De Tweede Ronde. Jaargang 12 (1991)

De Tweede Ronde. Jaargang 12

(1991)– [tijdschrift] Tweede Ronde, De– rechtenstatus

Auteursrechtelijk beschermd



[pagina 182]
GetuigenisGa naar voetnoot* (Chant royal) Boris A. Novak (Vertaling Han SteenwijkGa naar voetnoot**) Wie is schuldig aan de dood op de drempel van een vredig huis? Wie is schuldig aan het bloed? Wie is schuldig aan de kreten? Wie is schuldig aan de schuld, die de tijd niet kan uitwissen? Wie is schuldig aan de voor eeuwig, eeuwig vernielde monumenten? Wie is schuldig aan de nooit gevonden graven, die de ouders zoveel zoons ontnomen hebben? Wie is schuldig? Moet ik aangezichts kindertranen soms zeggen dat de rivier der geschiedenis te diep is? Moet ik soms liegen, dat een gedicht een bloem van het niets is, en zwijgen? Ik weet namelijk van wie die hand is. Ook ik ben schuldig. Ik, een stille, angstige getuige.
Boris A. Novak Pričevanje (chant royal - kraljevski spev) Kdo je kriv za smrt na pragu mirne hiše? Kdo je kriv za kri? Kdo je kriv za krike? Kdo je kriv za krivdo, ki je čas ne zbriše? Kdo je kriv za večne, več zrušene pomnike? Kdo je kriv za nikdar najdene grobove, ki so staršem vzeli tolike sinove? Kdo je kriv? Naj rečem ob solzàh otroka, da je reka zgodovine pregloboka? Naj se ziažem, da je pesem roža niča. in molčim? Jaz namreč vem, čigava je ta roka. Tudi jaz sem kriv. Jaz, nema, plašna priča.

[pagina 183]
[Nederlands] Wie zal nu de bloemen begieten, die wanhopig zoeken naar water? Wie de gevallen schilderijen aan de muur hangen? Wie de vergeten hof aanvegen? Wie de bladeren, takjes/komma's en punten; in het huiswerk van de kinderen wegvegen? Wie de boeien afnemen van de handen van de gevangenen? Wie de dodelijk geopende greppels dichtgooien? Wanneer zullen de rijpe, gouden aren weer meel zijn, en geen schuilplaats, waar de schedel openbarst als een maiskolf? Wanneer zal vanaf de heuveltop het kind weer zijn vlieger oplaten? O doolhof van betovering: ook ik ben schuldig. Ik, een stille, angstige getuige? Wie zal nu het kind naar de speelplaats brengen? Wie zal het in bed boeken voorlezen? Wie zal het de ogen openen voor het theater? Wie zal bij de vrouw in het zwart aanrakingen weven over de eenzame witte huid, wie de golven drinken van de boezem die stil om een mannenhand jankt? Wie zal de peer van de schoonste flank eten? Wie de grijsaard appelsap inschenken? Moet ik soms nu een gedicht schrijven, wanneer ik liever zou schreeuwen? Maar de tijd vereist een gedicht, en geen gehuil. Ook ik ben schuldig. Ik, een stille, angstige getuige. Ik heb mijn angstige stem verheven... Na de schuld van het zwijgen ben ik nu schuldig aan woorden: gevaarlijker dan een wolf, weet ik te doden met mijn tong, het mes van het niets. Als dichter, tussen woord en stilte huil ik: ook ik ben schuldig. Ik, een luide, angstaanjagende getuige!
[Sloveens] Kdo bo zdaj zalival cvetje, ki obupno išče vode? Kdo na zid obesil padle slike? Kdo pometel zanemarjeno dvorišče? Kdo pospravil liste, vejice in pike v domačih nalogah otrok? Kdo snel okove z rok jetnikov? Kdo zasul na smrt odprte rove? Kdaj bo zrelo, zlato klasje zopet moka, ne pa skrivališče, kjer lobanja poka kot koruzno latje? Kdaj bo z vrha griča deček zopet spuščal zmaja? O blodnjak uroka: tudi jaz sem kriv. Jaz, nema, plašna priča? Kdo bo zdaj otroka peljal na igrišče? Kdo mu bo v postelji prebiral knjige? Kdo mu bo odpri oči za gledališče? Kdo bo ženski v črnini tkal dotike čez samotno belo polt, kdo pil valove nedrja, ki po moški roki nemo rjove? Kdo bo jedel hruško najlepšega boka? Kdonalival starcem jabolčnega soka? Naj zdaj pišem pesem, ko bi rajši kričal? Toda čas zahteva pesem, ne pa joka. tudi jaz sem kriv. Jaz, nema, plašna priča. Dvignil sem svoj plašni glas... Po krivdi molka sem zdaj kriv besed: nevarnejši od volka. znam ubijati z jezikom, nožem niča. Pesnik, med besedo in tišmo jokam: tudi jaz sem kriv. Jaz, glama, strašna priča! (ob vojni na Hrvaškers, oktobra 1991)

