De Tweede Ronde. Jaargang 14

[p. 118]

Jaartal (2)
Drs. P

De beschadiging, jongstleden januari, van het Auschwitzmonument te Amsterdam was volgens de dader niet ideologisch bedoeld. 's Mans werkgever, de leverancier van de glasconstructie, had daarin een fout ontdekt en wilde deze ongedaan krijgen; dat was het motief van de ingreep.^*

Omstreeks dezelfde tijd verscheen het winternummer van De Tweede Ronde met (temidden van allerlei bedrukte bladzijden) een stuk getiteld Jaartal. De lezers huiverden bij de aanblik van een typografisch verminkte voetnoot over de val van het Romeinse Rijk (467). In plaats van een drieregelig versje - in zes punts, zoals het hoort - grijnsde hun een distichon aan, in cursief nota bene. Regel 3 (zelfde type, zelfde formaat) deed zich op de volgende pagina ongeloofwaardig voor als aanhef van een jaartal over iets geheel anders. De beginregel daarvan, nu gedegradeerd tot r. 2, was in zijn onthutsing ook al cursief geworden. En de tekst had niets uit te staan met het zeer toekomstige jaar 71992.

Stel u gerust: ik zal niet langskomen om uw exemplaar te verwoesten. Dit vervolgstuk stond toch al op stapel, en na de rechtzetting kan ik u thans verlustigen met jaartallen over de homo erectus, Karel v, de moord op Jan en Cornelis de Witt alsook de troonsbestijging van Willem iii in Engeland.

Dat waren me toch onbeschaafde zeden
Omstreeks vierhonderdduizend jaar geleden!
Op aarde woonde niemand toen in steden
Ook werd er niet aan luchtverkeer gedaan
Of kon men zich zelfs maar behoorlijk kleden...
Och ja, men zag wel kans rechtop te staan

*

* Blijkens een later bericht heeft het glasbedrijf die verklaring ten stelligste tegengesproken: het zou een wraakactie zijn geweest, omdat men het narcoticagebruik van de pleger niet wilde financieren.

[p. 119]

 

Al ziet hij thans in Gent het levenslicht

 

Eens ondergaat die stad zijn strafgericht

 

Omdat zij opkomt voor haar oude rechten

 

Ondankbaarheid? Een heerser kent zijn plicht

 

 

 

*

 

 

 

Aanschouw den gruwel van het Haagsch gebroed

 

Furieus en onbarmhartig van gemoed

 

Gedenk den marteldood der twee gebroeders

 

Beween de boosheid in ons aller bloed

 

 

 

*

 

 

 

Alom weerklonk: ‘Oranje zij geloofd!’

 

Finaal werd Jacob van zijn troon beroofd

 

Het heet daarginds The Glorious Revolution

 

Hier kent geen mens het jaartal uit zijn hoofd

Naast de geschiedenis zijn er nog andere leveranciers van getallen. Aan de hand van hun atoomgewichten zou men over ‘anecdotische’ elementen als goud, zilver, ijzer, zwavel, uranium, zuurstof e.a. heel aardige versjes kunnen maken - doorgaans langer dan vierregelig en niet noodzakelijk beginnend met A.

Een andere bron is de wetgeving. In het Wetboek van Strafrecht komen we dankbare onderwerpen tegen, maar ik beperk me hier tot een belangrijk artikel van het Burgerlijk Wetboek.

Afstotelijk is in de hoogste graad
De niet de jure criminele daad
Omschreven in de wet als onrechtmatig
Attentie: ook het niet doen doet soms kwaad

De naam ‘jaartal’ is nu niet meer alomvattend; we zouden beter kunnen spreken van ‘getaldicht’.

Naschrift: het jaartal 467 kreeg ik van een Engels geschiedenisboek voor de val van het Westromeinse Rijk; het kwam me bekend voor, en ik geloofde het. Ten onrechte. Naar me nu gebleken is, moet het 476 zijn.

De regels 2 en 3 (Zie Winter 1992/93, p. 133/4) kunnen van plaats verwisselen zonder dat de tekst daarmee ontwricht wordt. Toch geef ik de voorkeur aan het alternatief hieronder.

De laatste Imperator afgegaan

Germanen hebben 't Rijk tenietgedaan

Frustrerend hoor, na zulk een mooi bestaan...