De Tweede Ronde. Jaargang 20

[p. 4]

Nederlands proza

[p. 5]

Meepuffen
Wim Reilingh

De gebladderde deur bleef potdicht. Agatha tuurde door het hartvormige venster naar binnen, maar kon in het aardedonker niets onderscheiden.

‘Heb je je soms in de dag vergist?’ vroeg ik. Ze haalde haar agenda erbij en toonde onweerlegbaar aan dat dat niet het geval was. Mijn hoop dat het niet door zou gaan werd trouwens de bodem ingeslagen door de komst van twee andere cursisten; een man in bruin corduroy met het vogelachtige, verwilderde profiel van Papageno en zijn hoogzwangere Papagena die meer weg had van een nurkse Falstaff dan van een tierig liefdesduifje, maar toch (misschien uit hoofde van een soort symbiose) een wat gevederde indruk op me maakte.

Hij drukte op de bel, ook vergeefs, en liep toen met het hoofd in de nek achteruit om de ramen te bestuderen. De vrouw leunde met een gekwelde blik tegen de gevel. Ze wilde helemaal niet maar moest van hém. Ik stelde me voor dat ik er op het moment ook zo bij stond: als een gemelijke appendix.

‘Ze doen niet open,’ zei Agatha.

Hij merkte ons nu pas op en draaide met verraste schokjes zijn kopje in onze richting. Zijn blik dwaalde een seconde tussen Agatha en mij; langer had hij niet nodig om te zien dat de bron van de communicatie niet bij mij gezocht moest worden.

‘Komen jullie ook voor de zwangerschapsyoga?’ vroeg hij aan Agatha.

Hij had een heel hoog stemmetje, zodat hij, zangtechnisch gesproken, uit zijn rol viel, maar toch veranderde dat niets aan mijn oorspronkelijke indruk: een eendimensionale vogelmens (Stets lustig, heisa hopsasa!)

‘Ik begrijp er niets van,’ zei Agatha, ‘we zijn toch precies op tijd.’

Ze vergeleken hun horloges en waren geruime tijd met knisperende agenda's in de weer. Ik keek vluchtig naar zijn vrouw, maar die scheen even weinig trek in mij te hebben als ik in haar. Een gesprek, al was het alleen maar om me een houding te geven, zat er niet in. Toen ik een sigaret wilde opsteken zag ik dat het de laat-

[p. 6]

ste in het pakje was, wat me het komende uur nog een stuk donkerder deed inzien. Maar ik had niet de kracht om hem te bewaren voor later.

Er stak onverwachts een bolle wind op, die me een paar passen het rozenperk in dreef. Op hetzelfde moment dreef er een wolk voor de zon en veroorzaakte een loodgrijze schemering. Het begon te hozen. Agatha en haar nieuwe kennis staken hun agenda's bij zich en vluchtten eendrachtig naar de gedeeltelijke beschutting van de deurpost.

Falstaff stak een zwarte paraplu op, die ze kennelijk altijd bij zich droeg. Ik verroerde me niet en bleef als een monument van chagrijn tussen de druipende rozen staan. Ik voelde de sigaret zwaar worden tussen mijn lippen en breken. Er arriveerde een groepje doorweekte fietsers, die duwend en gillend het pad op stormden, op weg naar dezelfde rotdeur, waar ze werden opgevangen door Agatha en Papageno in de rol van ceremoniemeesters of ze-doen-niet-open-aanzeggers.

Tijdens de eerste consternatie lette niemand op mij, maar toen er vervolgens blikken in mijn richting geworpen werden en ze zich schenen af te vragen welke rol ik vervulde in dit waterballet, kwam ik naar voren en klampte Agatha aan.

‘Zullen we maar naar huis gaan,’ zei ik dof, ‘dit wordt niets meer.’

‘Geen sprake van,’ zei ze. ‘Je ziet toch dat we op het goede adres zijn?’

‘Wat is dát nou voor een argument?’ mompelde ik. Ze besteedde geen aandacht meer aan me.

De lijkkleurige wolk werd ineens lichter van tint. Het grijs rafelde uiteen en verdween spoorloos. In de plotseling terugkerende hitte begon een grijze nevel uit het gras op te stijgen. Nog eens drie mannen en drie vrouwen voegden zich bij de bouderende groep. Om het Woodstockgevoel dat me beving bij de aanblik van al die vale hippiejurken, die kolossale hoofden met haar en die geblokte houthakkershemden compleet te maken, ging er een hasjpijpje rond.

