De Tweede Ronde. Jaargang 9

(1988)– [tijdschrift] Tweede Ronde, De– rechtenstatus



[pagina 193]
Zestien gedichten Sitor SitumorangGa naar voetnoot* (Vertaling Kees Snoek) The Tale of Two Continents Eén gevoel - twee soorten dood Eén liefde - twee soorten trouw Tussen twee werelddelen in Wacht het verlangen van een oceaan Twee steden - één leegte Twee adressen - één gemis Tussen kokospalm en sneeuw Strekt de onthechting zich uit Dat de liefde de weg terug weet Naar de deur die de dageraad opent Naar waar de wind mij meevoert Geliefden, ach dat jullie beiden opgaan in liefde Nu ik er niet ben, gespleten tussen twee continenten, Eén vergeten op de schubben van de oceaan
The tale of two continents Satu rasa dua kematian Satu kasih dua kesetiaan Antara benua dan benua Tertunggu rindu samudra Dua kota satu kekosongan Dua alamat satu kehilangan Antara nyiur dan salju Merentang ketakperdulian tuju Semoga kasih tahu jalan kembali Pada pintu yang membuka dinihari Kemana angin membawa diri Kekasih, semoga kau berdua Dapat kepenuhan cinta dalam aku tiada Terpecah dua benua, suatu kelupaan disisik samudra

[pagina 194]
Bloem Bloem op een rots Eenzaam verbrand De zinnen te boven Houdt zij wachtende stand Bloem op een rots Eenzaam verbrand
Bunga Bunga di atas batu Dibakar sepi Mengatas indera la menanti Bunga di atas batu Dibakar sepi
Rotsbloem Je weet wel beter, meer dan het lied Zwijgen is sprekender dan verdriet Omdat zij was verlaten, bleef zij trouw Mijn weten is al sinds lang versteend Nu groeit er een bloem op Zo mooi als de trekken van jouw gezicht Welriekend als herinnering, bitter Als gal, het zwarte bloed Dat de ziel kleurt Duizend jaar voor ons en na ons Graaft men diep uit de aarde Een gezicht, gegroefd doodsverhaal, Afgedrukt in een rotslaag - Waar steeds nog ontroering uit spreekt
Bunga batu Kurasa kau tahu, lebih dari lagu Kebisuan lebih berkata dari duka Karena ditinggalkan ia maka setia Pengetahuan, lama sudah membatu Kini di atasnya tumbuh bunga Indah seindah raut wajahmu Semerbak kenangan sepahit empedu Darah hitam yang mewarnai jiwa Seribu tahun sebelum kita dan nanti Dari dalam tanah orang menggali Wajah tertera pada lapisan batu Bergaris cerita mati - masih terharu

[pagina 195]
Plein in de ochtend: Sukabumi Vlak voor het logement veel lariksbomen Bloemen en een verlaten plein Erachter de weg naar de rivier beneden Verder naar achter de grote weg naar de stad. Ochtendwolken boven die berghelling in de verte Kinderen komen naar het plein om te ballen, De zon stijgt en verlicht de hemel, Druk en vrolijk weergalmen hun kreten. Zover de blik reikt is er enkel: gebergte Zover de dagdroom zweeft is er alleen maar: groen Ik dacht dat ik sliep, ik dacht even te dromen, Ontwaakt uit een rust die nog voortduurt: Hiernaast klinkt helder de bel van de kazerne: Eén uur in de middag, een halve dag voorbij Nu is de kamer heel helder verlicht Maar het plein ligt er weer verlaten bij Ik huiver. In een onvermoede hoek Schuilt nog een restje kou van de nacht.
Lapangan pagi sukabumi Di depan penginapan banyak cemara Ada bunga dan ada lapangan sunyi Di belakang jalan turun ke kali Di belakang sekali jalan beur ke kota. Awan pagi di lereng gunung sana Kelapangan anak-anak datang main bola, Matahari meningkat menerangi angkasa, Sorak mereka ramai membahana. Sejauh mata memandang hanya pegunungan Sejauh angan melajang hanya kehijauan Kukira aku tertidur, kukira aku mimpi tadinya, Terbangun dari istirahat tak habis-habisnya: Lonceng tangsi di sebelah nyaring berbunyi: Jam satu siang, lewat tengah hari Kamar kini terang sekali Tapi lapangan sudah sunyi Aku menggigil. Di sudut tak kuduga Ada dingin malam tersisa.

