De Tweede Ronde. Jaargang 3

[p. 99]

De Pianokist
Rowan Hewison
(Vertaling Peter Bergsma)

Er was maar één smalle weg die rond de flank van de heuvel liep, een heel eind beneden ons huis dat op de top lag, boven Salt Pan Cove. Die weg werd aan één kant gestut door een stenen muur en aan weerszijden belaagd door een dichte wirwar van struikgewas. De enkele huizen die daar zo'n twaalf jaar na de oorlog stonden, lieten zich simpelweg onderscheiden door het feit dat ze aan de hoge of wel aan de lage kant van de weg waren gebouwd. In ons geval was dat heel duidelijk de hoge kant.

Al die jaren had mijn vader geworsteld met de steilte van zijn terrein. In de meeste gevallen was hij slim genoeg geweest om van deze nood een deugd te maken. Hij bouwde lange boogvormige muren van zandsteen uit de bush en egaliseerde het terrein daarachter met behulp van bierflessen, die over het algemeen in royale hoeveelheid voorhanden waren, en in iets mindere mate met sherryflessen, whiskyflessen en zijn grote favorieten, rumflessen, waarvan de etiketten bij voorkeur zij het niet per se een hoog alcoholpercentage vermeldden. Ook het gebruik van ginflessen werd steevast overwogen, maar deze legde hij op veilige afstand van elkaar achter zijn magistrale muren, omdat hij van mening was dat van ginflessen gewoonlijk een deprimerende invloed uitging. Ik weet nog hoe hij me eens, wijzend op een inzinking in het grasplateau waarop wij stonden, in volle ernst vertelde dat hij daar, toen ik nog heel klein was, de fout had gemaakt om op één plek een heleboel ginflessen te storten. Meer dan eens zei hij me dat hij, als hij er het geld en de tijd maar voor kon vinden, dat stuk grasveld weer open zou leggen om er wat rumflessen bij te gooien.

Maar een van de belangrijkste gevechten gold het uitgraven van een oprijpad dat via het steile terrein helemaal naar beneden moest voeren, naar de weg langs de heuvelflank. Hij deed er jaren over om dat pad aan te leggen, helemaal in zijn eentje en met als enige hulpmiddelen een houweel en een schop. De ligging van het pad noopte tot de bouw van nog meer stenen muren om aanzienlijke aardverschuivingen tegen te gaan, want het was pure klei

[p. 100]

waarin hij moest graven.

Het oprijpad was heel wat steiler dan 45 graden en had halverwege een haakse bocht. Maar omdat er eenvoudig geen geld was om het oppervlak van het pad te verharden, bestond dit gewoon uit aangestampte klei, waarin op gevaarlijke punten grote plakken zandsteen waren ingebed; want tijdens onze wolkbreuken stortte het regenwater zich als een waterval over het pad naar beneden, zodat het al niet veilig was om te proberen er te voet langs omhoog of omlaag te gaan, laat staan met een auto. Zodoende was mijn vader zo verstandig de auto naar beneden te brengen als er vanuit de Stille Oceaan enige regen van betekenis kwam opzetten.

De onderlinge problemen die mijn ouders in die dagen hadden waren voornamelijk het gevolg van mijn vaders drankgebruik en mijn moeders bezwaren om daar hun goede geld aan weg te smijten, alhoewel de heftigheid van deze meningsverschillen afhankelijk was van wat hij dronk. Bier in de pub maakte hem joviaal, maar deze jovialiteit kon al spoedig weer verdwijnen als mijn moeder begon te informeren hoeveel van hun schamele centen hij deze avond naar de pub in Newport had gebracht. Van rum werd hij dromerig, innemend en sentimenteel. Ook whisky kon hem sentimenteel maken, maar van een hele fles scherpe Australische whisky wilde hij nog wel eens agressief worden, zij het nooit handtastelijk jegens mijn moeder of mij.

