De Tweede Ronde. Jaargang 13

[p. 2]

Nederlands proza

[p. 3]

Wachten op Don Juan
Anone / Martin Šimek^*

Het is niet aan Don Juan om over zichzelf te praten. Hij heeft daar geen tijd voor en daarom doe ik het.

In het middelpunt van zijn belangstelling staan vrouwen, hij wil ontdekken. Er waren tijden dat het voor de man nog mogelijk was om nieuwe continenten (Amerika!) te ontdekken. Die tijden zijn voorbij. De reis naar het onbekende kan niet meer naar buiten gericht zijn. De ontdekkingsreis van vandaag voert noodzakelijkerwijze naar binnen toe: naar het eigen innerlijk en dat van een ander. Mijn Don Juan kent zichzelf en is een mensenkenner. Hij verovert vrouwen door ze een reis naar het innerlijk te bieden, iets waar een vrouw van nature ontvankelijk voor is, maar waar haar de moed vaak toe ontbreekt. Zo blijft ze steken in het kinderlijk-romantische, waar ze dikwijls en terecht om wordt uitgelachen, wat haar weer remt om dieper te zoeken. De vrouw is daarin veel meer geïnteresseerd dan de man. Een man loopt eerder warm voor oorlog en technische uitvindingen, in zijn jacht op het tastbare. Voorzover een vrouw oppervlakkig de aandacht trekt met haar uiterlijk, is dat om de man te zeggen: ‘Zoek ook in mij!’ Maar wat doet de man? Hij belooft zogenaamd op haar appèl in te gaan, maar hij doet alsof, bang als hij is voor zijn eigen innerlijk. Want daarbinnen wonen ook de eigenschappen die hij, cultureel bepaald als hij is, als zijn zwakheden ervaart. Hij schrikt terug, doet niet eens een poging zichzelf te doorgronden, en zo mist hij de kans die mijn Don Juan aangrijpt: het vrouwelijke in zich te zien als een gave, niet iets om zich voor te schamen. Hij durft te strelen, te huilen, ontroerd te zijn, zolang het moment van de daad veraf is, het moment van beslissen, van handelen, van toeslaan. En zo geschiedt het wonder: hij en hij alleen is mannelijk als de anderen huilen, want hij heeft al gehuild in zijn vrije tijd. Zuiver symbolisch wordt de reis naar binnen, die Don Juan de vrouw voorstelt, ingeleid door de copulatie. Die is maar het begin, niet het doel.

Vandaar dat altijd met dezelfde vrouw copuleren Don Juan verveelt. Het lijkt hem vruchtbaarder een andere vrouw in te wijden, over de drempel te helpen bij het zoeken naar zichzelf. Als je zoekt, moet je

* De Tsjechisch-Nederlandse schrijver-tekenaar Martin Šimek (Anone) is vast medewerker van De Groene, Propria Cures en Het Parool.

[p. 4]

openstaan, jezelf overgeven, desnoods aan een ander maar uiteindelijk aan jezelf. Het is niet erg als we geen open boek zijn voor anderen, of beter gezegd: alle anderen; het is een ramp als we geen open boek zijn voor onszelf. We kennen onszelf niet en de vrouw schreeuwt om zelfkennis. Omdat haar kind van binnen komt, vermoedt ze dat er nog meer van binnen zit dat met veel geduld en na een moeilijke bevalling het licht zou kunnen zien. Door haar nestdrang ontbreekt het haar tegelijkertijd aan de moed voor een avontuur. Hier springt Don Juan haar te hulp. Hij ontketent emoties en laat haar met die emoties achter. Hij gaat weg, maar de pijn blijft tenminste. Hij weet dat hij nooit meer kan zijn dan een katalysator, de rest moet zijn liefje helaas zelf doen.

Nieuwsgierigheid is verleidelijk. Een kind is de grootste verleider. We kunnen een kind niets weigeren omdat het zo nieuwsgierig is in zijn onschuld. Het is, net als Don Juan, de onschuld zelf. Ja, hij die zijn lui in talloze vrouwen heeft gestoken, is onschuldig. Niet dat hij daar prat op gaat, trouwens.

Mensen zien de voordelen van de onschuld heel goed. Ze zouden er graag over beschikken en ze proberen haar na te apen. Daardoor verliest de onschuld haar echtheid en spontaniteit, en zo wordt het onschuldige tot het sullige. Geluk en onschuld kun je niet bewerkstelligen, die zijn er. Duik in het avontuur. De duik is niet te controleren en daarin schuilt, behalve het gevaar, de waarde ervan. Volwassenen werken aan zichzelf als aan een huis. Eerst het ontwerp, dan de realisatie. Vandaar dat een huis, hoe fraai ook, nooit de schoonheid heeft van een boom die niet bedacht is, dus onschuldig.

