De Tsjerne. Jaargang 16

[p. 87]

Mosheh Smilansky:
Latifa

Ast Latifa har eagen nea sjoen haste, witst winlik net hwat skientme is, plichte ik to sizzen, doe't ik jit in jonge wie en Latifa amper mear as in bern. En nou nei mannich jier siz ik it noch.

It wie jannewaris, yn 't wiete seizoen. Mei in espeltsje Arabieren wie ik yn it fjild, om de groun ré to meitsjen foar biplanting. It wie in moaije, kleare, waerme dei. Ut it easten wei sette de sinne de hiele wrâld yn de readige gloede fan de iere moarn. Mank de Arabyske froulju dy't de stiennen oprommen, seach ik in nij gesicht. In lang slank fanke yn it blau. In wite holledoek hong oer har hier oan de skouders ta.

‘Hoe hjitstou?’ frege ik.

‘Latifa’, antwurde hja, wylst har greate swarte eagen fûnken. ‘De dochter fan Sjeik Surbaji’, sei in jonge Arabier, dy't in swiere stien optilde.

Sûnt die ik myn wurk mei mear wille. En as ik gjin goed sin hie, hoegde ik mar nei Latifa to sjen en alles wie yn oarder. Hja bitsjoende my. Sa nou en dan fielde ik, dat hja nei my seach en ienris, op in dei dat ik op myn lytse grize mûlezel nei it wurk ried, mette ik Latifa mei in krûk wetter op 'e holle.

‘Hoe is 't mei dy, Latifa?’ frege ik.

‘Us heit wol net lije, dat ik langer út arbeidzjen gean’, sei hja drôvich.

‘Bliuwst net leaver thús as út arbeidzjen?’

Hja seach my oan en har eagen waerden dof, lyk as foel der in skaed oer.

‘Us heit wol, dat ik mei de Sjeik fan Agar syn soan trou.’

‘En wolst dat graech?’

‘Ik stjer leaver’, antwurde hja. En dan frege hja hommels: ‘Hawaja, is 't wier, dat se by jimme folk mar ien frou trouwe?’

‘Jawis, Latifa.’

‘En slane jimme jim' froulju net?’

‘Hoe kin men de frou dy't men leavet slaen?’

‘En trouwe de froulju by jimme mei de man dêr't hja fan hâlde?’

‘Ja’.

‘En wy wurde as beesten forkocht’, sei hja bitter, wylst har eagen fordonkeren. Hja wifke in amerij en forfette dan mei muoite: ‘Astou in Moslem wurde woeste, soe heit der neat op tsjin ha, dat ik mei dy troude.’

[p. 88]

‘Ik in Moslem?’ frege ik en ik bisocht myn laitsjen yn to hâlden.

Der kaem in great fortriet yn Latifa' eagen.

‘Wurd dou Joadinne, Latifa, dan trou ik mei dy.’

‘Us heit soe ús beide formoardzje’, sei hja en sette ôf.

De oare deis kaem Sjeik Surbaji yn de wyngert. Hy wie in âld man mei in moai wyt burd en in greate fez op 'e holle. Hy ried op in trintene wite merje, dy't mei graesje túgde, as syn master de arbeiders groete, dy't djip en dimmen foar him bûgden. It die my gjin nij dat er my tige koel groete, hy stie bikend as in Joadehater.

Doe't er Latifa ûntduts, skreaude er grimmitich: ‘Ik ha dy forbean, dizze Joad ea wer to sjen’, wylst er in stok griep en har op 'e rêch sloech.

Ik woe him oanfleane, mar Latifa smeke my mei triennen yn de eagen, neat to dwaen. De Sjeik sette ôf mei syn dochter en de arbeiders gyngen wer oan 't wurk.

‘De Sjeik is in hurd man’, sei ien fan harren, doe't hja fuort wiene. ‘Hy is pûr, om't er syn arbeiders net langer twinge kin, fan de iere moarn oant de lette joun to wrotten foar in hongerlean.’

‘En ik wit, hwerom't er binammen hjoed sa breinroer is’, sei in oaren dy't my mei sin oanseach.

Latifa kaem net wer op it wurk, mar in pear wiken letter seach ik har op in middei, doe't ik nei 't skoft wer fan hûs gyng. Hja siet op 'e groun mank in keppel hinnepiken dy't hja forkocht. Doe't hja my seach, kaem hja oerein. Har eagen liken moaijer en drôver as ea.

‘Hoe giet it mei dy, Latifa?’

‘Goed, tankje’, sei hja mei in beevjend lûd.

Noch forskate kearen kaem hja dêr, ornaris yn it middeiskoft. Doe op in dei fortelde in freon my, dat hja nei Agar gien wie, om mei de Sjeik syn soan to trouwen, in lyts, ûnsjoch mantsje. Letter hearde ik, dat it hûs fan dizze man ôfbrând wie en dat hja, oan it fjûr ûntkommen, nei it âldershûs flechte wie en nou wer mei har heit libbe.

Jierren gyngen foarby, ik wie troud en hie in eigen hûs boud. Op in sinneskyndei, doe't ik de doar út kaem, sleten der twa âlde Arabyske froulju, dy't hinnepiken forkochten. By myn forskinen gyng ien fan harren oerein en kaem op my ta.

‘Hawaja, Musa?’ frege hja bidêsd.

Ik seach har ûndersykjend oan... en frege dan: ‘Latifa?’

Hja glimke. Dizze âlde frou mei tearen en groeden yn 't

[p. 89]

gesicht wie Latifa. Hja wie âld wurden, mar yn har eagen blonk noch hwat fan de âlde glâns.

Hja seach my oanienwei oan en lústere: ‘Dou hast in burd, dou bist foroare.’

‘Mar hoe is 't mei dy’, frege ik, ‘en hoe komt it, datst sa foroare biste?’

‘Alle dingen komme fan Allah’, sei hja. Dan frege hja: ‘En bist troud, Hawaja?’

‘Ja, Latifa.’

‘Ik soe dyn frou graech sjen wolle.’

Ik gyng yn 'e hûs en rôp myn frou. Doe't hja bûten kaem seach Latifa har lang oan. Der kamen triennen yn har eagen. Ik ha har nea wer sjoen.

(fortaling út it Ingelsk fan Inne de Jong)