De Tweede Ronde. Jaargang 13

[p. 175]

Kubla Khan
Samuel Taylor Coleridge^*
(Vertaling Klaas de Wit)

In Xanadu liet Kubla Khan
een statig lustpaleis ontstaan:
waar Alphs heilige waterstromen
door grotten waar geen mens kan komen
zonloos ten onder gaan.
Met muur en torens in het rond
omgordde hij tien mijlen grond:
daar waren kronkelbeekjes zonder tal
in tuinen vol van geurig wierookhout;
en zonnige priëlen overal,
omringd door donkere wouden, eeuwenoud.

Maar o, hoe dat romantische ravijn
dwars door een diepgroen cederbos zich kliefde!
Een woeste plek! Betoverend moest het zijn
als ooit onder bestorven maneschijn
bezocht door vrouw en haar demoon-geliefde.
Aan dit ravijn ontsprong, alsof de aarde
hijgend en keer op keer zichzelve baarde,
een ziedende fontein bij tijd en wijle;
en in die wild bruisende waterpijlen
als hagelstenen dansend stukken rots,

* De volledige titel van het gedicht (geschreven in 1797, gepubliceerd in 1816) luidt: ‘Kubla Khan, or A Vision in a Dream: A Fragment’. In het voorwoord bij de eerste uitgave vertelt de dichter dat het gedicht tot stand kwam tijdens een diepe slaap, die hem overdag overviel tengevolge van de hem door zijn dokter voorgeschreven medicijn (‘laudanum’, een opiumpreparaat). Hij zat te lezen in Purchas His Pilgrimage, een 16de-eeuws boek met verhalen van ontdekkingsreizigers. De zin waarbij hij in slaap viel luidde; ‘Here the Khan Kubla commanded a palace to be built, and a stately garden therunto. And thus ten miles of fertile ground were enclosed with a wall.’ C. beweert dat hij tijdens die roes 200 tot 300 regels ‘componeerde’, die hij na het wakker worden onmiddellijk begon op te schrijven. Hierbij werd hij helaas gestoord door ‘a person on business from Porlock’, die hem lange tijd aan de praat hield. Toen hij verder wilde gaan bleek hij alles te zijn vergeten, met uitzondering van een stuk of tien regels en een paar beelden. Als dit verhaal op waarheid berust, zou dit het laatste (vierde) gedeelte kunnen betreffen, dat duidelijk een ander karakter draagt en waarin het voorafgaande visioen wordt gehanteerd als metafoor voor poëtische potentie.

Kubla Khan

In Xanadu did Kubla Khan
A stately pleasure-dome decree:
Where Alph, the sacred river, ran
Through caverns measureless to man

Down to a sunless sea.

So twice five miles of fertile ground
With walls and towers were girdled round:
And there were gardens bright with sinuous rills,
Where blossomed many an incense-bearing tree;
And here were forests ancient as the hills,
Enfolding sunny spots of greenery.

But oh! that deep romantic chasm which slanted
Down the green hill athwart a cedarn cover!
A savage place! as holy and enchanted
As e'er beneath a waning moon was haunted
By woman wailing for her demon-lover!
And from this chasm, with ceaseless turmoil seething
As if this earth in fast thick pants were breathing,
A mighty fountain momently was forced:
Amid whose swift half-intermitted burst
Huge fragments vaulted like rebounding hail,

[p. 176]

[Nederlands]

gelijk de tarwe onder dorsers knots:
en tussen die dansende rotsen hier
spoot telkens weer de heilige rivier.
Vijf mijl meanderden de waterstromen
in hun door bos en dal verborgen baan
om zich door grotten waar geen mens kan komen
te storten in een dode oceaan:
te midden van dit daverend geweld
werd Kubla tijd van oorlogen voorspeld.
De schaduw van het lustpaleis
zweefde midden op het water,
daar mengde zich de dubbele wijs
van grotten en fonteingeklater.
Hoe zeldzaam was de aanblik die dat schonk:
een zonnig lustoord met een ijsspelonk!

Ooit zag ik in een visioen
een donker meisje met een harp.
Ze kwam uit 't Abessijnse land
en speelde harp met lichte hand,
zingend van de berg Abora.
Kon ik haar wonderschoon gezang
herwinnen in mijn fantasie,
zó stralend was mijn euforie -
ik bouwde zingend, luid en lang,
dat lustoord in de lucht; zie daar,
dat zonneoord! die grot van ijs!
Wie horen kon werd ze gewaar
en schreeuwde luid, Gevaar! Gevaar!
Zijn flitsend oog, zijn wapperend haar!
Omdans hem driemaal kringsgewijs,
vrezend zijn heilige overmoed:
hij is met honingdauw gevoed
en dronk de melk van het Paradijs.

[Engels]

Or chaffy grain beneath the thresher's flail:
And 'mid these dancing rocks at once and ever
It flung up momently the sacred river.
Five miles meandering with a mazy motion
Through wood and dale the sacred river ran,
Then reached the caverns measureless to man,
And sank in tumult to a lifeless ocean:
And 'mid this tumult Kubla heard from far
Ancestral voices prophesying war!

The shadow of the dome of pleasure

Floated midway on the waves;

Where was heard the mingled measure

From the fountain and the caves.

It was a miracle of rare device,
A sunny pleasure-dome with caves of ice!

A damsel with a dulcimer
In a vision once I saw:
It was an Abyssinian maid,
And on her dulcimer she played,
Singing of Mount Abora.
Could I revive within me

Her symphony and song,

To such a deep delight 'twould win me.

That with music loud and long,
I would build that dome in air,
That sunny dome! those caves of ice!
And all who heard should see them there,
And all should cry. Beware! Beware!
His flashing eyes, his floating hair!
Weave a circle round him thrice,
And close your eyes with holy dread,
For he on honey-dew hath fed,
And drunk the milk of Paradise.