De Tsjerne. Jaargang 19

[p. 241]

Paulus Akkerman:
Wer yn 'e stringen

Andrys joech 'm op 'e earmtakke oerein en seach it strân oer. ‘Wy kinne wol yn sé Jikke, der binne al withoefolle yn’. Biret sprong er oerein. ‘Kom’.

Jikke bleau lizzen, loai lei hja op 'e rêch, de hannen ûnder de holle. ‘Gean dû earst mar’. Hast mei tsjinsin draeide hja har hwat om en seach by him op. Andrys yn in koarte broek, de kliene kûten kamen der wyt en spjuchtich ûnder wei.

Hy bleau stean. ‘Wy kinne wol togearre yn dy tinte’, bisocht er noch.

‘Ik kom aenst wol, wy hawwe dêr sa'n bytsje earmslach. Andrys sette ôf nei de strântinte dy't er hierd hie. Dreamrich bleau Jikke lizzen. Hja wearzge om har mei Andrys út to klaeijen yn dat broeiske tintsje. Faeks foel it him ôf, hie er him dêr mear fan foarsteld doe't er it ding hierde. Hie se him syn sin jaen moatten? Yn dat soarte fan dingen wie Andrys sa oars as har, dêryn nammers net allinne. Mar dat lette dochs neat? Withoefaek hie hja lêzen dat krekt de tsjinstelde karakters har ta inoar oanlutsen fielden, nou dan!

Hy kaem ek yn neat by har to koart. Op 'e tiid wie syn iten en drinken ré, hja forsoarge it hûs nei bêste witten, fierder krige 'r syn gerak ek, hja soe him net licht wegerje, mocht er noch mear bigeare? Inkeld mar kaem de fraech by har op oft hja mooglik better net trouwe kind hiene. Sa nuver koe hja der soms bykomme.

‘Ik bin al klear, komst nou?’ Dêr stie er yn in blauwe swimbroek, hy wie wol útsûnderlik wyt fan fel. ‘Bliuw der mar net to lang yn’, warskôge hja, ‘ast de sinne yn 'e rêch krigest sitst der mei’.

‘Komst nou ek?’

‘Ik sil oan 'e gong’, sei hja ôfwêzich, sûnder har oan tiid to binen. Mar krekt seach hja him nei. Wyt en klien stapte 'r troch it waerme sân, hy hie in brún plak tusken de skouderblêdden, it wie har nea earder opfallen. Neist har klaeiden de fjouwer tjirgjende bern fan it tinthúske har út. De heit en mem leine op 'e knibbels yn in sânkûle tsjin 'e dunen, hja hiene de measte romte net foar de útklaeijerij.

Jikke stoarre wer nei de loft. Fjouwer jier troud, de tiid gyng hurd en hja koene bêst meiinoar. Der wiene faeks net iens safolle trouden dy't sa goed meiinoar koene. Harren houlik wie alteast stikken better as dat fan heit en mem yndertiid.

[p. 242]

Withoefaek hie it har om mem bigreate omt hja by heit neat yn to bringen hie. Heit sei hoe't it moast, hoe't it yn 'e saek moast en yn 'e húshâlding. Nei memme miening waerd net frege, hja hie to dwaen sa't heit it foar sei. Heit hie ek útmakke dat hja nei de kweekskoalle moast en ûnderwizeres wurde. Heit hie thús elkenien ûnder de kwint en stjûrde alles mei syn felle eagen. As hja oan dat houlik tocht, wie it sa'n wûnder net dat hja dêr langst noch oanstriid ta hie. Mem foarsei faek: ‘Ik leau net datstû ea ta de troudei komst’. It wie ek net om it houlik op himsels dat hja mei Andrys gien wie en yn it minst net om forsoarge to wêzen. It wie om't hja net allinne wêze koe. Hja hie der wol nocht oan om yn skoalle mei de bern om to springen en dy streuperts hwat by to bringen, mar de keale keamer yn it kosthús bineare har slim, hwa minske koe ivich lêze? Jouns kamen de muorren mei it streekte bihang op har oan, hja koe it dêr net úthâlde. Mei de oare fammen reizge hja nei de stêd. Toaniel, film, in opera en in oratorium-útfiering, it wie allegear wol goed. Mar hja seach foarút, as dit har foarlân bleau, hoe mocht dat komme? Ald to wurden en allinne to bliuwen, it griisde har oan, hja wie dêr bang foar. Dêrom warde hja Andrys net ôf, doe't er om har hinne bigoun to draeijen. Hy stie foar de fyfte klas en hie trije, fjouwer akten yn 'e bûs. Hja moedige him ek net oan, dêr kaem it faeks fan dat it sa lang duorre ear't er fanwegen kaem. Yn it holle skoallelokael brocht er útsûnderlik houten en forlegen syn oansiik ûnder wurden. It bigreate har ek noch, it wie sa'n goede Andrys. Kalm en evenredich sei hja: ‘Dat kin wol Andrys’. Sa wie dat oankomd. Nei de earste foarsichtige forkennings waerd er oanhellerich, der siet mear fjûr yn as hja tocht hie, mar nea warde hja him ôf. Dit hie hja forwachtsje kind, dit wiene de konsekwinsjes fan 'e forkearing dêr't hja net foar omlizzen gean soe. Yn it trouwen ek ferge er gâns, nou al fjouwer jier, hja ûnthâldde him neat. Wol winske hja inkeld dat er stadich bikomme mocht, mar hja liet dat net blike. Andrys hie dêr rjocht op, hja soe it him net forwite, it houlik wie jaen en nimmen, hja wie jouns net mear allinne, der wie ien dy't it har miende, hja hie hwat oanspraek en hwat in doel yn it libben.

