De Tweede Ronde. Jaargang 13

[p. 210]

Zeven gedichten
Eeva-Liisa Manner^*
(Vertaling Adriaan van der Hoeven)

Verhaal

Kindertijd, een snel stromend beekje.
Vaak keek ik naar de voorbijdrijvende boomstammen.
De rivier vervlocht ze tot een eeuwig vloeiend tapijt.

Altijd wilde ik naar de andere kant van dat tapijt.
Nu weet ik, dat er geen recht en averecht is.

Vergeten rivieren ontspringen, vluchten
van gang naar cel, openen en sluiten het hart.

Een boom onder water buigt voorover,
onbetreden paden voeren naar de verten.

De kalmte van de dood: het leven een schijnbeweging.
De betovering van de dood: de weefstoel van de leegte.

Wevers weven wind, liederen gaan over het water,
het verhaal van het spitse nest van de wevervogel.

Lege voertuigen rijden zonder bestuurder voorbij,
buiten dienst. Wie weet waar naar toe,
op strooien schoenen is hij het voorjaar gaan zoeken.

* Eeva-Liisa Manner (1921). Debuteerde tijdens de oorlog, maar brak door als vertegenwoordigster van het modernisme in de jaren vijftig. Ze wordt beschouwd als een van de belangrijkste hedendaagse Finse dichters. Haar poëzie wordt gekenmerkt door een gevoel van verlies en vereenzaming, wat ze tot uitdrukking brengt in concrete beelden, vaak ontleend aan de natuur waarmee ze zich sterk verbonden voelt.

Tarina

Lapsuus, villipuro. Usein katselin virtaavia puita.
Joki punoi niitä alati juoksevaksi kankaaksi.

Tahdoin aina mennä kankaan toiselle puolen.
Nyt tiedän, ettei oikeaa ja nureaa todella ole.

Unohdetut joet puhkeavat, pakenevat
eteisestä kammioon, avaten ja sulkien sydämen.

Ylitse kumartuu vedenalainen puu,
koskemattomat polut vievät etäisyyksiin.

Kuoleman tyyneys: elämä on hämäystä.
Kuoleman lumous: tyhjän kangaspuut.

Kutojat kutovat tuulta, laulut kulkevat veden yli,
tarina riisilinnun suiposta pesästä.

Tyhjät ajopelit ajavat ohi jouten, ajuritta.
Minne lie mennyt mies, olkikengissä etsimään kevättä.

[p. 211]

[Lange tijd heb ik in de tuin gezeten]

Lange tijd heb ik in de tuin gezeten,
die nu pas bloeit.
Als ik drink, zitten er bloesems in mijn kopje.
Met mijn handen voel ik het licht van de herfst.

En opeens is het avond, het donker trekt samen,
zet uit. De Wagenmenner rijdt over zijn weg van licht,
de sterren stralen en verbleken,
of is dat alles het zuchten van de aarde,

dat de astronomen
te laat, zoals altijd,
op de hemel hebben geschilderd.

[Fins]

Kauan olen istunut puutarhassa,
nyt vasta se kukkii.
Kun juon, on terälehtiä kupissa.
Tunnen käsilläni syksyn valon.

Ja samassa on ilta, näen pimeän sykähtävän,
laajenevan. Auriga ajaa valaistua tietä,
tähdet loistavat ja himmenevät,
vai olivatko ne maan huokauksia kaikki,

joita tähtientutkijat maalasivat taivaalle
liian myöhään, niin kuin aina. Eeva-Liisa Manner

[p. 212]

[De wegen zijn lang en heet]

De wegen zijn lang en heet.
De hemel is wit. De kraaien vliegen
scheldend op, een hese krijsende wolk.
De ramen zijn ogen. Mijn schaduw een kruis.

Waarheen moet ik gaan, mijn hut
zit vol vreemde verhalen, zinnen als vallen,
zware woorden die branden als tin
en voorspellen, schaduwen op de wanden werpen.

Ik ben zwaar, uit mijn wond groeit een boom
met mottige bladeren.
Daar tussendoor zie ik de witgloeiende hemel,
mijn begrip reikt niet zover.

[Fins]

Tiet ovat pitkät ja kuumat.
Taivas on valkea. Varikset lentävät
ja herjaavat, käheä kirkuva pilvi.
Ikkunat ovat silmiä. Varjoni on risti.

Minne menisin, majani
on täynnä outoja tarinoita, lauseita kuin ansoja,
raskaita sanoja, jotka polttavat kuin tina
ja ennustavat, heittävät varjoja seinille.

Olen raskas, haavastani kasvaa puu
koinsyömin lehdin.
Lävitse näkyy valkohehkuinen taivas,
ymmärrykseni ei sinne ulotu.

[p. 213]

Maar

Maar de ochtend gewekt door de wind en de witte kerseboom,
die mei zijn zoete last geeft?
- Ook dat waren valkuilen, als de valstrikken van de poëzie;
of de briefwisseling van bloemen, dat stof in de wind;
of de lichte webben, de muzikale weefsels,
de mooie wiskundige trappen, die broos glinsteren
in de ruimte van de spin.
Wat een schitterende systemen, geniale wachters van hun geslacht,
wat een zoete valstrikken, langzaam gespannen door myriaden
wevers:
het lijden, een geschenk van het toeval aan de verblinden.

