De Tsjerne. Jaargang 21

[p. 304]

Rink van der Velde:
Petear mei Cork

Cor Hoekstra (Cork): berne 26-4-'31 to Frjentsjer, hbs yn Harns, kweekskoalle to Ljouwert, ûnderwizer yn Aldskoat, sûnt in jier of fiif fulltime cartoonist; hat ien winterskoft spile yn de ploech fan Rients Gratama, nou wer thûssittend, troud mei Siny, ien bern, publisearret u.o. yn De Strikel (Drachten), 'l Unita (Rome), Waerglês (Ljouwert), New York Times, De (reade) Opsterlander (Gerdyk) 't Pallieterke (Antwerpen), Frysk en Frij (Ljouwert); hat ien bondel útjown, Aroma, dy't min forkocht wurdt, lid fan it Boun fan Fryske Kunstners (seksje cartoonisten) en fan it Griene Krús, sitearret fierders Nescio as dy Bavio sizze lit, dat er godsijtank neat is.

As wy yndertiid mear as fiif gleskes bier dronken hienen, woest my altiten dyn Opeltsje (mei originéle lak) forkeapje. Tsjintwurdich sutelst mei in Citroen I.D. (mei stjûrbikrêftiging). It giet dy dus as cartoonist wol aerdich goed, om mar mei it stollike to bigjinnen.

CORK: It giet forrekte bêst. Ik ha forline jier fan de Fryske kranten fjirtich goune bard, mar yn it earste healjier fan '66 wie ik al op fiif-en-sawtich goune en in krûdkoeke. Dy koeke ha 'k yn Harns krige.

Dat feecht der dus yn, mar boppedat tekenst gauris foar nul sinten, binammen foar Fryske kranten en periodiken en as 't net oars kin, bringst se ek noch yn de snoekebek toplak. Dat fielst fansels as in opdracht, as in persoanlike bydrage ta it bihâld fan de Fryske kultuer. Suver saeklik sjoen - mar dat dochtst fansels noait - soest better yn Amsterdam wenje kinne.

CORK: Yn Amsterdam sitst tichter by it fjûr en dêr pleatse de kranten noch mear cartoons as hjir. Soms tink ik wolris: Dêr is 't libben, mar as ik dan jouns weromkom en yn it Feen út 'e trein stap, dan steane dêr twa taksychauffeurs. De iene hat pûkels en de oare stammert, mar beide sizze ‘dach Hoekstra’ en dan fiel ik my dochs wol wer thús. Der sitte yn Amsterdam fansels in soad originéle minsken, mar flak Aldskoat net út. Myn buorman bygelyks, dy't hjir altiten om Maigrets komt. Oars wol er net ha. ‘Hwant dy Meigret ken je optlêst, is 't net sa?’ Forline jier ha wy meiinoar de molkboer huldige, de hiele buert forsierd. Soks ha je yn Amsterdam net. Sjoerd Andringa, dy't der in foto fan makke, sei: Wolst wol leauwe, Cor, dat ik dit it aldermoaiste fyn? In hiel doarp yn 't spier om in molkboer yn 'e blommen to setten.

[p. *5]

cor hoekstra (cork)
Frysk cartoonist

[p. 305]

Hwa is neffens dy de bêste Nederlânske cartoonist?

CORK: Yrrah, dy fint wurdt hyltiten knapper. Hy tekent ek oars, it giet by him net mear om in simpel figuerke, hy makket der in folsleine tekening fan. It cartoon foroaret trouwens. Sa't wy it nou noch dogge, sil it op 'en duer net mear bistean. En bipaelde ûnderwerpen hoechst ek net mear mei oan to kommen. Tv-grapkes bygelyks, dat hat west. Altiten dat skerm en dat kastje, dêr't minsken útstappe... Dat kinne allinne Wim van den Brink en Cor den Dul noch dwaen, mar dat binne dan ek de minste cantoonisten dy't wy ha.

Yrrah is de knapste seiste, mar dy hat oars net sa folle wurk mear. Het Parool bygelyks is mei him opholden.

CORK: Het Parool hat der in soad gedonder om hawn. Dat keardeltsje fan him is de minsken krekt hwat to grouwélich, mei dy kalkpoaten en sa, en hy tekene earst ek oer de dea, dat ûnderwerp is hjir fansels taboe. Yrrah tekent optheden yn Hollands Maandblad en Vrij Nederland. Mar it is wier, dat er lang net oeral torjochte kin.

Hwa is neffens dy de knapste bûtenlânske cartoonist?

CORK: Dat binne der mear. Hoffnung wie in knappen-ien, André François is goed en Siné is masterlik. Dat binne gjin cartoonisten mear, dat binne forrekte knappe kunstners. Yrrah hat wol hwat fan André François, deselde styl fan tekenjen. Yrrah giet dy kant hwat langer hwat mear út.

Dou seist niis, dat de dea taboe is yn cartoons.