[pagina 196]
Sacré Coeur Na het feest dat de hele nacht doorging - Diepe vreugde na de onthechting - Brengt de dageraad ons bij de ochtendheuvel - De stad verkeert nog in diepe slaap - Om te zweven boven de aarde Mijn bloed golft, en het ritme van de dans vervloeit In een keten van woorden tot stilte; in jouw ogen Ligt het uitzicht van de ochtend wijd uitgespreid Maar ik staar ontevreden voor me uit Als immer breekt een nieuwe dag aan Met stralen uit de oostelijke luchtstreek Beurtelings heffen de vogels een lied aan Blauw tussen de kosmos en het niets Ik breng me de wooren te binnen die liefde teweegbrachten Toen je voor het eerst ervoor uitkwam: Dankzij jou Voel ik dat ik leef, voel ik dat ik verdriet heb, Ik kan niet meer wijken van jouw zijde Op mijn gezicht staat verbazing: Hoe was dat mogelijk? Hoe kan een mens zich zó uitleven? Mijn hart is vol twijfel, net als het jouwe We hebben elkaar niets meer te zeggen De wereld draait om het leed van de vogels Door jouw woorden komt de dag tot stilstand Overgave is kiezen tussen bestaan en doodgaan, Dat zijn zaad plant in de uitbottende ochtend Terwijl jouw hart bedroefd is Terwijl de bomen beginnen te bloeien
Sacre coeur Lepas pesta sepanjang malam Setelah alpa gembira yang dalam Subuh membawa kita ke bukit pagi, Ketika kota masih tidur, mengawang di atas bumi Dengan darah beriak irama dansa Di titi kata berpadu dalam bisu segala Matamu tamasya pagi terbentang luas Bagi pandangku menatap tak puas Dari langit timur seperti biasa Menyerak sinar hari baru Burung bernyanyi satu-satu dan biru Antara angkasa dan yang tiada Kukenang kata berakibat cinta Ketika pengakuan pertama: Karena kau, Aku merasa hidup, aku merasa duka, Aku tak dapat lagi beranjak dari sisimu Pada wajahku heran: Betapa bisa Betapa manusia menyerah demikian rupa? Hatiku tak percaya, seperti kau juga Sedang sudah sama tahu tanpa berkata Pada nyanyi burung jagad berputar Demi katamu hari berhenti berkisar Menyerah pilih antara diri dan mati yang tanam benih di pagi semi Sedang hatimu duka Sedang pohon-pohon mulai berbunga

[pagina 197]
Schilderij van meisjes Schimmige gezichten worden één met de schemer van het ledikant, In hun schoot ontvouwt zich een smetteloos wit land. In zeeblauwe ogen staat droefenis te lezen Die fladdert, vervluchtigt naar de overkant. Het seizoen trekt aan hun wenkbrauwen voorbij. Sluit je ogen, Sluit de gedachte aan liefde vervlogen Behouden vaart, jullie die zijn achtergebleven Jullie allen die schuilgaan in de golven der zee! Het zaad is in oude muren geplant Het schuim aan het strand verhaalt van een oud continent, Een stad en eenzaamheid. Staar niet langer naar mij. Bedek je borst Met zeewier en gewapper van zeilen vangt het verhaal aan De eenzaamheid der zee begint in de haven.
Lukisan gadis-gadis Wajah kabur menyatu di samar ranjang Bumi putih di pangkuannya membentang Di biru laut matanya duka Mengepak larut ke seberang sana Di keningnya musim berlalu. Pejamkan, Pejamkan ingatan cinta luput Selamat jalan kau yang ditinggalkan Sekalian yang mengendap di ombak laut! Benih telah tertanam di tembok-tembok tua Busa di pantai berkisah tentang benua lama, Sebuah kota dan kesepian. Jangan lagi tatap aku. Tutuplah dada Kebaran layar dan ganggang awal cerita Kesendirian laut bermula di pelabuhan. 1952

