De Tweede Ronde. Jaargang 3

[p. 119]

De mens
Kurt Tucholsky^*
(Vertaling Marko Fondse en Peter Verstegen)

De mens heeft twee benen en twee overtuigingen: een voor als het hem goed gaat en een voor als het hem slecht gaat. Deze laatste heet religie.

De mens is een gewerveld dier en heeft een onsterfelijke ziel, alsook een vaderland, anders zou hij maar te overmoedig worden.

De mens komt tot stand langs natuurlijke weg, maar hij ervaart het als onnatuurlijk en praat er niet graag over. Hij wordt gemaakt, maar er wordt hem niet gevraagd of hij wel gemaakt wil worden.

De mens is een nuttig schepsel, omdat hij ertoe dient door de dood op het slagveld olieaandelen omhoog te jagen, door de dood in de mijnen de winst van de mijneigenaars te verhogen, en daarbij nog kunst, cultuur en wetenschap te bevorderen.

Behalve de drang om zich voort te planten en om te eten en te drinken heeft de mens twee hartstochten: herrie schoppen en niet luisteren. Men zou de mens zelfs kunnen definiëren als een wezen dat niet luistert. Is hij wijs, dan doet hij daar goed aan, want iets verstandigs krijgt hij zelden te horen. Wat mensen erg graag horen zijn: beloften, vleierij, waardering en complimenten. Bij vleierij is het geraden altijd drie maten grover te werk te gaan dan men nog nét voor mogelijk houdt.

De mens gunt zijn eigen soort niets, vandaar dat hij wetten heeft uitgevonden. Wat hij niet mag, mag de ander ook niet mogen.

Wil men staat maken op een mens, dan kan men beter op hem gaan zitten; zolang dat duurt is men tenminste zeker dat hij niet wegloopt. Er zijn er ook die staat maken op karakter.

* Kurt Tucholsky, geboren in 1890 in Berlijn, studeerde rechten, werd een van de produktiefste schrijvers van zijn tijd. Hij was een pessimistisch pacifist, satiricus en hekeldichter, die onder meer teksten schreef voor de Rudolf Nelson Revue en die zo vele kolommen vulde van het weekblad Die Weltbühne dat hij zijn bijdragen onder vijf namen publiceerde. In 1929 vestigde hij zich in Zweden. In 1933 werd hem het Duitse staatsburgerschap ontnomen. Tucholsky publiceerde niet meer. In 1935 pleegde hij zelfmoord.

[p. 120]

De mens valt in twee delen uiteen: in een mannelijk dat niet denken wil en een vrouwelijk dat niet denken kan. Beide hebben zogeheten gevoelens; de zekerste manier om die op te wekken is om bepaalde punten van het zenuwstelsel te activeren. Sommige mensen scheiden in dat geval lyriek af.

De mens is een planten- en vleesetend wezen; op noordpoolexpedities vreet hij hier en daar ook exemplaren van zijn eigen soort, maar dat wordt door het fascisme weer goedgemaakt.

De mens is een politiek creatuur dat zijn leven het liefst in samengeklonterde vorm doorbrengt. Iedere klonter haat de andere klonters omdat het de andere zijn, en de eigen klonters omdat het de eigene zijn. Deze laatste haat noemt men patriottisme. Ieder mens heeft een lever, een milt, een long en een vlag; alle vier organen zijn van vitaal belang. Er schijnen mensen zonder lever, zonder milt en met een halve long te bestaan; mensen zonder vlag bestaan er niet.

Een zwakke voortplantingsactiviteit mag de mens graag aanwakkeren, en daartoe heeft hij vele middelen: het stierengevecht, de misdaad, de sport en de gerechtelijke praktijk.

Mensen samen, dat gaat niet. Je hebt alleen mensen die heersen en mensen die worden beheerst. Maar nog niemand heeft ooit zichzelf beheerst; want de opstandige slaaf is altijd machtiger dan de regeergrage heer. Ieder mens is de verliezer van zichzelf.

Als de mens voelt dat hij geen kant meer uit kan, wordt hij vroom en wijs; dan doet hij afstand van de zure druiven van de wereld. Men noemt dit inkeer. Mensen van verschillende leeftijdsgroepen zien elkaar als verschillende rassen: ouderen zijn gewoonlijk vergeten dat ze jong zijn geweest, of ze vergeten dat ze oud zijn, en jongeren begrijpen nooit dat ze oud kunnen worden.

De mens zou liever niet sterven, omdat hij niet weet wat er daarna komt. Als hij zich verbeeldt dat hij het wel weet, dan wil hij het ook liever niet, omdat hij het oude nog een beetje wil meemaken. Een beetje betekent in dit geval: eeuwig.

Voor de rest is de mens een schepsel waarin iets klopt, dat slechte muziek maakt en zijn hond laat blaffen. Soms ook houdt hij zich koest, maar dan is hij dood.

Behalve de mens zijn er ook nog Saksen en Amerikanen, maar die hebben we nog niet gehad en krijgen pas biologie in de volgende klas.

1931