‘Komst nou Jikke?’ Dêr wie er al wer, de wiete swimbroek plakte 'm om 'e lea, by it ilistyk hie er in reade streek op it wite liif.

‘Ik kom’. Hja sloech it sân fan 'e ketoenen jurk en stiek nei de strântinte. It like hast oft er har neikomme woe. Nimmen dy't dêr hwat fan sizze koe, hja wiene troud. Efkes stie er yn

[p. 243]

birie, doe rôp er: ‘Nou, dan komst aenst wol hè?’ Hja suchte forromme, bliid dat er 'm bitocht hie.

Yn it gleone tintsje loek hja de flodderige jurk oer de holle. Hja hoegde net iens sa folle mear út. It swimpak oan, de mûtse op, op hege skonken stiek hja troch it sân nei sé.

Mei hongerige eagen naem Andrys har op, as seach er har foar de allerearste kear. Hy tjirge 'm oerdwaelsk en smiet har mei wetter. Hwerom ek net? As dy jonge dêr nou nocht oan hie soe hja him syn wille net forgalle. Hy siet har nei yn it wetter en woe har ûnder triuwe. Hja liet 'm gewurde, minder koe er ommers ek al net bigeare en it wie sa ûnskuldich.

Mei't er útpûste kaem hja troch it wetter op him ta. ‘Dû moatst der útgean Andrys, dyn hiele rêch is al read, dû forbrânst alhiel’.

‘It wetter byt yn myn rêch’, bikende 'r. ‘Toe dan, dû hast der al fiersten to lang yn west, dû moatst hwat oan dwaen’.

‘Giest mei om my ôf to droegjen?’ biddele er. ‘Ik moat ommers noch swimme, mar ik doch net sa lang’. Hâldde dat lêste in ûnthjit yn?

Hja joech har foaroer yn it kleare wetter en fielde har droegen fan 'e rôljende weagen. Hja sykhelle djip, doe liet hja in brûzjende weach oer har hinne komme, machtich en great. Hja dreau op 'e rêch, de loft wie sa ûneindich heech en om har hinne wie it brûzjen fan 'e sé dy't har opnaem. It wie allegear sa ûnwitend great, romte sûnder grinzen. Hja wie net mear as in stip yn 'e ûneindichheit, op sterke weagen waerd hja droegen. It wie har net to sizzen great. Tiidleas dreau hja yn 'e ivichheit, de sé song oan har earen. Fragen wiene der net mear, hwat wist hja noch fan soargen? Hja winske dat dit gjin ein nimme mocht. Hja wie yn in frjemde, ûnbikende wrâld, Andrys hie dêr gjin plak yn, der wie nammers mear dat folslein ôfdien hie. Hja wie allinne oerbleaun mei de loft en de sé en de sinne.

Doe hearde hja it neare, driigjende toeterjen fan in hoarn. It kaem har yn it sin dat se it al earder heard hie, mar ûnwêzentlik en frjemd, in lûd út in oare wrâld dy't harres net mear wie. Nou wie it dêr wer en al wer, it driigjend bearen wie hast taestber. Klear en kjel skeat it troch har hinne: dat is foar my! De man op it strân toetere op syn hoarn, it strân dêr't de minsken wiene. Se soe werom moatte!

Se joech har foaroer en swom. Hja wie jong en sterk en de sé wie har freon. Mar it swimmen einde net, de weagen sloegen har werom, hja waerd meinomd fan 'e sûgende stream. Mar dat koe dochs net! Hja moast nei it strân, nei Andrys.

[p. 244]

Der kaem in sterk forset yn har op, hja soe har fan it wetter net werom slaen litte, Andrys hie der rjocht op dat hja wer kaem. Hja swom mei krêftige slaggen, as hja mar folhâldde soe hja it rêdde. Mar it wetter wie sa sterk en de stream sûgde sa, hja waerd bang doe't hja seach dat it net einde. Oanienwei waerd hja fan 'e weagen oerspield, willeas joech se alle forset op, liet se har driuwe. Hwerom soe hja noch langer fjochtsje?

Twa jonge keardels dy't oan in line yn sé gien wiene, leine har foar dea op it strân. In dokter bûgde 'm oer har hinne, hast wol in ûre wie er mei har dwaende. Einleas, einleas, die er har de earmen op en del. Einlings kaem hja stadich werom út in djipte sûnder boaijem, hja wie al sa fier. It earste dat hja seach doe't hja de eagen opsloech, wie it eangstich gesicht fan Andrys. En moedich glimke hja nei him, sa as fan har forwachte waerd.