[pagina 198]
M.S. Bali Dagenlang een moerassige kust. Het schip wordt gelost. En geladen. Jazeker, er is niets moois aan verveling. In elke haven stank van rottend vuilnis. Dagenlang midden op zee. Namiddagen rusteloos. Met muggen die de hete lucht vergiftigen. Doodszee. Geen passend doodshemd voor de lijken. Mat gloeit de avondschemer. Er is niets goudkleurigs In de blikken - doodsbleek van malariagif - Kwelling voor de menselijke aanblik. Het antwoord. Dat wacht in elke haven. Bij elke schemering. Straks, als het werk gedaan is, Na alle vragen, als het lot zich gewillig voordoet. De bleke schemer zal goudkleurig gaan gloeien, In de kristallijne ochtend, in de laatste zee. Maar eerst: vooruit, kap je een weg door het moeras, Zingend vol verlangen naar het land van de Voorouders... A singsing so, a singsing so, a singsing so...
M.S. Bali Berhari-hari pantai berawa. Kapal memunggah. Memuat. Sungguh tak ada indahnya kebosanan. Bau ampas membusuk di tiap pelabuhan. Berhari-hari di tengah laut. Sore-sore resah. Serta nyamuk yang meracun udara panas. Laut Mati. Bagi bangkai tak layak kapan alas. Pudar nyala senja. Tak keemasan dipandang yang dipucatkan racun malaria, menguji sinar mata manusia. Jawab. Yang menanti di setiap pelabuhan. Di setiap senja. Nanti diakhir kerja, sehabis tanya, kalau nasib sudah seia. Senja pudar akan beralih keemasan, Di pagi bening, di laut penghabisan. Sebelumnya, mari, menebas hutan, lumpur, Berlagu rindu tanah Leluhur... A singsing so, a singsing so, a singsing so...

[pagina 199]
Nachtwake Bandung, 1963 De nacht komt langs met slepende pas, - Zijn omwenteling is zo oud als de wereld - De stad in haar rigor mortis schreeuwt het uit Likkend aan de droom van de soldaat. Dichter en dief trekken samen op In de kou van de nacht, de buit wordt verdeeld, Een ontbijt van straatstenen - Ach, altijd wacht de liefde gevaar - - Kamers vol vruchten van liefde - Ach, geliefde - de tijd breekt aan - Juist als ik hem nabij kom - dit zijn gedicht - Kantelt de ochtend naar het middaglicht. De soldaat, de dichter en de dief, Met hun naam verschijnt hun gezicht.
Jaga malam Bandung, 1963 Malam menyeret langkah lewat, - Revolusinya setua bumi - Kota kaku-mati bertempik-sorak Menjilat impian si prajurit. Penyair dan pencuri di dingin malam Sama sejalan, membagi mangsa, Sarapan dari batu-batu jalan - Ah, cinta selalu terancam - - Kamar-kamar penuh buahnya - Ah, kekasihku - tibalah jamnya - Dalam meraihnya - inilah sajaknya - Fajar terpelanting ke dalam siang. Si prajurit, si penyair dan si pencuri, Dalam nama, mendapat wajahnya.

[pagina 200]
Antwoord op vaders brief Ik zou niet meer weten hoe je een ploeg inspant. Toen moeder stierf schreef ik een gedicht over de smart - de wereld heeft het vergeten. Daarna schreef ik een verhaal hoe zij ten hemel opging, de wereld was ontroerd - Over het verdriet geen woord. Nu jij je opmaakt om te sterven, Wat zou ik moeten schrijven? Ik neem je portret. Ik stuit er op de Generaal en de Boer uit de Voortijd. Het brengt me op het spreekwoord, het gedicht dat luidt: de Generaal vertrekt naar het slagveld, door geen omzien gekweld. Zwaard en lans zijn nu bedekt met stof. Blijft mij enkel deze notitie: Behouden is de dichter het meer overgevaren van zijn boot aan het strand rest alleen het karkas...
Membalas surat bapak Aku tak pandai lagi memasang luku. Ketika Ibu meninggal kutulis sajak tentang derita - Dunia melupakannya. Kemudian kutulis cerita bagaimana ia naik ke sorga, Dunia terharu - Tentang duka tak sepatah. Kini di kala kau sendiri berbenah mati, Apakah hendak kutulis? Kuambil gambarmu. Di dalamnya kujumpai Jenderal dan Petani Purba. Teringat pepatah dan syair yang berkata: Jenderal berangkat ke medan perang tak menoleh lagi untuk mengenang. Pedang dan tombak kini terbalut debu. Tinggal aku mencatat: Penyair selamat menyeberang danau perahunya di pantai tinggal kerangka.....