Hij was goed gebouwd maar aan de stevige kant en kon een hele dag in de volle zon met zijn houweel staan hakken. In zijn wilde jonge jaren, voordat hij mijn moeder leerde kennen, hadden zijn vuisten verscheidene lastige kerels voor weken in het ziekenhuis doen belanden.

Op de avond die ik nu in gedachten heb had hij een fles van die werkelijk vlijmscherpe Australische whisky goeddeels achter de kiezen en had het al meer dan een week hard geregend, zodat onze auto bovenaan het pad, dat zelf in een rivierbedding was veranderd, volkomen van de buitenwereld afgesneden was geraakt. Mijn moeder laadde zich op voor een echtelijk treffen, een van haar periodieke campagnes om zijn drankgebruik te beperken. Hij was laat en ze wist verdomd goed waarom. De enige met wie ze erover kon praten was ik, toen ongeveer tien.

Ik herinner me dat ik me tijdens een van hun luidruchtige meningsverschillen niet meer kon inhouden en tussen hen insprong, hen allebei toeschreeuwde dat ze moesten ophouden, toen eerst

[p. 101]

mijn vader bevel gaf om niet zoveel te drinken en me vervolgens met dezelfde vaart naar mijn moeder keerde en zei dat ze moest ophouden met hem zo aan zijn kop te zeuren. Ze waren beiden zo beduusd door die uitbarsting van hun gewoonlijk zo kalme enige kind dat ze elkaar vergaven en afspraken bij hun volgende ruzies wat meer het decorum in acht te nemen en hun zoon niet zo te laten schrikken.

Maar tijdens deze avond van regen en whisky zat ze hem zo op zijn huid dat hij boven het geroffel van de regen uit schreeuwde dat hij er genoeg van had en dat hij er vandoor ging. Hoewel hij nauwelijks nog op zijn benen kon staan, slaagde hij erin de autosleuteltjes mee te graaien en was de deur uitgelopen, de regen in.

Ik ging achter hem aan, dodelijk geschrokken door de verschrikkelijke dingen die ze elkaar naar het hoofd hadden geslingerd.

‘Bill, breng die sleutels terug!’ brulde mijn moeder vanuit de voordeur. Een poging om met onze grote nieuwe Holden het pad af te rijden zou regelrechte zelfmoord zijn geweest, zelfs in nuchtere toestand. Met alleen haar kamerjas en haar pantoffels aan ging mijn moeder hem achterna door de pikzwarte regen, hem toeschreeuwend dat hij die verdomde autosleuteltjes moest terugbrengen.

Ze liep regelrecht naar de auto en posteerde zich indrukwekkend voor de bestuurdersdeur om hem duidelijk te maken dat hij niet hoefde te proberen in de buurt te komen. Dus begon mijn vader het glibberige pad af te dalen. Ik volgde hem op een afstand maar werd ingehaald door de massieve gestalte van mijn moeder die resoluut achter hem aan beende. Hij draaide zich om en staarde haar aan in die stromende regen, de autosleuteltjes nog altijd in zijn hand.

‘Geef hier die sleutels. Je kan voor mijn part naar de hel gaan, maar niet met de auto!! Geef hier die verdomde sleutels!’

Hij probeerde zijn hand weg te trekken, maar zij trof hem met zo'n geweldige knal op de zijkant van zijn gezicht dat hij log achterover sloeg en op zijn rug in de modder belandde van het pad dat hij met zijn eigen handen voor ons had uitgegraven.

Zij boog zich over hem heen, tastte in de drabbige klei naar de sleuteltjes, draaide zich zo gauw ze die gevonden had om en liep met grote passen de heuvel weer op naar huis.

[p. 102]

‘Pap, pap, is alles goed nietje?’ Hij zat inmiddels weer op zijn knieën en wreef over zijn kaak.

