De Tweede Ronde. Jaargang 13

[p. 18]

Klaverjassen
Henk Breuker

‘Hoog tijd,’ zei Esquirol en schoof een hartenaas op de tien van Batistou. ‘Hoog tijd dat de gemeenteraad eindelijk zijn neus steekt in de zaken van die heren. Roblot maakt van magere Hein een kip die gouwe eieren legt. Een arm mens durft gewoon niet meer dood te gaan.’

‘Heb je het over je schoonmoeder?’ vroeg Picollet.

‘Over m'n portemonnee, man. Schoonmama ligt opgebaard en heeft nergens last van. Vanmorgen ben ik de kist wezen bestellen. Hun ontvangstzaal alleen al is van een griezelige luxe, ik zakte tot mijn enkels weg in de vloerbedekking. Hotel Metropole met zijn vier sterren is er een armzalige boel bij. Drie heren in het zwart stonden me geruisloos op te wachten onder een kroonluchter vol glazen pegels en balletjes en zo groot dat ik me afvroeg hoe het plafond het uithield. En overal gepolitoerd mahonie en fluwelen draperieën wat de klok sloeg. Moet ik?’

‘Ja, als je uitgefoeterd bent.’

‘Dat nog lang niet. Je kan er de miljoenen ruiken al ben je nog zo verkouwen. En door dat dikke rooie spul op de vloer is 't er zo doodstil dat je vanzelf aan 't fluisteren slaat. Wisten jullie dat 't daar net is als vroeger bij de spoorwegen?’

‘Hoezo?’ informeerde Ferraioli.

‘Drie klassen: eerste, tweede en derde, vanaf de kist van eikehout met zwaar koperbeslag tot aan een vurehouten geval waarvan je de schroeven kan zien. Daar had Isabelle geen weet meer van, dus die heb ik maar besteld. En weten jullie wat zo'n ding kost?’

Geen idee. Esquirol keek tegen twee besnorde vraagtekens op. Alleen Donnadieus gezicht deed niet mee, die zat met een troef popelend de kat uit de boom te kijken.

‘Vierduizend frank!’

‘Ouwe?’

‘Ben je belazerd! Nieuwe! Vierhonderdduizend centimes om jullie van dienst te zijn. En dat was maar een beginnetje. Ik kreeg een hele lijst van andere zaken onder m'n neus geschoven: het afleggen, het balsemen, de doodgravers, het transport, weet ik veel. Ik dorst niet op te tellen, dat hebben zij wel gedaan. Er werd me een rib uit het lijf gerukt.

[p. 19]

Koud kunstje, met hun monopolie doen ze maar net wat ze willen. Zo, dit klavertje ben ik kwijt, opgeruimd staat netjes. Wie geeft?’

Tot nog toe had de ouwe Donnadieu geen kik gegeven. Ineens gaf hij een kuch om zijn stembanden te ontslijmen en zei: ‘Heren, jullie zitten hier wel te kankeren, maar dat komt door gebrek aan ervaring. Een ervaren mens telt voor twee, zeggen ze. Nou, door wat ik heb beleefd in mijn jonge jaren tel ik voor tien. Daar kunnen jullie lering uit trekken..’

Donnadieu deelde, nam zijn kaarten op en bestudeerde het waaiertje alsof daarop zijn verhaal stond te lezen, flink oudbakken natuurlijk omdat Donnadieus jonge jaren uit de vorige eeuw dateerden.

‘Ga je gang, we luisteren. Je bent toch geen aandeelhouder bij Roblot?’

‘God beware me ervoor dat ik daar ooit een stuiver aan zou verdienen. Neemt niet weg dat onze stoffelijke overschotten de grond in moeten en dat doet Roblot op een soepele manier. Je merkt 't nauwelijks en dat is veel waard. Ik was in de dertig toen mijn oom Eustache stierf. Dat overkwam hem na een operatie in een kliniek midden in de stad. Zo'n kliniek waar je heen gaat om te genezen vindt 't niet prettig om een lijkwagen voor de deur te zien en wij, de naaste familie van die oom, zagen hem ook liever stilletjes de stad uitgevoerd en goedkoop ter aarde besteld in ons dorp. Eustache was niet alleen vrijgezel maar had bovendien zijn geld tot de laatste cent in lekker eten omgezet. Thuis waren we dus mooi de klos, we moesten opdraaien voor de rekening en die hielden we graag zo laag mogelijk. Met Roblot op de loer moest je uitkijken. Die liet zich in de stad niet makkelijk een lijk ontglippen. Dus wilden we oom diezelfde nacht nog via een achterdeurtje in mijn auto smokkelen, een Rosalie uit die tijd, hoog op de wielen en nogal krap van maat. Nou, 't lukte. 't Was flink donker en de straatverlichting was schaars. Zonder ongeval bereikte ik Jacou, halfweg dus. Daar woonde een neef van me die timmerde, 'n beetje van alles, ook doodkisten. Hij had op de werkplaats nog een ouwe liggen, geweigerd door een klant die hem te ruim vond. Er kon inderdaad wel een kardinaal met mijter en al in. Naar de kieren moest ik niet kijken, zei Gilles, zo heette mijn neef. We hebben oom toen in zijn lakense pak tussen de kale planken gelegd. Maar die kist kregen we de auto niet in. Geen nood, Gilles leende me wel zijn paard en wagen. Voor mijn vertrek gaf hij me nog een glaasje ‘trois-six’ te drinken dat de vlammen me uitsloegen. ‘Heb je wel nodig,’ zei Gilles, ‘'t Is stinkweer buiten.’