[pagina 201]
Incommunicado (Gijzelaar) De cel pikzwart. Het slot knarst door een deurspleet steekt elektrisch licht in het oog. (in de dichtstbijzijnde moskee is het avondgebed net voorbij). De verklikker tuurt, strijkt dan een lucifer af, onderzoekt of zijn gevangene er is (buiten woedt de burgeroorlog) Hij steekt een kaars aan het stompje van de avond tevoren, dan vraagt hij opeens: ‘Jij bent het toch, hè, Sitorsitumorang?’ Ik kijk naar de kaars gewen mijn ogen aan het licht en de naam galmt na als de naam van die ene in het Paradijs toen God hem zocht en riep: Adam! Adam! Buiten: de burgeroorlog De geschiedenis is een optelsom van slachtoffers en dromen. Tussen de wacht en mij slechts kaarslicht en de kloof die gaapt tussen God en de eerste mens.
In-communicado (Sandera) Sel hitam pekat. Perkuncian berderak dari sela pintu-cahaya listrik menusuk mata. (di mesjid terdekat azan magrib baru lewat). Informan sipil melongok, lalu menggoreskan korek, memeriksa apakah tahanannya ada (di luar berkecamuk perang saudara) Ia menyalakan lilin sisa semalam, lalu tiba-tiba bertanya: ‘Kamu, ya, Sitorsitumorang?’ Aku memandang lilin membiasakan mata pada cahaya dan nama itu mengiang seperti nama satunya di taman Firdaus ketika Tuhan mencari dan memanggil-manggil: Adam! Adam! Di luar perang saudara Sejarah menghitung korban dan impian. Antara informan dan saya hanya cahaya lilin dan jurang menganga antara Tuhan dan manusia pertama.

[pagina 202]
Tobameer Ik heb heimwee naar de vreugde van het kind, Dat de komst van zijn vader verwacht, Die uit de bergen een fluit meeneemt, Een stuk riet afkomstig uit het moeras. Naar de prauwen die plotseling opduiken in de avond, Vanachter de kaap in de baai van het meer, Die Moeder met zich meebrengen van de markt, Met als geschenk rijstekoekjes met bruine suiker. Ik heb heimwee naar de maannachten, Wanneer oud en jong baadt in de schijn van de volle maan, Zich spiegelend in het blauwe meeroppervlak - Voordat het water zich roert in het droge seizoen. Ik heb heimwee naar de klank van de herdersfluit, Die echoot in de heuvels en de vallei vervult van geluid, Naar spelletjes in de grotten vol gonzende bijen, Wanneer de oogstvuren de dieren op afstand houden in de rijstvelden. Ik heb heimwee. Ik heb heimwee naar de groene oevers, Waar de goudvissen babbelen, Helder spartelend tussen het wier, Als een droomtuin van smaragd. Ik heb heimwee naar de grote zwarte rotsen, Braaksel van lava uit de buik van de aarde, Naar het duizend jaar oude panorama, De schaapherder, mijmerend bovenop een rots.
