De Tweede Ronde. Jaargang 13

[p. 34]

Don Juan tussen droom en daad
Frans Pointl

Ze heeft zo'n huiskamer waarin degelijkheid, saaiheid en precisie meedogenloos op me inmeppen. Zo'n kamer waarin ik besef dat alles nu definitief tevergeefs is.

Het enige mooie erin is een fraai ingelijste reproduktie van een vrouw die met haar verstelwerk bezig is; La Ravaudeuse van Vuillard? Boven de schoorsteen een forse zilverkleurige Jezus aan een kruis van donkerbruin hout. Achter me tegen de muur een boekenkastje met streekromans.

Op de grote tafel staan op een smyrnakleedje afwachtend de koffiekopjes en de gebakschoteltjes.

Neurotisch als ik ben sta ik op en begin te ijsberen. Hé, wat een typisch kastje met al dat glas rondom, noemen ze zoiets niet een vitrinekastje? Allerlei voorwerpen liggen er uitgestald: miniatuurpaarden die een koets trekken, vissen, aapjes, honden, vogels, herten, van zilver, verzilverd of van blik. Er ligt een goudkleurig herenpolshorloge zonder bandje tussen. Het glas is gebarsten, het opwindkroontje ontbreekt. sully watch - 15 rubies staat op de wijzerplaat. Het is er vijf over twaalf.

Ze komt binnen met een melitakan in de ene en een gebakdoosje in de andere hand.

‘Als ik niet te nieuwsgierig ben, waarom ligt dat beschadigde horloge daar?’

Ze zet de spullen op de tafel en loopt naar me toe. Een heel verhaal komt los, haastig verteld alsof ze het laatste nieuw meedeelt.

Haar man, die op een fabriek werkte, is twintig jaar geleden toen hij 's ochtends vroeg op weg naar zijn werk was door een onoplettende vrachtwagenchauffeur te pletter gereden.

‘Sinister relikwie,’ mompel ik.

‘Als ik u een niet al te indiscrete vraag stel: was u gelukkig getrouwd?’ Ze antwoordt dat het een matig huwelijk was, waarin ze niet ongelukkig maar evenmin gelukkig was.

[p. 35]

Een huwelijk is net een pot met jam, overdenk ik. In het begin smaakt het overheerlijk, begerig lepelt het echtpaar. Dan is de pot leeg en zitten ze de rest van hun tijd naar die lege pot te staren.

We gaan zitten. Ze schenkt de koffie in.

‘Met of zonder suiker? Wilt u melk?’ Een beschaafd roze gelakte nagel wijst op de gebakjes. ‘Welke wilt u? In deze zit drank en dit is een kwarkpunt, mij maakt het niets uit hoor.’

Nauwelijks binnen begin ik me al stierlijk te vervelen. Waarover te praten? Bij Joost, ik weet het niet. Dat moet zij maar voor haar rekening nemen.

Ze opent een lade, neemt er een gebakschep uit waarmee ze de gebakjes behoedzaam vanuit de doos op de schoteltjes manoeuvreert.

Ze draagt een bril van doorzichtig zachtrood plastic met grote gecoate glazen. Zo'n vleugelmontuur bezaaid met kleine nepdiamantjes zoals indertijd in Amerika mode was, past ook goed bij dit type. Het geblondeerde haar is getoupeerd, is ze speciaal voor mij naar de kapper geweest?

Ze zit goed in haar vlees, heeft een flink borstwerk. Ik schat haar op vijfenvijftig. Zo'n vrouw die, als ze zich uitkleedt, almaar groter wordt. Zou ze weleens vingeren? Het woord windt me op.

Naakt liggen we naast elkaar. Ze heeft het laken tot aan haar kin opgetrokken. Met de top van een wijsvinger streel ik een voor een haar tepels. Dan neem ik een duik en begin er voorzichtig aan te zuigen en te likken. Zij houdt mijn piemel vast, heel voorzichtig, zoiets is ze ontwend. ‘Even mijn bril afzetten,’ zegt ze zwaar en snel ademhalend.