Mutta

Mutta tuuleen heräävä aamu ja valkea kirsikkapuu,
jolle toukokuu antaa taakkansa suloisen?
Nekin olivat pyydyyksiä, kuten ansat runouden;
tai kukkien kirjeenvaihto, tuo pöly tuulinen;
tai kevyet seitit, musikaaliset kudelmat,
matemaattiset kauniit portaat, jotka hauraina kimaltavat
lukin avaruudessa.
Mitkä loistavat järjestelmät, suvun nerokkaat vaalijat,
mitkä makeat ansat, myriaadien kutojain vitkaan laatimat:
kärsimys, sattuman lahja häikäistyille.

[p. 214]

[Op een dag maakte ik me los van mijn lichaam]

Op een dag maakte ik me los van mijn lichaam
en ging in een andere kamer op de klok kijken.
Hij liep als een mechanisch hart.
In de ene kamer ademde mijn lichaam nog steeds
en sloeg mijn hart nog steeds
als een klok die voor een bepaalde tijd is opgewonden.

Ik ging terug naar mijn lichaam en overdacht deze ervaring.
Ook dit hart wordt moe, alle klokken worden moe,
nu tikt hij nog in mijn borst,
klopt op mijn botten, op de bootvormige kist.

Ik wil weg, een andere reis maken, in andere boten
waarvan ik de romp niet zelf heb gevormd
in de bloedige kelk van het leven.

[Fins]

Eräänä päivänä erkanin ruumistani
ja menin toiseen huoneeseen katsomaan kelloa.
Se kävi kuin mekaaninen sydän.
Toisessa hengitti yhä ruumiini ja sydän sykki yhä
kuin määräajaksi vedetty kello.

Palasin ruumiiseeni ja mietin kokemusta.
Tämäkin sydän väsyy, kaikki kellot väsyvät,
nyt se tykkii vielä ranteessaani,
koputtaa kylkiluita, veneen muotoista arkkua.

Tahdon pois, toiselle matkalle, toisiin veneisiin
joiden kaariluita en ole itse veistänyt
elämän verisessä maljassa.

[p. 215]

Een kopje thee

Er ging een schaduw over. Een vogel of een wolk,
of het beeld van mijn schemerige wil?
Of iets anders... ongevormd, vol inhoud,
dat wat niet anders wordt, wat geen verdragen sluit,
dat waarmee ik wankel en waartegen mijn wil
slechts verlangen is, zwak als een wondkorst,
breekbaar, licht als een theezeef, het gewicht van bladeren in de
wind.
Mijn wil, de wil. Een kopje thee
in de lege avond op de veranda.
Ik steek de lamp aan. Het hart heeft gebrand.
Ik leun, ik denk in de diepte van het bos,
mij mat af de avondlijke
beweging.

In de veenplas roept een vogel, ank-ank.

Kupillinen teetä

Varjo meni ylitse. Lintu vai pilvi,
vai minun hämärän tahtoni kuva?
Vai jokin toinen... muodoton, täynnä sisällystä,
se jota ei muuteta, joka ei tee sopimuksia,
se jonka mukaan huojun ja jota vastaan tahtoni
on vain kaipaus, heikko kuin haavan kuori,
hauras, kevyt kuin teeseula, lehtien paino tuulessa.

Tahtoni, tahto. Kupillinen teetä
tyhjässä illassa kuistilla.
Sytytän lamppua. Sydän on palanut.
Nojaan, mietin metsän syvennyksessä,
minut uuvuttaa illan
liikahdus.

Lammella huutaa lintu, ang-ank.

[p. 216]

[Nederlands]

Het verdriet sluit de openingen van het hart.
De liefde,
als een immer in het riet verscholen vogel,
water-menger,
klaagt, overijld.
In het water vaart een wolk, de rivier stroomt, bloeit,
de warmte en koude wisselen immer,
de openingen van het hart sluit het verdriet.

[Fins]

Suru sulkee sydämen aukot.
Rakkaus,
kuin alati kaisloihin kätkeytyvä lintu,
veden-sekoittaja,
valittaa, hätäinen.
Vedessä kulkee pilvi, joki virtaa, kukkii,
lämpö ja kylmyys alati vaihtelevat,
aukot sydämen sulkee suru.

In de mist

In de mist het scherpe lied van zware vogels
(aan het geluid hoor ik het gewicht van de onzichtbare vogels),
beneden een vochtig bos

en op het meer wordt iets uit het water geboren, spits
het komt de kiel van het lied tegemoet
en krijgt langzaam de vorm van een boot.

Sumussa

Sumussa raskaiden lintujen kitkuva laulu
(äänestä kuulen näkymättömien lintujen painon),
alhaalla kostea netsä

ja järvellä jokin vedestä syntyvä, suippo
joka liikkuu laulun kiilaa vastaan
ja saa hitaasti veneen muodon.