Danau Toba Aku rindu pada bahagia anak, Yang menunggu bapaknya datang, Dari gunung membawa puput, Sepotong bambu tumbuh di paya-paya. Pada perahu tiba-tiba muncul sore, Dari balik tanjung di teluk danau, Membawa Ibu dari pekan, Dengan oleh-oleh kue beras bergula merah. Aku rindu pada malam berbulan, Kala si tua dan si anak mandi sinar purnama, Berkaca di permukaan danau biru - Sebelum air mengelucak di musim kemarau. Aku rindu pada bunyi seruling gembala, Bergema di bukit memenuhi lembah, Pada permainan di gua-gua batu penuh lebah, Kala api panen mengusik hewan di tengah sawah. Aku rindu. Aku rindu pada tebing hijau, Tempat ikan emas bercengkerama, Di antara lumut menggeliat bening, Seperti taman zamrud dalam impian. Aku rindu pada batu-batu besar dan hitam, Muntahan lahar dari perut bumi, Pada pemandangan tua ribuan tahun, Si gembala domba, termenung di alas batu.
[Nederlands]
[pagina 203]
Ik heb heimwee naar de geuren van het oogstseizoen, Het lachen van de boeren van weleer als ze stro branden, Heimwee naar de visser die thuiskeert van het meer, In de avond, met sleepnet en vissen over de schouder. Ik heb heimwee naar de stem van mijn zuster, Mij roepend naar huis te komen om te eten, Heimwee naar de rusteloze bamboe op de wallen van de kampong, Met bladeren die wuiven door de bergwinden. Ik heb heimwee naar mijn zusjes, die heimwee hebben naar mij, Ik heb heimwee naar het geluid van de hamer van de scheepstimmerman, Ik heb heimwee naar het geloei van de koeien, naar de geur van de karbouw, Ik heb heimwee, heimwee naar de stem van Moeder, die begraven ligt aan de oever van het meer. Ik heb heimwee naar de aldoor luidende kerkklok, Heimwee naar zijn echo die rondkruipt in de lucht, De nacht verwelkomend, nu eens de Dood aankondigend, Dan weer een Bruiloft vierend - en de Geboorte, In de Kerstnacht, het verhaal van de drie Wijzen uit het Oosten, Gekomen om de Zoon des Mensen te eren, ginds, aan de kust van het Tobameer, waar ik ben geboren.
[Indonesisch] Aku rindu bau-bau di musim panen, Gelak si tani purba membakar jerami, Rindu pada si nelayan pulang dari danau, Menyandang pukat dan ikan di sore hari. Aku rindu pada suara kakak, Memanggil aku pulang makan, Rindu pada resah bambu di benteng kampung, Melambaikan daunnya pada angin gunung. Aku rindu pada adikku, yang rindu padaku, Aku rindu bunyi palu tukang perahu, Aku rindu lenguh sapi, pada bau kerbau, Aku rindu, rindu suara Ibu, terkubur di pinggir danau. Aku rindu lonceng gereja bertalu-talu, Rindu gemanya merayap-rayap di udara, Menyongsong malam, mengumumkan satu-satu Kematian, Merayakan Perkawinan - serta Kelahiran, Pada malam Natal, kisah tiga Raja dari Timur, Datang menghormati Anak Manusia, di sana, di tepi Danau Toba, kelahiranku.

