De Tweede Ronde. Jaargang 3

(1982)– [tijdschrift] Tweede Ronde, De– rechtenstatus



[pagina 175]
Elf gedichten Vladisláv ChodasévitsjGa naar voetnoot* (Vertaling Marko Fondse) In zorgen van iedere dag besta ik, - maar onder de korenmaat, door een wonder van vuur, bestaat de ziel, zonder mijn gezag. En tramwaarts gaand of gebogen met het hoofd over mijn lectuur, hoor ik vaak een geknister van vuur, heel opeens, en ik sluit de ogen. (1917)
Variatie Om deze schouders, deze handen te warmen op 't balkon gegaan zit ik, - maar alle aardse klanken komen als uit een droom vandaan. En plots ben 'k van versmachting vol en zwem: zelf weet ik niet waarheen; maar mijn heelal dijt uit in golven die ijlen kringsgewijs uiteen. Bestendig u, liefkozend wonder! Een andere kring kom ik nu in en 'k hoor mijn schommelstoel wel bonken in vaste maat, maar al van ginds. (1919)
[pagina 176]
Het maakt me monter en vermoeid een aftakelend lijf te schragen. Wat eens onstuimig heeft gebloeid is nu gezwollen en voldragen. De armen hangen neer, ontkracht, door de aderen gaat het bloed met schroom. Zo staat in 't herfstseizoen bevracht met zware vrucht de appelboom. Begrip is, jeugd, u niet gegeven van de onverwinbaar tedere macht waarmee zij door haar takken tracht weer naar de grond die haar deed leven. (1920) * Als ik maar lang geleefd zou hebben, dan werd, met nog maar kort respijt, uit waans verleidelijke webben mijn zeer geweten wel bevrijd. Wat is er nog dat je zou spijten, wat voor geluk nog dat je ontbeert, wanneer alhaast van gene zijde de koelte door je haren scheert? Het oog rust, niets verneemt het oor meer, heimelijk leef je zoals 't moet en hemel ademt, niet gestoord meer, de ziel, al bijna vrij voorgoed. (1921)

[pagina 177]
Giselle Ja, ja! Ziek uit heel je verrukking, verteer in blinde liefdesbrand. Scheur 't hart dan, als een brief, in stukken en sterf, beroofd van je verstand. En dan? Wegschuiven van je moet je opnieuw de grafzerk en geheel opnieuw verliefd met stuipend voetje gaan over een maanblauw toneel. (1922) * Leven en zingen lonen nauwlijks: 't is al brute verganklijkheid. Naait de coupeur, timmert de bouwer: het huis stort in, het naaisel splijt. En zelden maar uit die ontbinding hoor ik, plots teder aangedaan, de daar gevangen polsslag klinken van een heel ander soort bestaan. Zo legt een vrouw, door een onzinnig bestaan van ledigheid gekweld, haar opgetogen handen innig op 't onderlijf dat drachtig zwelt. (1922)
[pagina 178]
Overtreed, overvlieg, overspring maar, ga over de schreef, overstag, overdinges, al wat je wilt. Maar scheur los: als een steen uit de slinger, een ster uit de nacht losgetrild. Word nu zelf van verlorene vinder. God weet wat jij brommen mag, als je zoekt naar je sleutels, je bril. (1921) * Kijk ik naar buiten - 'k voel verachting. Zie 'k in mijn binnenst - evenzeer. 'k Roep, van geen hemel goeds verwachtend, de donders naar de aarde neer. 'k Zie als daags lichten om mij staat de zwartheid slechts van sterloos zwerk... Zo krimpt een worm in 't bloemperk, in twee gehakt door 't blad der spade. (1921) * 'k Geloof niet aan de aardse schoonheid noch stel op 's werelds waarheid prijs, zomin als ik in het gewone geluk mijn liefste onderwijs. Mijn lemmer trekt zijn voor scharlaken over een tedere mensenhuid. Breke aan door mijn kus aangeraakte schouders 't vleugelpaar weer uit! (1922)
[pagina 179]
Ik weet: ik kijk naar een ruw handwerk: Maar dat we in 't Eden zijn is echt... Zijn roeiriem bergt bij 't roestig anker een simpel visser op de plecht. Dan duwt hij van de oevergronden saam met zijn maat de zware schuit en af vaart hij, tegen de zon in, de verte in voor de avondbuit. En daar waar zien ons valt te zwaar en 't golven spoelt naar 's hemels boog, hijst hij met soepele gebaren de driehoek van zijn zeil omhoog. Een roosgeveerde vleugel rijst er dan aan de eindloos verre kim. Je denkt dat daar een engel rijzig moeizaam de waterlijn beklimt. En andere zijn er aangekomen hem tegemoet met trage pas en deinen doen hun vleugels loom het duister zeevlak vaal als as. Hoog stijgen dichte wolkkolommen, te wake rijst de engelenschaar, - en dat daar maar wat boten schommelen en netten, wie houdt dat voor waar? (1922)

[pagina 180]
Voor de spiegel Nel mezzo del cammin di nostra vita Ik, ik, ik. Wat een woord om te ijzen! Die daarginds, is dat ik wat zo heet? Kon mama nu met zo eentje blij zijn, met zo'n kalende, gelige grijze, aan de slang gelijk die alles weet? Of op zomervakantie dat maatje dat op bals heeft gedanst en gefeest, is dat ik, die de groentjes zo haten, bij dat dichtende deel van de natie om elk antwoord geschuwd en gevreesd? Of de knaap nachten door redetwistend vol jong vuur en gewiekst van repliek, is dat ik, en diezelfde soms is het die te zwijgen en gekscheren wist in gesprekken met al die tragiek? Maar zo gaat het op aarde steeds tegen de helft der noodlottige baan: Je bestaansgronden leger en leger, kijk je op - door woestijn gaan je wegen en geen spoor van jezelf tref je aan. Nee, geen panter heeft mij in Parijs naar een zoldervertrek opgejaagd. Mij zal geen Vergilius bijstaan, - 't is ál eenzaamheid binnen de lijst van het glas dat geen leugens verdraagt. (1924)	voetnoot* Vladisláv Felitsiánovitsj Chodasévitsj (Moskou 1886 - Parijs 1939), Russisch dichter en prozaist. Geboren uit een joodse moeder en Poolse vader. Verlaat Rusland definitief in 1922. Woont tot 1925 eerst in Italië en Berlijn, daarna in Parijs. Van zijn poëzie bestaat alleen een onaanzienlijk bundeltje in fotomechanische herdruk naar de editie van 1927, nog in de oude spelling. De voornaamste verschillen met de huidige orthografie zijn: hardteken na iedere niet gemouilleerde medeklinker aan het einde van een woord, genitief mannelijk en onzijdig enkelvoud op -ago i.p.v. op -ogo en yja i.p.v. ye in nom. en acc. meervoud voor alle geslachten in het adjectief. De uit de nieuwe spelling verdwenen jat wordt gelezen als e.