Ik kneep het water uit de overgebleven stomp van mijn sigaret en probeerde hem alsnog aan te steken, maar dat kon ik net zo goed laten. Het hasjpijpje liet ik aan me voorbij gaan. Een stickie op basis van tabak zou ik gretig geaccepteerd hebben, maar van deze onvermengde kemelschijt kon ik me alleen nog maar ongelukkiger gaan voelen.

[p. 7]

‘Stil eens mensen!’ riep Papageno met zijn oor tegen de deur. ‘Ik hoor wat!’

Iedereen zweeg. Alleen het pijpje reutelde nog wat na. Er klonk gestommel in het huis. Ik sloot mijn ogen en liet mijn hoofd zakken in onzalige berusting. De deur ging open. Aan de voet van een steile trap stond een lange lijzige meid, ook al gehuld in zo'n kunstzijden hobbezak. Ze lachte ons geruststellend toe met een fermgele overbeet en zei: ‘Mijn siësta is wat uitgelopen.’

Ze stelde zich voor als Dagmar, ook dat nog, en ging ons voor de trap op in een walm van beschimmelde tuinaarde en kattenpis. Na de eerste verdieping, die belegd was met perzische tapijten en waar een spinnewiel stond, kwam een ladder die naar een gat in het plafond leidde. Nadat al die buiken amechtig naar boven waren gehesen en ik als laatste de deprimerende zolderverdieping bereikte waar het allemaal zou gaan gebeuren, nam Dagmar plaats in de lotushouding en zei: ‘Eéven relaxen. Neem een matje.’

Terwijl de anderen hun matjes, geplastificeerde ziekenhuisstretchers die er gebruikt en gepatineerd uitzagen, van een hoge stapel namen en op de vloer rangschikten, bleven alleen Falstaff en ik als zoutzakken staan. Ik had sympathie voor haar willen voelen, maar het lukte me niet.

‘Toe maar,’ zei Dagmar, hemels naar ons op grijnzend met die overbeet. ‘Wees niet verléégen...’

Agatha had twee matjes gepakt, maar omdat ik al zover heen was dat ik erop rekende Papageno naast haar te zien plaatsnemen, maakte ik geen aanstalten om er gebruik van te maken. Pas toen ze overeind kwam en me met vaste hand naar mijn plaats bracht, kreeg ik weer het gevoel dat ze iets voor me betekende. Ik schaamde me ineens voor mijn uit de toon vallende gedrag, maar dat deed me alleen maar dieper wegzakken in somberheid. Ik liet me achterover zakken en keek toe hoe Falstaff onwillig naar haar matje werd geloodst.

Een blik om me heen was genoeg om me ervan te overtuigen dat Agatha er in vergelijking met al die verlepte kruidenvrouwjes bijzat als een koninklijke schoonheid. Ik herinnerde me weer, zoals altijd op kritieke momenten, het citaat uit Der Rosenkavalier dat ik die eerste nacht, toen ze mijns ondanks bij me in bed was terechtgekomen, in gedachten had opgezegd: ‘Mein Gott, wie schön und gut sie ist.’ Maar waarom vóelde ik me op dit moment dan zo weinig bevoorrecht?

[p. 8]

Dagmar verhief zich en stak met geheimzinnige gebaren een paar wierookstokjes aan. ‘Laten we beginnen met een korte meditáátie,’ riep ze.

*

Falstaff had het einde van de les niet gehaald. Ze was met gebroken vliezen en een gezicht als een oorwurm door het trapgat gehesen en per taxi afgevoerd, handenwringend gevolgd door Papageno, die zijn à propos volkomen kwijt was en trouwens liever nog wat was gebleven.

Het helse uur was toch nog geëindigd. We liepen langs de singel, waar de stoeptegels alweer grijs en uitgedroogd onder de blakerende zon lagen, in de richting van de binnenstad.

‘Wat zat je nou lullig te doen?’ vroeg Agatha. ‘Is het je niet opgevallen hoe al die mensen naar je zaten te kijken?’

‘Ik wil een sigaret,’ zei ik.

‘Als je maar weet dat ik er behóórlijk van báál. Waarom kon je niet net als die anderen normaal méépuffen? Het maakt me bang, weet je dat? Báng! Wat moet ik beginnen als ik bij de bevalling ook zo weinig steun van je krijg?’