Haar tepels, die een beetje zoutig smaken, worden nu hard. Dat maakt me niet heet. Wat wel enorm opgeilt is dat het daaronder nu in werking treedt; haar verkommerde pendant van de piemel dient wakker te worden gemaakt. Ineens zie ik de hoer voor me die vorige week in die steeg zat. Niet meer piepjong. Een door twee levens gepokte en gemazelde snuit, zelfverzekerd. Ze tilt - speciaal voor mij want er loopt verder niemand - een grote witte borst uit haar zwartkanten bustehouder en knikt me bemoedigend toe. Een moeder die haar baby melk aanbiedt. Obsceniteit op slag veranderd in een bijna gewijd tafereel.

[p. 36]

De koffiedrinkende vrouw tegenover me is degelijk, zo een die weleens iets wil maar eerst rustig de kat uit de boom kijkt. Ik wil de kat niet langdurig uit het gebladerte kijken want elke dag is er één, bovendien staar ik altijd naar bomen waar geen kat in blijkt te zitten.

Ze heeft de enigszins bolle buik die ik zinnelijk vind. Ik vraag me af of corsetten nog en vogue zijn.

‘De kinderen zijn gelukkig goed terechtgekomen,’ merkt ze op hoewel ik daar niet naar heb geïnformeerd.

‘Hoeveel heeft u er?’

‘Twee, een zoon en een dochter.’

Weer valt er een drukkende stilte. Goed terechtgekomen, die term bezigde mijn moeder ook als na haar eerste controle van een Heemsteeds of Haarlems adres een jong katje daar gedijde.

Mijn gastvrouw staat op, opent een kast, haalt er een groot foto-album uit. De handeling bezorgt me - ook na veertig jaar - nog steeds een misselijk gevoel.

Ruim een maand na mijn verschijnen bij Adriaan van Dis ontvang ik haar brief. Er is een pasfoto bijgesloten. Haar taalfouten winden me op.

Vanaf het moment dat ze me zag moest ze, of ze wilde of niet, aan me denken. ‘Ik stond ermee op en ging ermee naar bed bij spreekwijze,’ schrijft ze. Die zin geeft de doorslag.

boeket meenemen noteer ik met een rood viltstift op haar epistel.

Ze schuift haar stoel naast de mijne en opent het album.

‘Mag ik Frans zeggen? Zeg jij dan maar Evelien.’ Ze krijgt een hoogrode blos die haar niet misstaat. Even krijg ik het gevoel dat ik weer op de avondschool zit.

Hoe lang moet ik hier nog blijven. Ik ben zover dat alleen outcasts in diverse soorten mij nog prikkelen. Keurige weduwen in keurige kamers met keurige kinderen komen in mijn bestand niet voor.

Plotseling zie ik mijn droom van afgelopen nacht. Dat komt vast door de foto van een baby op een lamsvacht die ze aanwijst.

Nog ongeboren bevond ik me in een donkere vochtigwarme ruimte; het geluid van een steeds terugkerende golfslag vermengd met die van regelmatige zweepslagen. Steeds de angst te zullen verdrinken, steeds verdronk ik net niet.

Daarna bevond ik me in de Prosti-bar. Mijn moeder kwam binnen, blijkbaar door niemand behalve mij opgemerkt.

[p. 37]

Driftig tuinde ze op me af.

‘Dat ik je in dit Sodom en Gomorra aantref! Ik trek voorgoed m'n handen van je af.’

Ik keek naar haar op; zo lang was ze nog nooit geweest.

‘U neemt toch weer een zoon om uw verstikkende zorgen op te kunnen botvieren.’

Ineens had ze een zwarte hoed in haar handen die ze me opzette.

‘Als je een jood een zwarte hoed opzet is hij meteen orthodox!’ riep een lachende man naast me.

