereedheid.
Blijkbaar is er in mijn leven
ooit doelwit geweest.
En vatbaarheid voor overwinning.

Φωτογραφια 1948

Κρατῶ λουλούδι μᾶλλον.
Παράξενο.
Φαίνετ᾿ ἀπ᾿ τὴ ζωή μου
πέρασε ϰῆπος ϰάποτε.

Στὸ ἄλλο χέρι
ϰρατῶ πέτρα.
Μὲ χάρη ϰαὶ ἔπαρση.
Υπόνοια ϰαμιὰ
ὅτι προειδοποιοῦμαι γι᾿ ἀλλοιώσεις,
προγεύομαι ἄμυνες.
Φαίνετ᾿ ἀπ᾿ τὴ ζωή μου
πέρασε ἄγνοια ϰάποτε.

Χαμσγελῶ.
Ἡ ϰαμπύλη τοῦ χαμόγελου,
τὸ ϰοῖλο αὐτῆς τῆς διαθέσεως,
μοιάζει μὲ τόξο ϰαλὰ τεντωμένο,
ἕτοιμο.
Φαίνετ᾿ ἀπ᾿ τὴ ζωή μου
πέρασε στόχος ϰάποτε.
Καὶ προδιάθεση νίϰης.

[p. 121]

[Nederlands]

De blik verzonken
in de erfzonde:
de verboden vrucht
proevend van de verwachting.
Blijkbaar is er in mijn leven
ooit geloof geweest.

Mijn schaduw enkel spel van de zon.
In een uniform van aarzeling.
Nog niet zover dat hij
mijn kameraad is of mijn verklikker.
Blijkbaar is er in mijn leven
ooit toereikendheid geweest.

Jij bent niet te zien.
Maar dat er een afgrond in het landschap is,
dat ik aan de rand daarvan ben gaan staan
met een bloem in de hand
een glimlach om de mond,
betekent dat je elk ogenblik kunt komen.
Blijkbaar is er in mijn leven
ooit leven geweest.

[Grieks]

Τὸ βλέμμα βυθισμένο
στὸ προπατοριϰὸ ἁμάρτημα:
τὸν ἀπαγορευμένο ϰαρπὸ
τῆς προσδοϰίας γεύεται.
Φαίνετ᾿ ἀπ᾿ τὴ ζωή μου
πέρασε πίστη ϰάποτε.

Ἡ σϰιά μου, παιχνίδι τοῦ ἥλιου μόνο.
Φοράει στολὴ δισταγμοῦ.
Δὲν ἔχει ἀϰόμα προφθάσει νὰ εἷναι
σύντροφός μου ἢ ϰαταδότης.
Φαίνετ᾿ ἀπ᾿ τὴ ζωή μου
πέρασ᾿ ἐπάρϰεια ϰάποτε.

Σὺ δὲν φαίνεσαι.
Ὅμως γιὰ νὰ ὑπάρχει γϰρεμὸς στὸ τοπίο,
γιὰ νά ᾿χω σταθεῖ στὴν ἄϰρη του
ϰρατώντας λουλούδι
ϰαὶ χαμογελώντας,
θὰ πεῖ πὼς ὅπου νά ᾿ναι ἔρχεσαι.
Φαίνετ᾿ ἀπ᾿ τὴ ζωή μου
ζωὴ πέρασε ϰάποτε.

[p. 122]

Ga maar vast

Sprekend een levende werd je zichtbaar
op aandrang van fotograaf slaap
en gepaaid door mijn eigen verlangen.

Je zag er uitgeput uit; van het lange wachten.
Alsof het onderwerp van de droom een vast rendez-vous
voor mij bepaald had en ik schandelijk te laat was.

Je hing een beetje opzij.
Of je omhelsde rook die lager was dan jij,
of je boog je oor naar het verborgene
dat je om een grote gunst vroeg.