[pagina 204]
Wereld van de stamvaders Het woud verandert in schimmen van voorvaderlijke geesten die bezit nemen van mijn lichaam ik heb bamboe geplant om mijn geboortedorp warm te houden groen van blad groener nog in bloei Geweefd door de wind tronen geesten in mijn hoofd speerpunt gestoken in de vlakte ik weef met levend draad het leven dat ik slijt spoor van de jager in het gebergte vogels in de maannacht gevoed door de stilte drinkend van de alan-alang daarom de geest daarom de palmvezel daarom de klei daarom de steen daarom het meer daarom de wind gevlochten koord mijn bruggetje naar gindse wereld
Dunia Leluhur Hutan jadi bayang-bayang roh leluhur merasuki tubuh kutanam bambu biar hangat kampunghalaman daunnya hijau lebih hijau kala rimbun Ditenun angin roh bertengger di ubunubun mata tombak tertancap di dataran kurajut benang hidup waktu yang kulalui jejak pemburu di pegunungan burung di malam berbulan hidup dari sepi minum dari daun ilalang jadi jin jadi ijuk jadi tanahliat jadi batu jadi danau jadi angin tali dipintal titianku ke dunia sana

[pagina 205]
Sprookje van het paradijs in de zee van Halmahera (op het strand van Malifut) voor de Portugees, de Dichter, Luis de Camoes. Middag De blik gericht op de camera, het verdwaalde hert; het meisje staat op het strand, pal voor mijn ogen. Achter haar de zee en blauwe lucht, gehuld in ijle witte wolken. Aan de horizon, links van de lens, bergen - dik afgezet met heldere dauw (de storm is net voorbij). Aan de einder, bij de ronding der kaap, een kokospalm, vaagjes. Daarboven als een zuil nog wat regen. Tussen dit strand en de hemel staat een nat schilderij te drogen: zilveren rimpelingen, kabbelende golfjes wiegen het silhouet van het meisje. Voor de kust zijn twee vlerkprauwen geankerd, doezelend in de zonneschijn. Op de achtergrond een schip, lang geleden daar aan de grond gelopen. Er groeit een lommerrijke boom op.
Dongeng firdaus di laut Halmahera (di pantai Malifut) untuk si Portugis, Sang Penyair, Luis de Camoẽs. Siang. Memandang pada kamera, kijang kesasar, si dara berdiri di pantai, di depanku. Membelakangi laut dan langit biru bertirai awan tipis putih. Di kakilangit, sebelah kiri lensa gunung - di atasnya embun tebal cerah. (badai baru lalu). Di ufuk, di ujung teluk, nyiur, samar. Di atasnya sisa hutan seperti tonggak. Anatara pantai sini dan angkasa terbentang lukisan basah: riak warna perak ombak mengalun tenang, membuai sosok si dara. Di lepas pantai dua perahu cadik tertambat sauh, tertidur di sinar matahari. Agak di belakang sebuah kapal, lama di sana terkandas. Di atasnya tumbuh pohon rindang.
[Nederlands]
[pagina 206]
Verbazend! Maar er zit zeker een verhaal aan vast - een staartje wellicht van de laatste oorlog, (de geschiedenis noteert niet alle gebeurtenissen, en dan, wat heeft het voor zin herinneringen te wekken uit de eeuwige windsels?) Laat de wortels maar leven, her en der kruipen en hun boodschap achterlaten in de spleten tussen oud ijzer (het heelal geeft niets om geschiedenis), straks is toch alles voorbij en groeit er van alles. Metafoor, ballade, drama van leven en dood schijf van zon en schaduw, draait zonder rust; het tij zonder eb beukt de kust, likt de kuiten van het meisje. Namiddag van mijn leven, duizelend van kleurenexplosies. Meisje op het strand, met loshangend haar, op slippers, staart met wijd-open ogen in mijn ziel.
[Indonesisch] Mengherankan! Tapi tentu ada kissahnya - 'kali sisa perang lalu. (sejarah tak mencatat semua peristiwa, lagi apa guna membangkit kenangan, dalam balutan kekal?) Biarlah akar-akar hidup merambat sebebasnya mencuatkan pesannya di celah-celah besi tua (daya jagad tak acuh sejarah), nanti toh semua pada habis, semua pada tumbuh. Sebuah kias, balada, putaran hidup-mati di cakra matahari senja, berputar tak kunjung henti, pasang tak kunjung surut menghempas, menjilati betis si dara. Hidupku sore ini, mabuk curahan warna: Dara di pantai, rambut terurai, bersandal karet busa, nanap memandang ke dalam jiwaku.
[Nederlands]
[pagina 207]
Het ruisen van de zee is haar ademen. Ik proef het zout van de zee op haar hiel, over haar hele lichaam, nat en warm, doordrenkt van de fijne druppels van de golven. Ik word meegesleurd. Euforisch, van eiland tot eiland, van rots naar rots, van zeestraat naar zeestraat, meegesleurd door de ziedende stroom... verzonken in de diepte van haar herte-ogen. Dan wordt het nacht...: Hé, hemelse vogels! Jullie, bergen en vulkanen! waarheen toch zal morgen de wind de armada leiden van onze Admiraal? Dan wordt het ochtend... De zevende scheppingsdag.
[Indonesisch] Desah laut di nafasnya. Kucicip asinnya samudra di tumitnya, sekujur tubuhnya, basah dan hangat, pekat terguyur percikan ombak. Aku hanyut terseret. Nikmat, dari pulau ke pulau, dari karang ke karang, dari selat ke selat, hanyut dalam gelora arus... tenggelam di lubuk pandang kijangnya. Lalu malam......: Hei, burung-burung surgawi! Kau, gunung-gunung berapi! bakal kemana besok angin menuntun armada Laksamana kita? Lalu pagi...... Hari ketujuh firdaus.