[pagina 184]
[Nederlands] Wie is schuldig, dat de vogels steeds hoger vliegen en hun geliefde kerktorens verlaten, wanneer de klokken met een kreet in hun nissen vallen en vlammentongen langs de heiligen likken? Wie is schuldig aan de ingestorte schoorsteen en muren, waar de huiskat schrikt van een uil? Wat moet ik zeggen wanneer een angstaanjagende, moordende hand borsten afsnijdt? Dat de waarheid te hoog ligt? Wat moet ik zeggen bij de aanblik van een lijk? Dat ik niet schuldig ben! Maar dat is mijn hand. Ook ik ben schuldig. Ik, een stille, angstige getuige. Wie is schuldig, dat de vrouwen steeds stiller lopen? En dat ze in hun portemonnees foto's hebben van mannen in uniform? Dat het kind zijn vader tekent met een geweer in de hand? Zonder hak. Zonder spade, die nu enkel graven delft. Wie is schuldig aan de rouwsluier van de weduwe? Wat moet ik zeggen, wanneer de boomhars in vlammen tot aan de hemelboog kreunt en de mens een levende fakkel is, die door de wind gegeseld wordt? Dat de angst van de oude profeet verwerkelijkt is? Ook ik ben schuldig. Ik, een stille, angstige getuige.
[Sloveens] Kdo je kriv, da ptice letajo vse više in zapuščajo priljubljene zvonike, ko zvonovi s krikom padajo v niše in ognjeni zublji ližejo svetnike? Kdo je kriv za zrušen dimnik in zidove, kjer domača mačka trepeta od sove? Kaj naj rečem, ko morilska, strašna roka reže dojke? Da je resnica previsoka? Kaj naj rečem ob pogledu na mrliča? Da jaz nisem kriv! A to je moja roka. Tudi jaz zem kriv. Jaz, nema, plašna priča. Kdo je kriv, da ženske hodijo vse tiše? In da v denarnicah imajo slike moških v uniformah? Da otrok nariše svojega očeta s puško? Brez motike. Brez lopete, ki zdaj okopava le grobove. Kdo je kriv za žalni pajčolan vdove? Kaj naj rečem. ko drevesna smola stoka v plamenih do nebesnega oboka in je človek živa bakla, ki jo veter biča? Da je uresničen strah pradavnega preroka? Tudi jaz sem kriv. Jaz, nema, plašna priča.	voetnoot* Uit het commentaar van de dichter: Het chant royal pronkt terecht met zijn welluidende naam, omdat het één van de meest veeleisende dichtvormen uit de wereldliteratuur vertegenwoordigt. Het gaat om een verhoudingsgewijs lange vorm, die 60 regels beslaat en is samengesteld uit vijf coupletten van elf regels, die gevolgd worden door een korter, afsluitend couplet, het zogenaamde envoi. De belangrijkste moeilijkheid bij het schrijven van deze vorm is de manier van rijmen, omdat de regels eisen dat de vijf lange coupletten allen het volgende rijmschema hebben: a b a b c c d d e d E. De hoofdletter is het symbool voor het refrein, dat als laatste regel van elk couplet herhaald wordt. Het afsluitende envoi resumeert de samenstelling van de laatste vijf regels: d d e d E. voetnoot** Noot van de vertaler: Het gedicht heeft als onderschrift: bij de oorlog in Kroatië, oktober 1991. Het is verschenen in de krant Delo, d.d. 7 november 1991. Alles is rijmloos en zo letterlijk mogelijk, met behoud van de oorspronkelijke strofe-indeling vertaald.

Over dit hoofdstuk/artikel

auteurs

Boris A. Novak

vertalers

Han Steenwijk