‘Ja jongen, met mij is alles goed. Maak je over mij maar geen zorgen, kleine reus van me, met mij is alles goed.’ Hij klom wankel overeind en liet me daar achter, terwijl hij door het slijk omlaag strompelde naar de ene eenzame straatlantaren die het begin van ons oprijpad verlichtte. Ik zag hoe hij treurig in de richting van het huis van Bernie liep, waar hij verzekerd kon zijn van een opkikkertje en een gewillig oor voor de gruwelijkheid van zijn lot.

Mijn moeder snapte natuurlijk wel dat hij waarschijnlijk naar Bernie ging om er samen voor de troost nog een stuk of wat achterover te slaan. Na zo'n uur was ze wat gekalmeerd, zij het nog altijd bereid om de strijdbijl zo nodig onmiddellijk weer op te graven. Maar ze begon te vrezen dat ze haar man misschien wel letsel had toegebracht, trok haar regenjas aan, pakte de zaklantaren en ging op pad door het duister.

Mijn vader was inderdaad van plan geweest om naar Bernie te gaan, alleen hij kwam niet zo ver.

Bernie woonde aan de lage kant van de weg; overdag kon je pal op zijn dak kijken. Je kon daarboven zelfs zien hoe Bernie of een van de vrouwen die de rest van zijn gezin vormden de voordeur uitkwamen om naar de naast het huis gelegen plee te gaan. Een kronkelende trap van grofgehouwen stenen overbrugde de dertig meter die het huis van de weg scheidde.

Mijn vader sloeg enkele meters te vroeg van de weg af en dook loodrecht in een pianokist. Ja, een pianokist, zo'n krat voor het vervoeren van piano's dat Bernie ergens gevonden had en ondersteboven van de rand van de weg had laten vallen om te bewaren, met het oog op het buitengewoon fraaie hout dat zo geschikt was voor ooit te vervaardigen tuinmeubels. De kist was in een dicht struikgewas blijven steken, zo'n drie meter beneden de weg. In deze kist nu kwam mijn arme vader terecht en hij merkte dat hij muurvast zat, met hoofd en schouders onwrikbaar in de smalle kant van de kist geklemd.

Hij begon Bernie te hulp te roepen. Maar zijn geschreeuw werd overstemd door de regen, die neerkletterde op het golfijzeren dak van het huis beneden. Pas toen een van Bernie's dochters zich de deur uitrepte om over te wippen naar de plee werd zijn hulpgeroep gehoord. Bernie kwam in een regenjas en gewapend met een zaklantaren zijn trap oplopen.

[p. 103]

‘Bernie, Bernie, haal me eruit!’

‘Bill? Ben jij dat, Bill?’ Hij herkende mijn vaders broek. En klom via het struikgewas in een boog naar de pianokist en haalde mijn vader er met veel duwen en trekken uit. Deze was van de weeromstuit behoorlijk ontnuchterd.

‘Christus, wat ben ik blij dat je me hoorde. Ik had er de hele nacht wel in kunnen blijven zitten.’

De twee mannen klauterden weer naar de weg en stonden omlaag te staren naar de pianokist, toen mijn vader over de weg een zaklantaren zag naderen. Aan de zwaai zag hij wie het was.

‘Jezus, daar komt Colleen. Bernie, wat je ook doet, zeg niet tegen Colleen dat ik in die kist gedonderd ben. Als ze dat ooit te weten komt heb ik geen leven meer.’

Haar vastberaden tred bracht haar naderbij en mijn vader deed enkele stappen in haar richting en zei, toen ze tegenover elkaar stonden: ‘Colleen, je gelooft nooit wat me net overkomen is. Ik ben van de weg afgelazerd en kwam vast te zitten in een pianokist. Bernie heeft me gered.’

‘Ach, ach, arme schat. Kom nou maar mee naar huis en naar bed.’

‘Ja schat, ik denk dat ik dat maar doe.’

Zij liepen door de regen naar huis, arm in arm.