De volwassen man versterkt zijn imago met attributen: auto's, horloges, titels. Als iemand wijst op het fragiele van al dat materiële is hij ook nog bereid zijn imago op te vijzelen met yogalessen en vegetarische maaltijden. Status, macht en gespeelde onschuld, het komt allemaal op hetzelfde neer. Mijn Don Juan provoceert door met dit alles te spotten. Als hij zich eenmalig van die flauwekul bedient, dan is het alleen om een ingang te krijgen, toegang te krijgen tot het boudoir van een dame. Maar zodra het zover is, heeft hij genoeg aan zichzelf. Hij trotseert de vrouw uiteindelijk naakt, als een kind en met de onschuldige middelen van een kind: zijn glimlach, zijn hart. Don Juan beweegt zich makkelijk, zijn woorden en gebaren zijn niet ingestudeerd. Hij praat als het moment rijp is en dat maakt hem tot een na-

[p. 5]

tuurlijke prater. Hij weet ook te zwijgen omdat timing de gave is die hij heeft leren ontvangen. Mijn Don Juan praat niet met vrienden; hij schertst met ze, verlegt grenzen, maar gaat nooit diep. Hij vindt dat het geen zin heeft om te praten als je niet aan kan raken, strelen, kussen, als je niet kan liefhebben, als je niet kan laten voelen. Terwijl mannen doorgaans vriendschap ervaren als een bevestiging van hun eigen mannelijkheid en van hun vooroordelen, ondergaat Don Juan slechts de begrenzingen van een dergelijk contact.

Daarentegen is het hem ernst met vrouwen.

Andere mannen beoordelen hem vanuit zichzelf. Zij zien zijn veroveringen in termen van hebben. Hij zou een veroveraar zijn en de vrouw zijn slachtoffer. Terwijl hij zichzelf ziet als een gelukkige gever. Don Juan is wars van routine. Er is geen verovering die op een andere lijkt, al gebeurt het op dezelfde plaats, in hetzelfde bed, begeleid door dezelfde compact disc. Desnoods met dezelfde woorden, als ze maar de lading hebben van het moment, van dat moment alleen. Zoals alle echte momenten is ook de verovering uniek. Alleen botteriken proberen het altijd op dezelfde ingestudeerde, en dus botte manier. Ze zullen het nooit leren. En ze zullen dan ook nooit voor altijd in het hart van een vrouw blijven. Don Juan wel. Don Juan maakt geen slachtoffers. Hij maakt zich heel even van de vrouw meester, om haar te laten inzien dat ze in zichzelf gevangen is. Maar hij laat haar onmiddellijk ook het gat zien in de schutting die haar omheint, hij geeft haar het vertrouwen dat ze over de muur kan klimmen, dat het trouwens eenvoudiger kan: ze is de muur zelf.

‘Hoe krijg je het voor elkaar?’ vragen de vlotteriken aan mijn Don Juan. Ze zouden van hem les willen krijgen in het nemen en vermoeden niet in de verste verte dat die les zou luiden: geef. Maar is mijn Don Juan dan altruïst, doet hij het dan alleen maar voor de vrouw? Wat is zijn beloning? Ten eerste wordt hij beloond door het avontuur zelf en door het plezier dat hij aan zijn levenswandel beleeft. Hij streeft de staat van absolute natuurlijkheid na. Het gaat hem niet alleen om het neuken; hij wil ook genomen worden. Vrouwen laten het over zich heen komen met meer of minder plezier, maar ze neuken de mannen nog altijd niet. En als ze dat doen, heten ze al gauw ‘nymfomanen’, dan wordt het als iets ziekelijks bestempeld. Don Juan streeft een soort vrijen na waarbij je nu weer bal, dan weer speler bent.

[p. 6]

De testcase voor mijn Don Juan is een hoer. Moe van zijn successen is hij op zoek naar een hopeloze situatie, waar hij zich toch uit weet te redden. Als hij bij een hoer binnenstapt, is hij een bron van inkomsten, minder dan een object. Hij ziet zich gereduceerd tot vuil goed dat tegen betaling gewassen moet worden. Mijn Don Juan betaalt, maar eist in ruil voor zijn betaling resoluut geen diensten. Door zijn ongebruikelijke houding krijgt hij van de hoer een moment van werkelijke aandacht. En dat ogenblik is doorgaans genoeg voor hem om toe te slaan. Hij laat zijn charisma werken. De beperkte tijd die ze aanvankelijk voor hem gereserveerd had, loopt uit. Ze blijven misschien uren samen waarin ze niet verwent, maar zich voor eens laat verwennen. Als ze uiteindelijk zelfs klaarkomt en zich geneert voor dit onprofessionele gedrag, is dat voor Don Juan de grootste overwinning op de burgerlijkheid en het vooroordeel. De romantische prinses die neukt en de hoer die liefheeft, daar doet mijn Don Juan het allemaal voor.

