De Tweede Ronde. Jaargang 17

[p. 79]

Sint-Jul
Karel van Eerd

Attenti al mostro del lago!

Twee Griekse priesters, broeders, kwamen aan
in deze minder orthodoxe streken.
Jul was een ketter, broederlief Juliaan
was katholiek en toch mee uitgeweken.
De aartsbisschop van anti-rooms Milaan
bood chique asiel, maar geen verlof tot preken.
Broer Juliaan had louter vroom benul,
het nieuwe denken was de taak van Jul.

Dit eiland in de lacus Cusius¹
- een stompe rots vol distel en vol netel,
de groenten in de soep van slang en pus
die daar bereidde in zijn heksenketel
een draak, inheems toen (serpens magicus) -
werd Jul vergund als herderlijke zetel.
Hier las geen christenmens een paapse bul,
dit werd een reservaat voor pope Jul.

Juls eerste wonder gold de oversteek.
Er lag een lekke roeiboot, zonder spanen,
waarvan herstel geraamd werd op een week.
Jul, ongeduldig, nam de onderdanen,
maar Jezus kon wat Jul niet kon, dat bleek.
Toen spreidde hij zijn zondagse soutane
over de golfjes, en per wollen skull
wrikte zijn pelgrimsstaf hem naar Sint-Jul.

Het monster likte net zijn klauwen af,
het gifgroen vet van zwarte pad en adder.
Jul houdt zijn metten kort. Zijn wonderstaf
verbouwt hij in een oogwenk tot een ladder,
hakt boven zes van zeven koppen af
met scherpe blik, en maalt niet om de zwadder.
Diep uit het meer kreunt soms nog bang gebrul,
mak leeft het monster voort als Kop van Jul.

1 Midden in een van de kleine Noord-Italiaanse meren, het Lago d'Orta, vanouds Cusio geheten, ligt tegenover Orta het Isola di San Giulio, volgens overlevering bewoonbaar gemaakt door de uit Griekenland afkomstige priester Julius, die er de naar hem vernoemde kerk stichtte. Aan de zuidkant ligt het zeer katholieke Gozzano waar Julianus de eerste pastoor werd aan de noordzijde het rode arbeidersstadje Omegna.

[p. 80]

 

Jul wiedt en schrobt en dweilt in grijze pij,

 

één week, een moestuin voor de nederzetter.

 

Hij leest geen bijbelboek, geen tijd voor, hij

 

leert wat natuur leert, niet de vrome letter.

 

Men roddelt in de streek van toverij:

 

‘Manicheïst! Veel erger nog dan ketter!

 

Die maakt van goed en kwaad steeds twee, nooit nul.

 

Cavete lacus monstrum², draak plus Jul!’

 

 

 

Hermetisch bleef het eiland, vol magie,

 

de villa's door veel maretak beloverd.

 

De basiliek preekt heterodoxie,

 

al is die door de Roomse paus heroverd:

 

Keltische sfinx! Lombardische griffi-

 

oen! Jul-fresco dat met flaporen tovert!

 

De nonnen bakken Jullebrood, een trul,

 

genezend mits men geld stort in Juls pul.

 

 

 

Het anders denken heerst hier ook nog nu,

 

de leken weten zelf wat zij geloven.

 

Een wonder der natuur tart elk IQ,

 

dit meer loost niet naar 't zuiden maar naar boven.

 

De leuze luidt: La Nigoja la va in su

 

e la legg la fouma nu³; de slaaf zal sloven!

 

De armen zijn de rijken hier, want gul,

 

en dat niet slechts met Kerst of Sinterjul.

 

 

 

Het eiland staat propvol. De demiurg

 

ziet lijdzaam het onroerend mensenwonder.

 

Hier bouwden ketters ooit hun vaste burg

 

en kunnen ongelovigen ook zonder.

 

Hier huist een chir- en hier een dramaturg,

 

eenhoog daar mafia en Fiat onder,

 

het blokfluitspel komt ginds van tul en bul.

 

Dit is Utopia, het eiland van Sint-Jul.

2 ‘Wacht u voor het monster van het meer’, in het Italiaans (zie motto) nog vaak op muren te lezen.

3 Van deze tekst in het dialect van Omegna is het Italiaanse equivalent ‘La Nigoglia va all'insú e la legge la facciamo noi’: ‘De Nigoglia gaat omhoog en de wet die maken wij.’