De Tweede Ronde. Jaargang 4

[p. 150]

Drie chinoiserieën^*
Jan Kal

De ruïnes van Lo Jang

Tsau Tsji (192-232)

Vanaf de heuvelrug van de Pei Mang
zie ik beneden mij de stad Lo Jang.
Een doodse stilte komt naar boven rijzen.
Verbrand zijn alle huizen en paleizen.

Geen muur is heel, verbogen elke stang.
Braamtakken houden alles in de tang.
Niemand van vroeger zal hier ooit vergrijzen.
De oude weg valt niet meer aan te wijzen.

Het overwoekerd land kent ploeg noch eg.
Na al die jaren ken ik heg noch steg.
Treurig en saai zijn de verlaten streken.

Geen schoorsteen rookt er binnen duizend mijl.
Ik denk aan onze vriendschap onderwijl.
Mijn hart is droevig. Ik kan niet meer spreken.

* Tsau Tsji, Wang Wei en Lo Tsjan Naj zijn Chinese dichters uit verschillende perioden. Bij toekomstige bundeling zal ik ook levensberichten opnemen. Tot die tijd zal D.M. (VN) zelf een encyclopedie van de wereldliteratuur moeten openslaan.
Het eerste sonnet is in 1983 gemaakt naar de Engelse vertaling van Arthur Waley en zal een plaats krijgen in de bundel Zandpagodes bouwen (nieuwe chinoiserieën). De laatste twee sonnetten maakte ik in 1967 naar de Duitse bewerking van Hans Bethge. Ze stammen uit de voltooide, maar ongepubliceerde bundel Oosterse sonnetten (26 chinoiserieën & 26 arabesken).
Afscheid van Meng Hau Jan heeft bij Bethge de titel Der Abschied des Freundes. Dat met die vriend Wang Weis collega-dichter Meng Hau Jan (689-740) wordt bedoeld, en met ‘die Berge’ het San Tsjan-gebergte, heb ik elders gevonden. Gustav Mahler combineerde dit gedicht met een wederkerig vers van Meng Hau Jan voor Wang Wei tot Der Abschied, het sluitstuk van Das Lied von der Erde. De voorafgaande liederen uit deze cyclus hebben teksten van Li Tai Po (701-762) en Tsang Tsi (eveneens achtste eeuw), alle naar Bethges versie in Die chinesische Flöte, met kleine aanpassingen van Mahler zelf.

[p. 151]

Afscheid van Meng Hau Jan

Wang Wei (699-761)

Nadat ik van mijn paard was afgestegen
en ik hem voor het laatst de wijn inschonk,
vroeg ik mijn vriend, bij onze afscheidsdronk,
waaróm hij wegging, en langs welke wegen.

En met een stem, die nooit zo treurig klonk,
zei hij: ‘Mijn vriend, het leven zat me tegen.
Zo slecht was mij het aards geluk genegen,
dat ik in diepe droefenis verzonk.

Ik ga naar het San Tsjan-gebergte toe,
opdat ik stilte voor mijn hart bereik.
Ik maak geen reizen meer naar verre volken.

Moe zijn mijn voeten. Ook mijn ziel is moe.
De wereld is toch overal gelijk,
en eeuwig, eeuwig zijn de witte wolken.’

Oude wijsheid

Lo Tsjan Naj (1834-1867)

De menselijke levensduur is kort.
Vooral in vergelijking met zeer taaien
als bomen, olifanten, papegaaien,
blijkt zonneklaar hoe snel de mens verdort.

Dus lééf de tijd die je gegeven wordt:
laat bloemenkransen om je haren waaien,
ga zachte jongemeisjesborsten aaien,
en tob niet over al wat er aan schort.

Want tobben doet je treurig verder gaan,
en je zal nooit, al tob je je ook af,
doorgronden. Waarom dan je tijd verpesten?

Lach dus, en drink maar op de oude maan,
en dans jezelf voortijdig in het graf:
dat is van alle dingen nog het beste.