[pagina 208]
Lied van de witte brug voor Leonard en Barbara Houten brug wit van kleur verbindt eiland met eiland in het hart van de oude stad Amsterdam Ophaalbrug, wit van kleur, waar ik in de namiddag overheen loop kijkend naar de plezierboten die langsvaren en naar mijn dagen die voorbijgaan, door het seizoen een doorgang zoeken, nimmer tevreden, geketend, verleid door de roep van de meeuwen die hun nest hebben op de daken van pakhuizen aan de haven Hé, Hart, innig vergroeid met de onrust (en bevangen door te groot verlangen) luister naar het kleine kind dat in het plantsoen speelt en je toeroept: Goedemiddag, meneer! Kunt u mij misschien helpen mijn bootje terug te brengen, het is door de stroom helemaal aan de overkant gekomen. Ik ren er meteen achteraan om zijn bootje te pakken, en geef het hem terug. Het kind: Dank u! Dank u wel! Eh... wilt u nou met mij spelen, dan loopt mijn schip niet meer weg. Ik ga bootje spelen met het kind, de hele middag lang tot de avond valt tot het moment dat hij naar huis moet
Lagu jembatan putih untuk Leonard dan Barbara Jembatan kayu warna putih menghubungkan pulau dengan pulau di pusat kota tua Amsterdam. Jembatan angkat, warna putih, tempatku menyeberang sore hari menonton kapal-kapal pesiar berlalu dan hari-hariku levat. meniti musim, tak kunjung puas, terpaut, digoda panggilan camar yang berumah di sarang di atap gudang-gudang pelabuhan. Hei, Hati yang terlalu akrab pada segala yang gelisah (dan terlalu kepingin) dengarkah si anak kecil yang bermain di taman, berseru: Selamat sore tuan! Maukah tuan menolong saya mengejar kapal-kapalku yang lepas terbawa arus ke seberang sana? Aku segera berlari mengambil kapal kecilnya, lalu kuserahkan kembali. Si anak: Terima kasih! Terima kasih banyak! Nah... sekarang maukah tuan main dengan saya, biar kapalku tak lari lagi? Aku pun main kapal-kapalan dengan si anak sepanjang sore sampai jatuh malam sampai waktunya ia pulang
[Nederlands]
[pagina 209]
en ik mijn zwerftocht vervolg speurend naar meeuwen in de vlucht boven de oude haven een gevoel van geluk nabij alsof de zwerver die middag een bestemming kreeg, nu veilig geborgen in het ruim van alle speelgoedbootjes van alle jongetjes in alle havens.
[Indonesisch] dan aku meneruskan kembara mangamati camar-camar terbang di udara pelabuhan tua hati dekat bahagia serasa kelanaku sore itu punya tujuan, kini tersimpan aman dalam palka kapal-kapalan dari semua bocah-bocah di semua pelabuhan.
Brief Een brief van mijn zus bij de slaapmat van pandanbladen bericht uit mijn desa dat ik in de gevangenis ontving: ‘Liefste broer, hier is een slaapmat, ik heb hem zelf gevlochten, voor jou hopelijk verdrijft hij de kou van de nachten op de vloertegels.’ Lang na mijn vrijlating wil ik hem opnieuw lezen, zijn inhoud gieten in een vers maar het lukt niet totdat nu het besef daagt dat ik alleen hoef op te schrijven wat er staat want niets is mooier, zuiverder geschreven dan de liefde gloeiend als kolen achter deze hanepoten.
Surat Surat kakak pengantar tikar pandan kiriman dari desa yang kuterima dalam penjara: ‘Adik tersayang, terimalah tikar, kuanyam sendiri, bagimu semoga jadi penghalau dingin malam-malam di atas ubin.’ Lama setelah bebas aku kepingin membacanya kembali, menuangkannya dalaa sajak namun tak berhasil sampai kini sadar bahwa cukup dicatat saja sesuai aslinya karena tak mungkin lebih indah, ditulis lebih murni, daripada bara kasih di balik cakarayam yang tertera.