Het liefst had ik haar tegengesproken en gezegd dat ik bij de bevalling tenminste niet omringd zou zijn door zo'n waanzinnige menigte lotuseters en dat dan de wierook en de geëxalteerde aanmoedigingen van die onbeschrijfelijke tuthola me ook wel bespaard zouden bijven, maar ik wist van tevoren dat ik daarmee alleen maar vergelijkingen utlokte tussen mijn chagrijn en hun jubelende levensaanvaarding. Omdat ik daar geen zin in had dacht ik nogmaals: ‘Mein Gott, wie schön und gut sie ist.’

‘Ik doe mijn best,’ zei ik.

‘Daar heb ik anders verdomd weinig van gemerkt. Méépuffen... Het was meer meemompelen wat je deed.’

‘Maar het was zo obsceen, al dat gehijg en gekreun, al die walgelijke saamhorigheid. Ik dacht: nog even en ze beginnen aan de groepssex.’

‘Een beetje meer saamhorigheidsgevoel zou jou anders helemaal geen kwaad doen.’

Ik legde mijn arm over haar schouder en herhaalde: ‘Ik doe mijn best.’

‘Dat weet ik ook wel,’ zei ze berustend. ‘Maar soms laat je het zo weinig blijken.’

[p. 9]

*

‘Het draait niet om de pííjn! Het draait om je kindje, je kíííndje!’ had Dagmar in extase geroepen. Daarop was de cadans van het meepuffen verbroken door een brul van Falstaff, die in mijn oren had geklonken als een oorverscheurende deus ex machina.

‘Ze zullen wel niet terugkomen,’ zei Agatha. ‘Jammer, ik vond het aardige mensen.’

We passeerden café 't Wilde Woud, waar het meubilair naar buiten was verplaatst en de straat voor verkeer afgesloten. De pui was vanwege de hitte opengeschoven.

‘Laten we wat gaan drinken,’ zei ze, ‘dan kun je meteen sigaretten kopen.’

Ik knikte en ging naar binnen, terwijl Agatha plaats nam in de brede vensterbank. Mijn keel voelde nog dik van de weeë wierooklucht. Toen ik met bier, sherry en een pakje Dunhill weer naar buiten kwam, hoorde ik mijn naam roepen. Ik bleef op de stoep staan en keek rond. Het duurde een paar seconden voor ik haar aan haar silhouet herkende. Het was Lydia, een vriendinnetje uit chaotischer tijden. Ze zat naast Agatha en proostte met een glas Beerenburg in mijn richting.

Omdat de letters van haar achternaam een anagram van Goethe vormden had ik wel gedacht dat we voor elkaar bestemd moesten zijn, maar onze romance was nooit helemaal van de grond gekomen. Een lieve, terloopse puinhoop was het geweest: samen Brechtliederen zingen in uitgestorven straten, slapen in de regen op het dak van haar huis, liggen vrijen in de bosjes bij de stadswallen. Van ‘liefde’ was nooit sprake geweest. Nu ik haar voor het eerst sinds jaren weer op de wangen kuste en zag wat voor metamorfose ze had ondergaan, speet het me eigenlijk dat ik er toen niet meer werk van had gemaakt.

Ze had haar blonde haren zwart geverfd en droeg niet meer de bril, die haar altijd iets schoolfrikkerigs had gegeven. Zo onverhuld in het zomerlicht was haar blik op een hypnotiserende manier sprankelend. Het dunne zomerjurkje dat ze droeg gaf haar een erotische vlinderigheid die ik vroeger nooit in haar had opgemerkt. Een ogenblik vreesde ik dat zij en Agatha kennissen van elkaar waren, maar ze waren bij toeval naast elkaar terechtgekomen. Ik gaf Agatha haar sherry. ‘Dit is Lydia,’ zei ik.

‘Aangenaam,’ zei Agatha met een onderzoekende blik.

[p. 10]

‘Gôh,’ zei Lydia. Ze staarde verbijsterd naar Agatha's buik. ‘Je wordt dus...’

‘Ja,’ zei ik.

‘Dat had ik nou nooit...’

Ik scheurde mijn pakje open en stak een sigaret op, niet zo aandachtig als ik van plan was geweest. Agatha zette haar glas op de vensterbank. ‘Even plassen,’ zei ze. Ze hees zich door het raam naar binnen en verdween naar achteren.

