De Tweede Ronde. Jaargang 12

[p. 103]

Uit: Het dagboek
Stendhal
(Vertaling Robert de Does)

(22-24 juli 1815)

Venetië - Mijn reizen verliezen vijftig procent van hun koloriet. Ik schrijf alleen nog maar als ik geen poot meer kan verzetten. Op 22 juli 1815, om half zeven 's morgens, kom ik in Venetië aan met de postschuit uit Padua, doodop van de slaap en wat geërgerd over een dikke Duitser zonder ideeën, handelsman in Triëst, met een rood kruis. Net als baron Lepreux. Dat soort mensen staat, wat platvloersheid van ideeën betreft, op het peil van de hoogste standen in Italië en gaat daar dan ook dadelijk door voor zeer innemend. Lepreux was in Milaan in verlegenheid door de overvloed van huizen waar hij werd uitgenodigd.

Bij aankomst ga ik wat rusten in de Regina d'Inghilterra. Als ik om elf uur naar buiten ga, is de eerste die ik tegen kom Val, die me voorstelt om in zee te gaan zwemmen, midden in het Canale della Giudecca, vanaf een laddertje aan de boot. Dat is zeer aangenaam en waarschijnlijk ook heel gezond.

Als we terugkomen schrijven we samen een briefje aan Gina om haar de enormiteit van haar vergissing duidelijk te maken als ze het droeve gat Padua verkiest boven Venetië, dat ondanks alle tegenspoed nog steeds één van de lieflijkste steden van Europa is. Het is onmogelijk om meer gelijk te hebben dan wij, maar het genoegen om het goed geschoten te hebben in Padua en vanaf de eerste dag geaccepteerd te zijn in de beste kringen, de hoffelijkheid van de heer Br., misschien wel verdubbeld door het tabaksproject, zullen er wel voor zorgen dat ze zal wortelen in dat gat.

Het toeval wil dat ze het gezien heeft in de enige week dat het te verdragen is, de tijd van de Palio, en dat men haar Venetië heeft afgeschilderd in de akeligste kleuren. Toen ze twaalf jaar geleden in Venetië was, hebben de jaloezie of the husband en allerlei tegenslag haar ieder genoegen ontnomen.

Hier is, overigens, een budget voor Venetië:

[p. 104]

Gemeubileerd appartement voor een jonge man, zeer fatsoenlijk... 360 fr. Men kan deze uitgave terugbrengen tot 200 franc door zelf wat meubels te kopen.

Gondels, 2 franc per dag, per maand 50 franc, perjaar... 720 fr.

Schouwburg, drie keer per week een van de mooiste loges... 600 fr.

Dit is wat de Venetiaanse mannen aan hun vrouw geven. Eten: diner 2 franc, café 2 franc, per maand 120 franc, per jaar... 1440 fr. Totaal 3120 fr.

Al deze uitgaven zijn hoog geschat. Niemand zal bijvoorbeeld iedere dag een gondel nemen, alleen al omdat je niet zou weten wat je ermee moest. Ik zou gaan wonen in de buurt van de Piazza San Marco; je hebt dan alleen 's winters een enkele keer een gondel nodig.

Met 3000 franc zijn dus mijn vervoer, schouwburg en onderdak betaald. Ik zou dan 5000 franc hebben voor bijzondere genoegens.

Dit land is, in de huidige toestand, misschien nog steeds het vrolijkste van heel Europa. Het gemak om hier met de mensen in contact te komen is verbazingwekkend. Je gaat naast een vrouw zitten, je mengt je zonder plichtplegingen in het gesprek, je herhaalt een keer of drie, vier dit procédé; als je elkaar aanstaat bezoekje haar thuis, en binnen de veertien dagen, de eerste keer dat je met haar gaat gondelvaren, kun je haar vingeren.

Dit is absoluut niet de wensdroom van een onervaren fatje, maar daarentegen het zuivere resultaat van een eigen ondervinding. Zondag heeft Val de mooiste vrouw die wij ooit gezien hebben, het was een ongetrouwd meisje, het hof gemaakt, op zeer onbescheiden en zelfs belachelijke wijze, vond ik, met uitroepjes in de conversatie.

Het enig belachelijke waren mijn noordelijke scrupules. Op het eind van de avond, toen ze vlak voor hem langs kwam, maakte ze gebaartjes van verstandhouding naar hem.

In alle grote steden begrens ik mijn leven tot een vrij klein gebied. De buurt rondom San Marco, met haar honderdtwintig cafés of wel salons, zou mij waarschijnlijk volstaan als wandelgebied.

Om zich te vertreden is er het park, al zijn de bomen er wat miezerig. Als je wilt paardrijden, heb je het vasteland of het Lido; het

[p. 105]

gedeelte tegenover het San Marcoplein is acht mijl lang. Ik ben er zoëven nog geweest: dertig minuten heen, terug maar vijfentwintig.

IJdelheid speelt geen enkele rol bij de staat die de heer Maruzzi voert, de rijkste bankier hier. Hij heeft maar één gondel, net als ik, en niemand ziet hem ooit in een gondel. Men treft elkaar op het San Marcoplein. Je kan er de beroemdste vrouwen van zeer nabij opnemen; hoe je je aan hen moet laten voorstellen is hier niet, zoals in andere landen, een groot mysterie.

Gisteren heeft Val mij meegenomen naar een bal van de aristocratie, waar ik meteen werd uitgenodigd voor de rest van mijn leven. Toen hij zat te praten met de weelderige mevrouw Rossi, heb ik mij, als gevolg van een laatste beetje Parijse bescheidenheid, en door mijn aard, mijn trots om niet te veel te willen zijn, teruggetrokken. Hij heeft me terechtgewezen; hij stond op het punt mij voor te stellen. Zo gaat het overal. Ondanks mijn voorliefde voor eenzaamheid, zou ik in één jaar alles wat telt in Venetië kennen, dat wil zeggen een honderdtal van de acceptabelste vrouwen, daarna kan je kiezen.

Als men zich de hele ochtend met serieuze dingen bezighoudt, is dat hier geenszins belachelijk, integendeel.

Voor mij bestaat het geluk eruit om midden in een grote stad eenzaam te zijn en alle avonden door te brengen met een maîtresse. Venetië beantwoordt volledig aan die voorwaarden.

Ik concludeer uit al dit gebabbel dat Venetië mij zeer goed bevalt.

Natuurlijk, de arme reiziger die in een stad geen maîtresse en geen vriend heeft en ook niet van kunstwerken houdt, ziet die stad niet op haar voordeligst. Als de mensen zich vervelen, staan ze u tegen; als ze zich vermaken, voelt u zich buitengesloten. De heer F. voelt bovendien de leegte van het vreemde.

Ik heb gretig de gelegenheid aangegrepen om naar Padua terug te gaan, met Val, die morgenavond vertrekt. Ik zal dan in Venetië hebben doorgebracht: zaterdag, zondag, maandag en dinsdag, in de zomerhitte, de slechtste tijd naar men zegt. Ik heb geen enkele last gehad van ook maar de geringste kwalijke geur. Wel van het gemis aan de kleine gemakken van het leven, eigen aan de zuidelijke volkeren. Ik schrijf bijvoorbeeld met een pen die ik versnijd met een nagelknipper, en walgelijke inkt. In de hele herberg, één van de eerste van het land, is geen pennemes te vinden.