Je had je daar opgesteld, op de roemruchte overkant.
En je gebaarde dat ik komen moest.
Doodop je hand van het zware teken
- de ander maar moeten blíjven roepen,
een afmattende beweging zelfs voor een droom
die vernederingen altijd
door de vingers ziet.
Je zwaaide het zware teken op en neer
- pomp die overredingskracht Omhooghaalde
uit een droge put.

Προπορευσου

Ὁλόιδιος μὲ ζωντανὸν ξεπρόβαλες
ὑποϰύπτοντας σὲ πιέσεις φωτογράφου ὕπνου
ϰαὶ σὲ ϰαλοπιάσματα διϰῆς μου ἐπιθυμίας.

Καταπονημένος ἔδειχνες· ὅτι περίμενες πολύ.
Σὰ νὰ μοῦ εἷχε ὁρίσει ᾥρα ταϰτὴ συνάντησης
τὸ θέμα τοῦ ὀνείρου ϰι ἄργησα ἐγὼ ϰατάφωρα.

Ἔγερνες λίγο πρὸς τὸ πλάι.
Ἤ ϰαπνὸ ἀγϰάλιαζες χαμηλότερόυ σου
ἢ ἔσϰυβες ν᾽ ἀϰούσεις
μιὰ μεγάλη χάρη ποὺ σοῦ ζήταγε τὸ ἄδηλον.

Εἶχες σταθεῖ ἐϰεῖ, στὸ περιλάλητο ἀπέναντι.
Καὶ μοῦ ᾽γνεφες νὰ ᾽ρθῶ.
Κατάϰοπο τὸ χέρι σου ἀπ᾽ τὸ βαρὺ σινιάλο
- νὰ ϰαλεῖς τὸν ἄλλον νὰ χρειάζεσαι,
ϰίνηση ἐξαντλητιϰὴ ἀϰόμα ϰαὶ γιὰ ὄνειρο
ποὺ ϰάνει πάντα τὰ στραβὰ
μάτια στὶς ταπεινώσεις.
Ἔσειες πάνω ϰάτω τὸ βαρὺ σινιάλο
- ἀντλία ποὺ ἀνέβαζε πειθὼ
ἀπὸ στεγνὸ πηγάδι.

[p. 123]

[Nederlands]

Je gebaarde dat ik komen moest. Wat ons scheidde was niet
op het eerste gezicht onbegaanbaar, om van te schrikken:
genoeglijke rotsjes staken de afstand over
en in hun ondiep-onschuldige holten
plaste sneeuwblank water ondoorzichtig
alsof het zich baadde in melk.

Dat was al wat ons scheidde.
Ik hoefde enkel maar het levende plezier
van de blankheid in de wind te slaan en te komen.

Maar mijn gedurfde verlangen naar de overkant
bleek te week.
Telkens stak het zijn voet, zijn teen
in het ijskoude besluit en trok hem
met een gilletje terug.
Ga maar vast zei het tegen de moed, ik kom eraan.

En te bedenken, gedurende een lange reeks van dromen
had ik gewacht op post van jouw verschijning
met deze dringende uitnodiging.
Voor mijn dood inderdaad
of enkel voor één ogenblik leven van jóu?

Het verborgene zoog met zijn stofzuiger
bliksemsnel de interpretatie op.
Tot haar grote vreugde en opluchting.

[Grieks]

Μοῦ ᾽γνεφες νὰ ᾽ρθῶ. Ὅ, τι μᾶς χώριζε δὲν ἦταν
ἐϰ πρώτης ὄψεως ἄβατο, φοβιστιϰό:
εὐχάριστα βραχάϰια διατρέχαν τὴν ἀπόσταση
ϰαὶ στὶς ρηχὰ ἀθῶες τους ϰοιλότητες
ἀδιαφανὲς πλατσούριζε ϰατάλευϰο νερὸ
σὰ νὰ μπανιαριζότανε σὲ γάλα.

Αὐτὸ ἦταν ὅλο ποὺ μᾶς χώριζε.
Τὴ ζωντανὴ εὐθυμία τῆς λευϰότητας
εἶχα μόνο νὰ ἀψηφήσω ϰαὶ νὰ ᾽ρθῶ.