‘Gôh...’ zei Lydia nogmaals. Ze probeerde op een onbevangen manier verbaasd te klinken, maar ik hoorde de ontreddering in haar stem, wat me tegelijkertijd streelde en benarde.

‘Het gebeurde zo ineens,’ verklaarde ik, ‘nou ja, ik ben er blij mee.’

‘Gefeliciteerd dan maar,’ zei ze.

‘Wat ben je veranderd. Je bent ineens zo mooi. Je wás al mooi, maar dit slaat alles.’

Ze leefde wat op en bestreek met subtiele vingertoppen haar gestalte. ‘Ik heb lenzen genomen. Toen ik die bril eenmaal kwijt was, leek het me ook tijd om eens wat aan mijn haar te doen. Ik dacht, dit is misschien mijn laatste kans om te redden wat er te redden valt. Als ik er nog tien jaar mee wacht, maak ik me hoogstens belachelijk.’

‘Als ik je zo een jaar geleden was tegengekomen, had ik je beslist niet meer laten gaan. Dan had jij nu waarschijnlijk met zo'n buik rondgelopen.’

‘Nee, dank je de koekoek,’ zei ze, ‘ik hou niet van kinderen.’

Agatha kwam terug. Ik stak mijn tweede sigaret op en schoof wat in de richting van Lydia om haar te laten plaatsnemen. Ik voelde me opgelatener dan bij eerdere toevallige confrontaties tussen meisjes die respectievelijk in mijn bed gelegen hadden. In feite had Lydia wat mij betreft de oudste rechten, maar ik wilde de moeder van mijn kind niet kwetsen met een verleden waar zij geen deel van uitmaakte, evenmin als ik zelf graag geconfronteerd werd met een of andere hanige knaap uit háár sexuele verleden. Eigenlijk waren álle verhoudingen verstoord sinds dat eerste moment van: ‘Mein Gott, wie schön und gut sie ist.’

‘We komen van de zwangerschapsyoga,’ zei ik om de spanning te breken en Agatha gelegenheid te geven deel te nemen aan het gesprek. Lydia verslikte zich en proestte een straal Beerenburg de straat in.

[p. 11]

‘Gétver!’ zei ze. Ze had geen flauw idee hoe gelukkig ze me daarmee maakte, maar ik kon haar op dit moment moeilijk om de hals vliegen. Agatha nipte van haar sherry en reageerde niet. Ik dacht terug aan de verschrikkingen van die benauwde vliering; de transpiratie van al die zwoegende lijven, de opkomende claustrofobie bij het besef dat ik het verst van het trapluik zat, de uiteindelijke evaluatie van het hele gebeuren. ‘Wat waren je emóóties?’ vroeg Dagmar en ze gaf ons een voor een de beurt. Evenals de anderen bleek Agatha het geëigende taaltje tot in de finesses te beheersen. Ze liep af als een wekker en sprak over ‘een soort van hele diepe intermenselijke gevoelstoestand’, en ik kwam er als haar bijzit uiterst bekaaid af, omdat ik niets anders wist te melden dan dat ik een scheut in mijn rug had gevoeld.

‘Het schijnt erbij te horen,’ zei ik mat.

Agatha dronk haar glas leeg en keek op haar horloge.

‘Ik wil naar huis.’

‘Goed, dan gaan we,’ zei ik gehoorzaam. Ik stond op en keek naar Lydia. Zoals ze daar naast Agatha zat, leek ze nog sierlijker en vlinderiger. Het viel me ineens op hoe klein haar voetjes waren vergeleken met Agatha's maat 41. Even leken die voeten al mijn tegenstrijdige gevoelens van dit moment te symboliseren. Inderdaad was de gedachte aan Lydia als moeder volslagen idioot (Who breaks a butterfly on a wheel?) en trouwens, Agatha leek me nog steeds als enige ter wereld in staat om mijn kind te baren, maar zijzelf kloste de laatste tijd door mijn porseleinkast op een manier die me het ergste deed vrezen voor de toekomst.

Ze verdween voor de tweede maal naar achteren met druk op haar blaas. Dat gaf mij de kans om Lydia's handzame lijfje, als bij een afscheid voor eeuwig, tegen me aan te drukken.

‘Ik moest méépuffen,’ zei ik, bijna in tranen.

Haar troostende kus rook, net als vroeger, naar Beerenburg.