De Tsjerne. Jaargang 21

[p. 487]

As ik myn sin siz...

Nemétalföldi költök antológiája

Sjoerd Leiker wol der yn De Tsjerne fan novimber '66 op út, dat ik Bernáth István holpen ha by de gearstalling fan it Fryske part fan syn blomlêzing yn Hongaerske oersetting út 'e Hollânske, Flaemske en Fryske poëzij. Dat is net earlik wier. Doe't er (ik leau, dat it yn septimber 1964 wie) by my komme woe, hie ik al heard, dat er syn gedichten, bihalve út âlder wurk, keazen hie út Frieslands dichters fan 1949. Ik haw him doe opwachte mei in lytse blomlêzing út wurk dat sûnt forskynd wie, om't it my muoije soe, as hielendal net blykte, dat hjir nei 1950 foroaring yn 'e dichtkunst kommen wie. Hy hat ien en oar yn tank oannommen, mar my letter skreaun, dat hy der om 'e tiid foar syn bondel gjin gebrûk mear fan meitsje koe. Hy soe de fersen noch al brûke foar radioútstjûringen. Earder hie er my al sein, dat er de bondel iepenje woe mei in anonym folkslietsje of -rymke en my frege, oft ik him soks biskikke koe. Ut hwat ik him stjûrde, hat er Hilarides syn ‘Sint-Pitersdei, dan grienet de wei’ ensfh. nommen. Dat is alles.

Y. POORTINGA

Tankbitsjuging

Motto: ‘Spreek vrijmoedig over Bijlsma, maar misbruik nooit zijn naam.’
(Myn sigareman)

Op 6 oktober, jouns 7.32, krige ik yn 'e Iepenbiere Lêsseal op It Fean it Lichte Muzenûmer fan De Tsjerne yn hannen. Dêryn waerd yn in interview fan Rink van der Velde mei Cor(k) Hoekstra myn namme brûkt, mei in sitaet.

Nou haw ik fan myn tweintichste oant myn trije-en-tweintichste jier twa idéalen hawn: yn De Tsjerne stean en lid wurde fan It Boun fan Fryske Kunstners. Dêrom haw ik yn 1955 in pear fersen nei De Tsjerne stjûrd dy't yn de eagen fan Douwe Tamminga wol hwat wurde koenen. Mar och, ik krige it spultsje werom mei allegearre reade streekjes der troch, fan dy lytse reade streekjes. Jan Wybenga hat my doe ris útlein dat dan de stavering tige min west hat. Dy reade inket wie de Tune fan E.B.F.!

Fryslân: yn 1955 hat De Tsjerne-redaksje in great talint net akseptearre. In karrière wie brutsen...

Hawar, hwat sjoch ik? Yn 'e simmer fan 1966 stiet myn namme yn De Tsjerne. Tank, freonen, tank, Cor en Rink, ik sil nou wier bisykje net mear sa krûm to rinnen: Ik Stean Der Yn...!

Nou noch it Boun: fersen woe net, die bliken, mar strak kom ik mei skilderijen foar de ballotaezjekommisje. Der binne sa'n soad minne skilders, dat dêr kin 'k noch wol by.

Wier, ik sil myn snor stean litte en in pear suède booties keapje: klompen ha 'k foar de tún.

As de redaksje sa goed wêze wol en printsje dizze brief yn De Tsjerne ôf, dan ha 'k der ek yn skreaun en dit literaire tydskrift hat wer in abonné yn 'e persoan fan

JAN J. BYLSMA

[p. 488]

Hoe't Brattinga him fordigene

Op tiisdei 22 novimber 1966 waerd Teije Brattinga yn de Fryske útstjûring fan de Rono de fraech steld, hoe't it siet mei syn geheime forhâlding mei Marjorie Moore. Dy forhâlding blykte minder geheim to wêzen as it like. Brattinga fortelde dat er sahwat tsien jier forlyn in toanielstik Harm en Amor N.V. publisearre hie, dêr't in gegeven yn forarbeide waerd fan Moore, sa't ek op de titelside oanjown wie. Dat stik hie lykwols net in soad sukses. En om't Brattinga faeks ek net in soad ynspiraesje hie, bisleat er der in roman fan to meitsjen en sa ûntstie De stadige leafde fan Fetsje, dêr't de namme fan Marjorie Moore net mear yn foarkaem, mar dy har dialogen noch wol.

Brattinga sei yn de Rono-útstjûring letterlik dat er tocht hie: ‘och, dat sille dy Friezen dochs wol net lêzen hawwe, mar ja, dan sit der sa'n snoade sekretaresse by de Rono...’. Yn it Nieuwsblad van het Noorden, dat Brattinga ek ynterviewde, wurdt it gefal hwat oars forklearre: ‘Met het verstrijken der jaren vergat Teije Brattinga dat zijn geesteskinderen, toneelstuk en roman, in aanleg door een ander ter wereld werden gebracht, en liet in het laatste geval daarom bronvermelding achterwege’ (26-11-'66). Wol wie Brattinga yn de radio-útstjûring sportyf genôch om ta to jaen dat syn hannelwize ‘net elegant’ west hie.

Op de titelside fan it toanielstik stiet: ‘in gegeven fan Moore is yn dit stik forarbeide’. Der hie lykwols stean moatten: ‘dit stik is in biwurking fan in roman fan Moore’. As jo in gegeven forarbeizje, skriuwe jo jou stik sels. As jo eat biwurkje, dan kinne jo safolle oerskriuwe as jo mar wolle. Yn Harm en Amor N.V. binne in stikmannich dialogen letterlik oernommen út Een weerspannig hart. In part dêrfan is wer tolânne kommen yn Brattinga syn roman, dy't dus in biwurking is fan in biwurking.

Yn it ynterview mei it Nieuwsblad komt Brattinga ek noch mei in ynsinuaesje oan myn adres. Hy seit dêr dat ik ‘hem nauwelijks kan zetten’. It liket my ta dat Brattinga mei sok praet syn posysje net sterker makket. Ik haw net de eare him persoanlik to kennen en as ik yn dy tiid net tafallich redakteur fan it Literair Kwartier fan de Rono west hie, hie ik ek nea oer him skreaun.

Mar as men oer in boek in (radio)krityk op priemmen set en it docht bliken dat it boek biwurke is neffens in net neamd origineel, dan fielt men jin as redakteur forrifele, wylst ek de kritykskriuwer sèls him letter forrifele fiele moat.

Ek suggereart Brattinga dat ik it stik ‘niet zonder enige voldoening’ skreaun ha. Dat is wol wier. Om de saek goed út to plúzjen, haw ik de roman fan Moore en dy fan Brattinga elkmis fjouwer kear lêzen en dat is foar Libelle- en KFFB-lêsfoer hwat tofolle fan it goede. Hie ik dus neat ûntdutsen, dan hie ik yndied de smoar ynhawn. Mar dat wol fansels net sizze, dat Brattinga syn ‘ûnbiwust plagiaet’, sa't er it sels neamt, út myn lês-kater forklearre wurde moat.

LOLLE NAUTA