De Tsjerne. Jaargang 20

As ik myn sin siz...

Boccaccio as bekkesnijer

Yn it febrewaris-nûmer fan De Strikel sedemastert Geart Jonkman, partidich en neigeande as er is, de ynhâld fan it foargeande Strikel-nûmer. Neidat er de literaire kaerten fan Folkertsma, Schurer, Freark Dam, Rink van der Velde en Jan Kroes skodde hat, bislút er de preek mei in kapittel oer eigen parochy. Jonkman skriuwt dêryn dat de Tsjerne-redaksje him al hast tweintich jier skerp yn 'e gaten hâlden hat, mei 't each op seksuéle en erotyske frijmoedichheden. ‘Myn bydragen waerden altyd tige skerp achtslein’, skriuwt Jonkman. Mar dat is dochs it goed rjocht fan in redaksje om it wurk fan in skriuwer dy't op ien en deselde hichte stiet mei Boccaccio goed acht to slaen? Boccaccio, sizze jo. Jonkman skriuwt dat er fan de redaksje fan De Tsjerne ris in forhael werom krigen hat mei de oantekening ‘Boccaccio to de bek útsnien’. Yn dat biwuste forhael dan liet Jonkman in pasjint yn it sikehûs troch ien fan de forpleegjende nonnen tútsje. En krekt dat soe fan de Tsjerne-geastliken net it nihil obstat krigen hawwe. Op himsels is dizze anekdoate wol de muoite wurdich, lykas alle anekdoaten fan Jonkman my wol de muoite wurdich lykje, hwant syn forhalen steane der fol fan. Mar dat it wurk fan Jonkman op ien streek set wurde soe mei dat fan de greate Italiaen Boccaccio, né, dy eare is to great. Lykwols, de forgeliking kloppet ek net, hwant it wurk fan Boccaccio is altyd tige bihearske, nettsjinsteande de hertstochten en frivoliteiten dy't er biskreaun hat, mar dat kin fan it wurk fan Jonkman net sein wurde en dêr lit er him ek net op foarstean.

DR. J. TRAEG

[p. 159]

Postsegels

‘By tastjûren fan net-frege kopij postsegels foar antwurd ynslute’

(Red. De Tsjerne)

Mar hwa stjûrt kopij
dy't frege is
en net werom kin
der't se mei yn 'e mage sitte

net-frege kopij
jowt de dichter
en dat is in sûch
dy't oaren fortelt
hwat er fielde

en hy tinkt net nei

hwant as er neitocht -
mar hy wit net hwat dat is -
as er neitocht, soed er tinke:
is dit net-frege
de postsegels wurdich
dy't frege wurde
?

TEIJE BRATTINGA

Israël

It spyt my dat Gj. Dykstra Asn. in leffe smaek oerhâlden hat fan myn forhael 333777. Kontrakrityk hâld ik net fan, ik soe dan ek op syn stikje net yngean, al hie er my, bihalven Courths Mahler, ek noch Fanny Eden en Johanna Breevoort op 'e lea skoud. Mar as de kritikus bigjint to hinein-interpretieren, mei opsetsin of troch in misforstân, dan mien ik dat de skriuwer rjocht hat op in lytse réaksje.

Ik soe in falsk byld fan Israël tekene hawwe, paradyslik en healsêft. En dan trapet er iepen doarren yn mei syn forklearring dat Israël gjin heilsteat is. Tafallich wist ik dit al, ik ha dêr freonen sitten en ik ha frijhwat oer Israël lêzen. Arthur Koestler syn Thieves in the night mear as ien kear. Myn koart forhael to forgelykjen mei in ynternasionael forneamde roman is folslein yrrelevant. Ik hie de romte net en it wie myn doel net om in byld fan de steat Israël to tekenjen. It gyng my yn it forbân fan myn forhael om hwat oars, ntl. dat Israël foar de Joaden hwat oars en hwat mear bitsjut as Fryslân foar de Friezen en Amsterdam foar de Amsterdammers. Dat Joaden, sels út de hel wei, dêr genêzing fine kinne. Dat in ryk Amsterdamsk fanke (ik ken sokken) in moai en maklik libbentsje ruilet foar de kibboets. As it my net mist is de titel fan Ben Goerion syn pas útkomd boek (ik haw it noch net) yn de Hollânske fortaling Israël, land van de vervulde belofte. Eat fan dat elemint haw ik bisocht oan to tsjutten.

Dit noch: ik ha in jiermennich lyn in gearkomste meimakke, dêr't de bikende dr. Gunning, by syn libben rektor fan it Amsterdams Lyceum, spriek. Der wiene ek Israéliërs bywêzich. Gunning hie efterinoar twa reizen makke, ien nei Amearika en ien nei Israël. Fan Amearika sei er: nijsgjirrich, mear net. Fan Israël: ik foel fan de iene forbazing yn de oare, ik sprek joun oer it ‘wûnder’ Israël. Yn it skoft frege ik in kunde, al sûnt de oprjochting fan de steat advokaet yn Jeruzalim, in tige kritysk ynstelde saeklike réalist: hwat tinkt jo hjir fan? It spyt my foar Dykstra, mar hy lake him net in aep. Hy glimke en syn antwurd kaem hjir op del: it wie hwat ryklik subjektyf en dochs bigryp ik earne myn âld-learaer wol. Ik kom hast elk jier yn Amsterdam, stiiffol krityk op myn folk en steat. Mar as ik soms mei de boat werom gean en Haifa komt yn 't sicht mei de Karmel op 'e eftergroun, dan wit ik it ynienen wer: Israël! It fisioen fan Jesaja 62 komt my dan yn 't sin.

Is dit healsêfte romantyk op it nivo fan de Fryske boer-ealman?

INNE DE JONG