Ὅμως τί μαλθαϰὴ ἀποδείχτηϰε
ἡ τολμηρή μου ἐπιθυμία νὰ περάσω.
Κάθε τόσο ἔβαζε τὸ πόδι της, ἄϰρη
στὴν παγωμένη ἀπόφαση ϰαὶ τὸ ἀποτραβοῦσε
τσιρίζοντας.
Προπορεύσου ἔλεγε στὸ θάρρος ϰι ἔρχομαι.

Καὶ νὰ σϰεφτεῖς, ἐπὶ μαϰρὰ σειρὰν ὀνείρων
περίμενα νὰ μοῦ ταχυδρομήσει ἡ ἐμφάνισή σου
αὐτὴ τὴν ἐπείγουσα πρόσϰληση.
Σὲ θάνατό μου πράγματι
ἢ μόνο σὲ διϰή σου στιγμιαία ζωή;

Τὸ ἄδηλον ρούφηξε μὲ τὴν ἠλεϰτριϰή του σϰούπα
ἀστραπηδὸν τὴν ἑρμηνεία.
Πρὸς μεγίστη χαρὰ ϰαὶ ἀναϰούφισή της.

[p. 124]

Interview

Maar natuurlijk droom ik.
Kan men enkel van een kaal salaris leven?

Hoe vaak?
Telkens wanneer, heel vaak, elk in de steek laat.

Beïnvloeden uw dromen de afwezigen?
Natuurlijk. Ze denken er nog eens goed over na
en hebben waarschijnlijk allen voorgoed spijt.

Is de toegang vrij?
Niet helemaal. Ik vraag de droom om toestemming
voordat ik hoop vat. Meestal krijg ik die wel
samen met enkele strikte aanwijzingen.
Ik moet geloof hechten zonder aan te raken
ik mag niets zeggen tegen de rook
want hij slaapwandelt en zal nog vallen
ik mag enkel door middel van mijn blik
mijn verzoek aan de kapstok achterlaten
ik moet aanvaarden wát ik ook krijg
ook al heeft het geen enkele gelijkenis
met wat in mijn bede geschetst wordt -
die hervindt het wel zodra het weer verdwijnt.

Eén ding slechts geeft de droom mij niet.
De limiet. Tot wanneer ik gevaar loop.
Dan zou het immers geen droom meer zijn.
Dan zou het ouderdom zijn.

Συνεντευξισ

Φυσιϰὰ ϰαὶ ὀνειρεόομαι.
Ζεῖ ϰανεὶς μόνο μ᾽ ἕνα ξερὸ μισθό;

Πόσο συχνά;
Κάθε ποὺ ἐγϰαταλείπουν συχνότατα ὅλοι.

Ἐπηρεάζουν τοὺς ἀπόντες τὰ ὄνειρά σας;
Βέβαια. Τὸ ξανασϰέφτονται ϰαλὰ
ϰαὶ μᾶλλον μετανιώνουν ὁριστιϰά τους ὅλοι.

Εἶναι ἐλευθέρα ἡ εἴσοδος;
Ὄχι ἐντελῶς. Ζητάω τὴν ἄδεια τοῦ ὀνείρου
πρὶν ἐλπίσω. Μοῦ τὴν δίνει ἐν γένει
μαζὶ μὲ ϰάποιες ὁδηγίες αὐστηρές.
Νὰ πιστέψω δίχως ν᾽ ἀγγίξω
νὰ μὴ μιλήσω διόλου στὸν ϰαπνὸ
γιατὶ εἶναι ὑπνοβάτης ϰαὶ θὰ πέσει
μόνο διὰ τοῦ βλέμματος ν᾽ ἀφήσω
τὸ αἴτημά μου στὴν ϰρεμάστρα
ὅ, τι μοῦ δοθεῖ νὰ τὸ δεχτῶ
ϰι ἄς μὴν ἔχει ϰαμιὰ ὁμοιότητα
μ᾽ αὐτὸ ποὺ ζωγραφίζει ἡ ἤϰϰλησή μου -
θὰ τὴν ἐπανέβρει μόλις ξαναχαθεῖ.

