De Tweede Ronde. Jaargang 8

[p. 157]

Twee gedichten
Vesna Parun^*
(Vertaling Tom Eekman)

Moeder van de mens

Had maar liever de zwarte winter gebaard, o moeder, dan mij.
Had maar liever een beer gebaard, een slang op zijn nest.
Had maar liever een steen gekust dan mijn gezicht,
had maar liever een dier me gezoogd dan een vrouw.

En had je een vogel gebaard, o moeder van me, dan zou je moeder zijn.
Je zou gelukkig zijn en met je vleugel de vogel warmen.
Had je een boom gebaard, dan zou die in de lente opleven,
de linde zou bloesemen, het riet zou groen worden van je lied.

Aan je voeten had een lam gerust als je moeder van een lam was.
Een lief kalfje zou je begrijpen als je lispelen zou of zou huilen.
Zo sta je alleen en alleen deel je je zwijgen met de graven;
bitter is 't mens te zijn, zolang 't mes met de mens zich verbroedert.

* Vesna Parun, Kroatische dichteres, werd in 1922 geboren in Zlarin. Na het verschijnen van haar eerste bundel Zore i vihori (‘Dageraad en stormwind’, 1947) is ze bekend geworden als een van de eerste schrijvers die zich in het naoorlogse Joegoslavië weinig of niets van de officiële cultuurpolitiek hebben aangetrokken. Haar poëzie werd gezien als een persoonlijk verzet tegen sommige extreem linkse kritici die geneigd waren elke kunstenaar die zich niet aan de regels van het sociaalrealisme hield als een potentiële staatsvijand te beschouwen. Haar subtiele erotische gedichten werden bestempeld als decadent en als uiting van moreel verval, haar taal was ‘troebel’, haar thema's gevaarlijk. Het was haar eerste conflict met de autoriteiten. Haar onafhankelijke geest en haar onbuigzame dichterlijke persoonlijkheid hebben inmiddels tot mythevorming geleid. Zij publiceerde meer dan dertig bundels poëzie.

Mati čovjekova

Bolje da si rodila zimu crnu, o mati moja, nego mene.
Da si rodila medvjeda u brlogu, zmiju na logu.
I da si poljubila kamen, bolje nego lice moje,
vimenom da me je dojila zvjerka, bolje bi bilo nego žena.

I da si porodila pticu, o mati moja, bila bi mati.
Bila bi sretna, krilom bi ogrijala pticu.
Da si porodila drvo, drvo bi oživjelo na proljeće,
procvala bi lipa, zazelenio šaš od pjesme tvoje.

Do nogu bi ti počivalo janje, da si mati janjetu.
Da tepaš i da plačeš, razumjelo bi tebe milo blašče.
Ovako sama stojiš i sama dijeliš muk svoj s grobovima;
gorko je čovjek biti, dok nož se s čovjekom brati.

[p. 158]

Huis op de weg

Ik lag in het stof langs de weg.
Ik zag zijn gezicht niet
Noch hij het mijne.

Sterren gingen onder, en de lucht was blauw.
Ik zag zijn handen niet
Noch hij de mijne.

Groen werd het oosten als een citroen.
Om een vogel opende ik de ogen.

Toen herkende ik wie ik liefhad
Al mijn leven.
Toen herkende hij wiens
arme handen hij had omvat.

En de man nam zijn bundel en trok
wenend naar zijn huis.
Maar zijn huis is stof op de weg
net als het mijne.

Dom na cesti

Ležah u prašini kraj ceste.
Niti vidjeh njegovo lice
Niti on vidje lice moje.

Zvijezde sišle su, i zrak bijaše plav.
Niti vidjeh njegove ruke
niti on vidje ruke moje.

Istok postade ko limun zelen.
Zbog ptice jedne otvorih oči.

Tada doznah koga sam ljubila
čitav život.
Tada on dozna kome je ruke
grlio uboge.

I uze čovjek zavežljaj, i krenu
plačući u svoj dom.
A dom je njegov prašina na cesti
kao i dom moj.