De vrouw mag genieten van vrijen, te allen tijde. Ze doet er niet slecht aan als ze zich geeft. Ze wordt er niet minder op. Een kut is niet van zeep en ook het hart slijt niet. Integendeel, hoe meer hartje gebruikt, des te luider zal het bonken, des te groter wordt het. Moet je een vrouw bewonderen om haar lief te hebben? Alsjeblieft niet, bewondering is een slechte raadgever. Die leidt tot verafgoding. Als iemand verafgoodt, stopt de relatie. En de voorwaarde voor liefde is juist bezig zijn met, betrokken zijn bij. Om van een vrouw te kunnen houden, is het voldoende haar te respecteren. En ze hoeft heus niet perfect te zijn. Dat foutje, dat neusje dat niet beantwoordt aan de standaardneus, vertedertje, je wordt er verliefd op. Haar misschien wat kinderlijke reactie is zo oorspronkelijk en zo eigen, daar kan je van houden en dat maakt het tot iets perfects. De vrouw is er niet om aanbeden te worden, daar zit ze echt niet op te wachten. De vrouw is er om behandeld te worden als medespeler. Don Juan zoekt een samenzwering, verleidt de vrouw tot rebellie. Want hij is het prototype van de rebel. Hij heeft lak aan God, dus laat staan aan de maatschappelijke moraal.

Hoe kiest mijn Don Juan zijn prooi? Door zelf getroffen te worden. Hij observeert het bewegen van een vrouw en haar reacties. Hij beslist snel, herkent haar meteen en zou haar toch niet van te voren weten te omschrijven. Het hoeft geen blondje te zijn, maar waarom ook niet? Ze mag hem uitdagen, maar ook stilletjes in een hoekje zitten. Uitdagen

[p. 7]

mag, zolang het een grap is. Zij moet zich bewust zijn van het spel en er geen gevangene van zijn. Het uitdagen moet een ingeving zijn die ze kan stoppen en weer beginnen wanneer ze wil. Maar hij houdt ook van een vrouw die zich niet bewust is van haar schoonheid en toch doet vermoeden dat ze bij de eerste de beste gelegenheid op zal bloeien tot een vleesetende plant die niet alleen mooi zal ruiken en er mooi uit zal zien. Mijn Don Juan houdt niet van een vrouw die loops is, die het niet zonder man kan stellen. Maar hij houdt ook niet van een vrouw die niets van mannen moet hebben, omdat dat alleen op frustratie wijst. Geef hem maar een onafhankelijke vrouw. Het zou beter zijn, denkt zij, als ik een man had, maar zolang ik zonder moet, red ik me wel. Daar ben ik mans genoeg voor. Don Juan zelf is ook zo. Als hij zich naar een afspraak begeeft, heeft hij al geneukt. Hij hoeft niet, maar hij zal het niet laten als het erin zit. Don Juan forceert nooit, hij valt aan, hij wacht, hij stopt desnoods voor open doel. Het gaat hem er altijd om geluk te zaaien. Achter hem geen slagveld, geen vernieling. De man moet leren liefhebben en de vrouw moet leren neuken. Hoe is mijn Don Juan zo gekomen? Ik zal het u vertellen. Hij was een jongen van een jaar of dertien, hooguit veertien, zijn buurmeisje was een volgroeide vrouw van een jaar of achttien. Hij had geluk met zo'n buurmeisje, te meer daar hij vanuit zijn raam in haar slaapkamer kon kijken. Het meisje nam hem niet erg serieus, want in haar ogen was Don Juan nog maar een jongetje waarvoor zij niet eens haar gordijnen dicht hoefde te doen. En zo zag hij haar als ze zich uitkleedde voor de spiegel en uitgebreid haar figuur bekeek. Al had zij misschien twijfels over haar lichaam, hij deelde ze niet. Hij vond haar goddelijk. Op een dag ziet hij haar weer door het raam. Hij doet zijn broek naar beneden en begint zich te betasten. Zijn opwinding groeit, hij komt klaar. Hij heeft het geluk dat ze heel die tijd in zijn gezichtsveld is blijven hangen. Als hij klaarkomt, beseft hij: ‘Verdomme, ze hangt inderdaad.’ Ze hangt werkelijk, want ze heeft zich in haar pure naaktheid en uit wanhoop opgeknoopt. Hij is klaargekomen op het dode lichaam van de schoonheid, die daardoor definitief onbereikbaar is geworden. Op haar pijn heeft hij zijn hoogtepunt beleefd. En dat wil hij met het leven terugbetalen. Hij wil dat alle vrouwen net zo puur en net zo mooi worden als dit meisje, maar niet zo dilettantisch zijn om zinloos te gaan lijden aan een ongelukkige liefde waarvoor deze een eind aan haar leven heeft gemaakt.