Ἕνα μόνο δὲν μοῦ δίνει τὸ ὄνειρο.
Τὸ ὅριο. Ὥς ποῦ νὰ ϰινδυνέψω.
Γιατὶ τότε πιὰ δὲν θὰ ἦταν ὄνειρο.
Θά ᾽ταν γεράματα.

[p. 125]

Of je gekozen hebt

Het is vrijdag vandaag ik ga naar de markt
voor een wandeling in de onthoofde tuinen
om de geurigheid van oregano te zien
geknecht in bosjes.

Ik ga 's middags wanneer de prijzen van de pretenties zakken
je vindt het groen maar gemakkelijk
aan boontjes courgettes malve en lelietjes.
Ik hoor daar hoe vrijmoedig de bomen zich uiten
met de afgesneden tong van de vruchten
bergen redenaars de sinaasappels en appels
en er begint een beetje herstel te blozen
op de blekige wangen
van een inwendige stomheid.

Zelden koop ik iets. Want kies maar zeggen ze daar.
Is dat gemak of een probleem? Je kiest, en hoe
til je dan het loodzwaar gewicht op
dat je keuze heeft.
Terwijl dat het overkwam me: wat vederlicht. Eerst.
Want later bezwijk je aan de gevolgen.
Al net zo loodzwaar.
In feite is het of je gekozen hebt.

Hoogstens koop ik wat aarde. Niet voor bloemen.
Voor de gewenning.
Daar is er geen kies maar. Met de ogen dicht.

Σαν να διααεξεσ

Παρασϰευὴ εἶναι σήμερα θὰ πάω στὴ λάϊϰὴ
νὰ ϰάνω ἕναν περίπατο στ᾽ ἀποϰεφαλισμέτσ περιβόλια
νὰ δῶ τὴν εὐωδιὰ τῆς ρίγανης
σϰλάβα σὲ ματσάϰια.

Πάω μεσημεράϰι ποὺ πέφτουν οἱ τιμὲς τῶν ἀξιώσεων
βρίσϰεις τὸ πράσινο εὔϰολο
σὲ φασολάϰια ϰολοϰύθια μολόχες ϰαὶ ϰρινάϰια.
Ἀϰούω ἐϰεῖ τί θαρρετὰ ἐϰφσάζονται τὰ δέντρα
μὲ τὴν ϰομμένη γλώσσα τῶν ϰαρπῶν
ρήτορες σωροὶ τὰ πορτοϰὰλια ϰαὶ τὰ μῆλα
ϰαὶ παίρνει νὰ ροδίζει λίγη ἀνάρρωση
στὶς ϰιτρινιάριϰες παρειὲς
μιᾶς μέσα βουβαμάρας.

Σπάνια νὰ ψωνίσω. Γιατὶ ἐϰεῖ σοῦ λένε διάλεξε.
Εἶναι εὐϰολία αὐτὴ ἢ πρόβλημα; Διαλέγεις ϰαὶ μετὰ
πῶς τὸ σηϰώνεις τὸ βάρος τὸ ἀσήϰωτο
ποὺ ἔχει ἡ ἐϰλογή σου.

Ἐνῶ ἐϰεῖνο τὸ ἔτυχε τί ποόπουλο. Στὴν ἀρχή.
Γιατὶ μετὰ σὲ γονατίζουν οί συνέπειες.
Ἀσήϰωτες ϰι αὐτές.
Κατὰ βάθος εἶναι σὰν νὰ διάλεξες.

Τὸ πολὺ ν᾽ ἀγοράσω λίγο χῶμα. Ὄχι γιὰ λουλούδια.
Γιὰ ἐξοιϰείωση.
Ἐϰεῖ δὲν ἔχει διάλεξε. Ἐϰεῖ μὲ ϰλειστὰ τὰ μὰτια.