CORK: Sex ek fansels en it leauwen. Dêr binne oars krekt de bêste cartoons oer to meitsjen. Ik bisykje it faek, mar ik krij se hast altiten werom. Lêsten wie der in briefke by fan de Neue Illustrierte: Dat en dat founen wy de bêste cartoons en dus nimme wy dy net. Ik bigjin it foaral yn Dútsklân to merken, dat myn wurk to skerp wurdt.

Jilde dy taboes bar dea, sex en leauwe foor alle lannen?

CORK: Dat is hiel forskillend. Yn Nederlân, België en Dútsklân kin suver neat. Yn Grikelân kin yn bipaelde kranten alles. Dat soest noait sizze, mar dêr kinst cartoons kwyt dy'st earne oars net publisearre krijste. De New York Times is der ek net sa binaud foar. En dan ha 'k noch Knight, She, dat is in frouljusblêd, mar dan aerdich progressyf, en King. Moatst ek net forjitte, dat der hyltiten mear kin. In jier of tsien lyn forskynde der in bondeltsje That's unprintable, allegear cartoons dy't wegere wiepen, mar dy soenen nou publisearre wurde.

Mar yn Nederlân noch net.

CORK: Gekke dingen kinne hjir net. As dat ris koe, dan soest hwat bilibje. Yndertiid hat der in periodyk west Alles mag,

[p. 306]

[p. 307]

[p. 308]

dêr't û.o. Simon Carmiggelt yn skreau. It is mar ienkear forskynd en dat seit genôch. Mar as soks mooglik wie, soe der hwat nijs forskine. As der neat kin, ha je gjin oanstriid om it to bisykjen. Ik ha ris in nij mantsje hawn, in folle better mantsje, mar net ien woe him ha. Se fine him to luguber. In artseblêd yn Amearika hat him in skoftsje hawn, dat wie it ienige.

Tekenst ek foar kommunistyske lânnen?

CORK: Ik ha in pear kranten yn Tsjecho-Slowakije en yn East-Dútsklân. It jild bliuwt dêr. It stiet op banken yn Leipzig, Praech en East-Berlyn. Mei de tiid gean ik der hinne om it op to meitsjen.

Mar dou tkenst ek foar in nochal rjochts-radikael blêd as it Flaemske Pallieterke.

CORK: Jawis, en ek foar 'l Unita, in foaroansteand kommunistysk deiblêd yn Italië. Hwerom net? In deiblêd wegert dochs de advertinsjes fan de marine ek net, omdat de redaksje hwat op de marine tsjin hat? Nou ja, it is my net hielendal igael hwa't se kriget. Ik ha alris cartoons hawn yn sa'n frjemd neonazistysk soldatekrantsje yn West-Dútsklân. As ik dat witten hie, soe 'k it fansels net dien ha.

Dou makkest oars ek cartoons mei in útsprutsen politike miening.

CORK: Dat is foar myn eigen wille. Dy stjûr ik allinne nei goekunde en relaesjes. It kostet my elke kear 15 goune, mar ik kin sa moai hwat ergernis kwyt.

As ik dyn produksje fan de lêste tiid neigean, dan hast frijhwat argewaesje.

CORK: Ik lês guon kranten allinne om my to ergerjen. It Friesch Dagblad bygelyks en dan spesiael Hindrik Algra. Hast lêsten dy foto ek sjoen, doe't it echtpear Van der Bij ût De Harkema thûskaem? In great spandoek mei ‘God heeft hen thuis gebracht’. Dêr ha 'k my sa prachtich oan ergere. Ik fyn dat in bilediging foar dy coasterkapitein. Dy hat se optlêst ût de Middellânske Sé oppikt. Ik ergerje my ek geregeld oan Toxopeus en oan Geertsema en oan de gersdroegerij yn Aldskoat. Mar noch mear oan de baes fan dy gersdroegerij, omdat er altiten midden op 'e dyk rint. Dy man mient, dat er allinne op 'e wrâld is. Deisluters ha 'k ek in great hekel oan. Ik draei altiten it lûd fuort en dan gean 'k der nei sitten to sjen. Dan kin 'k my moai opwine. Sport in beeld wurd ik altiten lulk om en ik ha de smoar yn as de NCRV op it tredde net is. Witst hwa't ik ek net lije mei? Minsken dy't altiten steane to roppen, dat se kunstner binne.

[p. 309]

Lêst in soad?

CORK: Net folle romans mear. Dér bin 'k to loai foar wurden, tink. Ik ha wol biwûndering foar Van het Reve en dan binammen om syn De Avonden, en foar Ter Braak en Du Perron, W.F. Hermans, mar Nescio soe 'k meinimme nei it bikende unbiwenne eilân, witst wol.

Silst ek wol in pear kranten mei ha wolle, link?

CORK: Deiblêdden in stik of hwat, en fierder Vrij Nederland, De Nieuwe Linie en Playboy. Dy lêste net allinne fanwegen de typografy, hwant ik mei ek graech in moaije bleate frou lije. Om bûten honger to krijen en thús to iten, sa't Jan Bylsma dan seit.