[pagina 210]
Gordel van smaragd aan de evenaar Een uur varen van Ternate aan de overzijde, in Sidangoli staat een Japanse triplexmolen - de trots van het district. In het complex werken honderden arbeidsters, in Java geronseld. Binnen het complex hun barakken, het geheel omgeven met een heining van prikkeldraad. In de poort van de omheining staat een gewapende wacht, altijd - om te voorkomen dat vrouwenjagers de boel zullen verstoren, om wille van een vredig verloop van het produktieproces - overdag. 's Avonds is het weer een ander verhaal. De arbeidsters zijn vrij om naar het strand te gaan, aloude liedjes zingende, vooral in maannachten, als de woudreuzen op de berghellingen - waar de houtblokken vandaan komen - stil voor zich heen hun verhaaltje zingen: Hoe morgenochtend de kapmachines zullen opdoemen om een voor een de bomen te vellen, en hoe tractoren ze naar het strand zullen slepen, de molen in - en hoe binnen luttele minuten het hout van honderden jaren wordt verpulverd door de scherpe stalen tanden, en verwerkt tot triplex, tot materiaal om de huizen te bekleden van welgestelden in de rest van de wereld. Verhaal, exemplarisch voor de 20ste eeuw, Verhaal van het bos van de Amazone, van Kalimantan, van Sumatra:
[pagina 211]
Verhaal van een voor een gevelde woudreuzen, naakt, op hun zij, als gestrande walvissen. Verhaal van bos dat geen bos meer is, bergen die in woestenij veranderen verschroeid door de brandende zon - Verhaal van gedoemde fauna en flora en van grond, weggespoeld door de regen, die slijk wordt op de bodem van de zeeën van Insulinde, en de molen? Die gaat ergens anders heen, uit op nieuwe prooi en een nieuwe lichting arbeidsters van het Eiland Java; de gordel van smaragd aan de evenaar, allang kaalgeslagen.
Permata zamrud di khatulistiwa Sejam berlayar dari Ternate sini di seberang sana di Sidangoli terdapat kilang plywood Jepang kebanggaan kecamatan. Dalam kompleksnya beker ja ratusan buruh wanita yang didatangkan dari Jawa. Di dalam kompleks terdapat asrama mereka, semuanya dikelilingi pagar kawat berduri. Di gerbang kawat berduri itu selalu ada jaga bersenjata - mencegah gangguan si hidungbelang demi keamanan jalannya proses produksi - di hari siang. Malam hari lain ceritanya. Para buruh wanita leluasa ke pantai melepas lelah, mencari cinta, berdendang dongeng kuno, terlebih di malam berbulan, sembari pohon-pohon raksasa di hutan di lereng gunung, tempat pengambilan kayu gelondongan, mendendangkan kissahnya dalam sepi: Bagaimana besok pagi mesin-mesin penebang akan muncul merubuhkan pohon-pohon, dan traktor-traktor menyeretnya ke pantai, masuk kilang - dan dalam beberapa menit saja mengolah kayu umur ratusan tahun jadi serbuk, dengan gigi-gigi baja yang tajam, kemudian diolah jadi plywood bakal penghias kaum berada di mancanegara. Cerita amsal abad ke-20, Cerita hutan Amazone, Kalimantan, Sumatera: Cerita pohon demi pohon raksasa tergeletak, telanjang di sisinya, seperti ikan paus terdampar. Cerita hutan yang bukan hutan lagi, gunung yang segera gundul dibakar terik matahari - Cerita margasatwa dan tumbuh-tumbuhan yang bakal tumpas dan lahan yang akan digusur air hujan jadi lumpur di dasar laut Nusantara, dan kilang? Nanti ia pindah, mencari mangsa baru dan buruh wanita angkatan baru dari Pulau Jawa, permata zamrud di khatulistiwa lama sudah dirambah.	voetnoot* Zie voor informatie over Sitor Situmorang en zijn werk het in dit nummer opgenomen essay ‘Sitor Situmorang en de zee van zijn verlangen’ door Kees Snoek.

Vorige Volgende

Zestien gedichten Sitor SitumorangGa naar voetnoot* (Vertaling Kees Snoek)

The Tale of Two Continents

The tale of two continents

Bloem

Bunga

Rotsbloem

Bunga batu

Plein in de ochtend: Sukabumi

Lapangan pagi sukabumi

Sacré Coeur

Sacre coeur

Schilderij van meisjes

Lukisan gadis-gadis

M.S. Bali

M.S. Bali

Nachtwake Bandung, 1963

Jaga malam Bandung, 1963

Antwoord op vaders brief

Membalas surat bapak

Incommunicado (Gijzelaar)

In-communicado (Sandera)

Tobameer

Danau Toba

[Nederlands]

[Indonesisch]

Wereld van de stamvaders

Dunia Leluhur

Sprookje van het paradijs in de zee van Halmahera (op het strand van Malifut)

Dongeng firdaus di laut Halmahera (di pantai Malifut)

[Nederlands]

[Indonesisch]

[Nederlands]

[Indonesisch]

Lied van de witte brug

Lagu jembatan putih

[Nederlands]

[Indonesisch]

Brief

Surat

Gordel van smaragd aan de evenaar

Permata zamrud di khatulistiwa

Over dit hoofdstuk/artikel

auteurs

vertalers

landen

datums

Zestien gedichten
Sitor SitumorangGa naar voetnoot*
(Vertaling Kees Snoek)

Nachtwake
Bandung, 1963

Jaga malam
Bandung, 1963

In-communicado
(Sandera)