De droom dient dadelijk te worden genoteerd zodat hij vanavond in mijn dagboek kan.

Mijn gastvrouw heeft al weer ettelijke bladzijden omgeslagen. Ze wijst op de foto van een lachende jongen van een jaar of vijftien die met zijn eveneens lachende moeder in een rondvaartboot stapt.

‘Toen was Ronald zestien.’ Haar stem klinkt vertederd.

Haar hoofd is dicht bij het mijne. Tersluiks kijk ik naar haar door de brilleglazen enigszins vergrote ogen. Haar linker is van een helder blauw, het kijkt levendig. Het rechteroog doet me schrikken; het is kleiner dan het andere, dof en levenloos.

Ze zet haar bril af. ‘Excuseer me even, ik moet mijn ogen indruppelen. Ik hem namelijk te weinig traanvocht, nu heb ik van de oogarts kunsttranen gekregen.’

Ik vertel dat een van mijn ex-zwerfkatten onlangs is geopereerd. ‘Als je een kat narcose toedient blijven de ogen openstaan. Daarom druppelt de dierenarts er regelmatig kunsttranen in, anders zou het hoornvlies uitdrogen.’ Toch iets aan de conversatie bijgedragen, denk ik opgelucht.

‘Ik was niet bij de dierenarts,’ zegt ze snibbig, staat op en bergt het album in de kast op.

Jammer van dat oog, maar als ze dadelijk eens zou terugkomen met alleen een bustehouder aan? Ik ben er enorm aan toe en zij straalt het uit. Het onderste uit de kan zal ik beslist niet eisen.

Ze komt binnen met de melitakan en schenkt weer koffie in.

‘Lijkt een vakantie in Israël je niet leuk?’ Ze wil natuurijk haar bitse woorden goedmaken.

Toestemmend knik ik. ‘Israël, het wonder in de chaos, de chaos in het wonder,’ zeg ik. Dat zinnetje heb ik gisteravond plompverloren in mijn dagboek gezet omdat over de snel verstreken dag niks te melden viel.

[p. 38]

‘Maak je je woning zelf schoon?’ vraagt ze overdreven belangstellend. Ik vertel dat ik dat met mate doe.

‘Er zijn voor mij twee mogelijkheden, òf een vrouw òf zelf de dweil hanteren.’

‘Wie kookt er voor je?’ Het gesprek dreigt in hopeloze trivialiteiten te verzanden. Schielijk kijk ik op mijn horloge, is het onbeleefd nu al te vertrekken? Haar foto en brief hebben me meer voorgespiegeld.

‘Wat is eigenlijk het leuke van schrijven?’ Dit lijkt wel zo'n eindeloos radio-interview waarbij de verslaggever altijd wel weer een stompzinnige vraag in petto heeft.

‘Het feit dat zelfs je vijanden nog geld in het laatje brengen’.

Ik heb ook een brief van een man ontvangen.

Hij is dertig, heeft gemillimeterd haar, een brede neusrug als van een bokser. Zijn lippen zijn vol en zinnelijk. Met ondeugende vastberadenheid blikt hij naar de lens. Op het glanzende fotopapier staat hij bloot tot aan zijn navel. Niet tenger, niet dik. Een onbehaarde borst.

Intuïtief weet ik dat zijn huid zacht en gaaf als die van een baby is.

‘Het hoogtepunt is voor mij als ik ergens mag afwassen, natuurlijk bij iemand die ik aantrekkelijk vind. Ik draag dan slechts een schort waaronder ik spiernaakt ben.’

Ik ga pas afwassen als er werkelijk geen pan, bord, kopje, schoteltje, mes, vork of lepel meer schoon is. Dan sta ik voor het blok. Nu sta ik er ook voor.

De man die in Leeuwarden woont, heeft zijn telefoonnummer vermeld. Het geeft me een feestelijk gevoel dat hij me ongezien vertrouwt.

Hij kan komen.