Dat was 't. In die regen en duisternis kon ik geen hand voor ogen

[p. 20]

zien. Maar het paard kende zijn weg. Die rook gewoon Teyran op acht kilometer afstand, door het hondeweer heen. Wat die beesten in hun neusgaten hebben mag Joost weten. Om oom droog te houden hadden we een dekzeil over de vracht gelegd. 't Begon steeds harder te regenen en soms weerlichtte het. Het effect van ‘trois-six’ was daarboven op de bok al gauw tenietgedaan. Ik zat er blootshoofds, zonder regenjas. Maar ja, dacht ik, die centjes van Roblot spaar ik mooi uit. Zo hotsebotste ik in het pikkedonker naar Teyran, m'n hoofd ingetrokken tussen m'n schouders en mijn broek kletsnat. Ineens, Jezus als ik daar nog aan denk, scheurt me daar een bliksem door de lucht, vlak voor m'n snufferd, op grijpafstand. Nog zie ik die witte zigzag, net tanden van een reusachtige brandhoutzaag. Het paard stond rechtop, met de bomen omhoog. Daar gáát oom, dacht ik. Tot overmaat van ramp helde de kar danig. Ik zag hem al omslaan met het paard op z'n zij. Maar het beest hield het. Netjes kwam de kar weer op zijn wielen terecht. Van de schrik hoorde ik de donderklap niet eens. En regenen dat 't deed! Bij bakken viel het neer. Het paard vond 't welletjes en deed geen stap meer vooruit. Die voelde geen zweep, geen trap tegen zijn kont, niks. Die was van hout. Ja, wat doe je dan? Ik ben even gaan kijken naar de kist. Kijken is maar bij wijze van spreken, ik zag alleen diep zwart tot er weer een bliksem door de lucht sloeg. De kar bleek leeg. Weg kist, de diepte ingekiept, langs een steile berm zoals de bliksem me onthulde. Stekeblind van het water alleen al stond ik dat aardedonker in te turen. Ik kon oom toch niet de hele nacht daar laten? Ik probeerde een stap in de diepte, glibberde en zeilde ineens met zwaaiende armen omlaag om tot stilstand te komen tegen een wijnstok. Vloeken doe ik niet gauw, maar toen wel. 't Vloog er uit als schroot uit een jachtgeweer. En de regen wierp er nog een formidabele scheut bovenop. Ik lag in een wijngaard, je hebt daar niks anders dan wijnstokken. Steunend krabbelde ik overeind en begon om me heen te tasten. Ver kon die kist niet zijn. Op goed geluk en bijgestaan door de bliksem scharrelde ik tussen de stokken en jawel hoor, daar lag-ie, ik bedoel de overblijfselen van de kist. De deksel was ergens anders, God wist waar, en de rest gebarsten als een rotte meloen, zonder mijn oom. Ik ben toen even gaan zitten in de stromende regen. Die lui uit het noorden zeggen dat 't hier altijd lekker warm en gortdroog is. Ze moesten maar eens komen kamperen in de donkere dagen voor Kerst! Waar kon mijn oom gebleven zijn? Ik zoeken in de modder, op handen en voeten, de kring rond het wrak aftastend. Een dubbeltje kan raar rollen, dacht ik, en oom was zo rond als

[p. 21]

een ton. Hij moest tussen een rij wijnstokken weggerold zijn, want na lang zoeken en veel bliksems vond ik hem een heel stuk verderop. De zware klus begon nu. Ik greep hem bij de kraag van zijn lakense pak en sjorde me een breuk door de modder tot naar die berm. Natuurlijk gaf hij geen sikkepit mee, de goeie man, en ik heb hem flink uitgevloekt. Het zweet liep me tappelings over de rug. Was-ie niet stijf geweest dan had ik hem nooit schuin tegen de berm op kunnen leggen, met z'n hoofd ongeveer ter hoogte van de weg. Paard en wagen stonden er nog. Bemodderd en bebloed kwam ik boven. Mag ik nog even zeggen dat 't pijpestelen goot? Gelukkig was ik toen een potige dertiger. Ik greep mijn oom onder z'n oksels en zonder zelfs maar naar hem te kijken, rukte ik hem de weg op..’

Donnadieu bekeek zijn spel, zocht zijn kaart uit en legde bij, klaverboer. ‘Zo, die slag is voor mij. Geloof me, heren, als je zoiets beleefd hebt, vind je Roblot, hoe duur ook, nog de beste oplossing.