De Tsjerne. Jaargang 15

[p. 340]

G. Mulder:
Gebetsgenezing

Ienkear yn 'e wike komt er in joun. Dan skake of damme wy. Myn frou is dan in joun frij en meastal by in freondinne op bisite. Hja hat dan de kofje klear set en wy kinne ús rêdde mei sûker en molke, safier ha wy 't brocht. Sels soargje wy wol foar hwat smokerij.

Oft it joun wol oan skaken of dammen takomt... ik wit it net, hwant ik wol prate. Yn 'e krante ha 'k lêzen, dat der wer sa'n gebetsgenêzer út it bûtenlân wei hjir komme sil. Sokke lju komme hjir ien, twa dagen, in wike soms... en organisearje sels of litte fan oaren massa-gearkomsten tariede. En hja dogge it dan wol sa goed, dat der tûzenen op ôfstouwe - dy lju ha dêr de slach fan... òf moat men der mei oare wurden oer skriuwe? Faeks wurden dy't stal jowe oan 'e hûnger om sêdde to wurden mei wier brea? De kranten jowe fan sokke demonstraesjes opkleure of sobere forslaggen, al nei't de krante ticht by de ta genêzing op it gebet ûnmachtige tsjerke libbet óf kritysk foaroer dy tsjerke bliuwt en har ûnmacht graech skitterje lit.

Myn jounprater is in emeritus-dûminy - hy slyt syn libbensjoun by ús op it doarp. Ik ha folle mei him op en net allinne omt er âld is... né, mar omt er sa troch en troch earlik is èn omt der eat fan hwat de Heilân dreau om de earmen, de tobrutsenen en de ûngelokkigen to helpen, fan him ôfstrielet. Nei't er mei pensioen gien is, hat er de stúdzje wer opnomd - doe't er in gemeente hie, kaem dêr net safolle fan... hy hie it to drok om syn skiepkes to weidzjen en to biwarjen.

Sels ha 'k buoijen dat de ûnmacht fan de tsjerke my swier op 'e mage leit; it bigjin wie dochs sa machtich moai, doe't de learfeinten fan de Hear yn Syn namme de duvels útbanden, de siken geniezen, deaden soms libben makken. De sekten leauwe dêr noch oan, mar de tsjerke moat der net folle fan ha en is dat nou winliken wol bibelsk?

Myn jounprater lit my allinne oan 't wurd - hy smookt syn pipe en left efteroer yn in maklike stoel. Krektlyk as de tsjerke, tink ik. Hy lit my skjin útprate, knikt ris, skodhollet ris, mar hy seit gjin stom wurd werom.

As ik him jitris kofje ynskink, freget er: - Hwat dogge wy joun, skake of damme?

- Né, ik wol joun prate!

- ik ha dy dochs al útprate litten?

- Dat al, mar jo ha neat werom sein! Ik forwachtsje dat jo de tsjerke fordigenje en neat minder!

- Kom, kom... dat moatst sels dwaen, dou bist likegoed de tsjerke as hwa ek en as ik sels!

- Nou goed, as ik de tsjerke dan bin... dan sit ik mei mysels yn tizen en moatte jo my helpe!

- Nou, hwa sit der net mei yn tizen? En dat komt, ju, omt de tsjerke in great wûnder is... wy leauwe der oan, mar wy ha har net yn 'e festjebûse. Mar dat witst dochs wol?

Hy komt hwat oerein yn 'e maklike stoel en leit syn earms op 'e tafel -

[p. 341]

de tabak rûkt bêst, mar de pipe stjonkt. Ik wit, dat er nou hwat sizze sil... mar it is krekt oft hy der net rjocht smjucht op hat... oft it him swier falt. Hy seit, hy leaut stellich oan de genêzing op it gebet - hy hat sahwat fjirtich jier dûminy west en folle foar siken bidden. En foar 't measte part binne dy siken better wurden. Fansels, de dokters ha meiholpen, mar dokters slagje allinne as hja fan Heger hân holpen wurde!

- Mar al dy oaren dan?

- Dy't net better wurde op it gebet?

- Krekt...

- Nou, dy har tiid hat it west... óf hja moatte fan siikwêzen lottere wurde. De iene wurdt dat mei rykdom, de oare mei moaije froulju, wer oaren mei earmoede en tsjinslach... èn der binne guon dy't mei sykte of ûngemak op 't harspit nomd wurde! Wy hoege der hielendal gjin probleem fan to meitsjen... it is sa ienfâldich, in bern kin it bigripe. En it is ús oplein om net geleard of tige forstannich, mar om as in bern to leauwen. Mar ik sil dy in forhael út myn praktyk fortelle, in wier forhael, ik ha it oan nimmen ea forteld... omt ik mei myn suksessen net pronkje wol. Mar dou fergest my...

En doe die er it forhael.

Hy wie noch mar in pear jier dûminy, doe't er in birop oannaem nei in moai greate stêd yn ien fan de Hollannen. Hy wol earlik wêze: doe't er it oannaem dêrhinne, die er it mear omt in goed freon der mei efter siet - in freon dêr't er folle mei ophie. Dy freon wie haed fan in mulo-skoalle... it wie yn 'e tiid doe't hja mei it mulo útein setten. De man fortsjinne doe noch net folle en it wie noch in hiele toer om de âlden ta fierder ûnderwiis foar de bern to biwegen. Hjoed kin men dat jin hast net mear yntinke, hwant nou moat alles dat net op de middelskoallen giet op de mulo.

Sels hied er gjin bern - en syn warbere frou koe mear oan as mei ien man hwat om to popkjen - hja namen doe bern fan bûten de stêd yn 'e kost... ek al om mear learlingen op skoalle to krijen. Syn freon tsjinne fan herten it kristlik ûnderwiis - hy seach yn dat ûnderwiis ek noch in stik evangelisaesje. Hy brocht net allinne de bern hwat by, hy socht ek de âlden op... hy pielde om sa mar to sizzen nacht en dei troch. Net allinne foar syn skoalle wie er wakker yn 'e wear, mar ek foar de tsjerke: hy wie dêr âlderling.

Sels koe ik yn dy jierren ek stikken noch dea... en it duorre net iens lang, doe reinde it biroppen. Jierren letter bin 'k dêr weigien, mar ik woe doe noch net - wy arbeiden mar raek en ik hie folle oan 'e freonskip fan myn maet. Us froulju koenen ek tige mei elkoar opsjitte en de iene wie de oare ta help. Fansels krigen wy ek tsjinstanders, mar dat makket jin allinne mar krigelder: wy rounen altyd mei de mouwen en de boksen opstrûpt... om it sa mar út to drukken. Nou, yn dy tiid is it bard - en nou moatst goed harkje:

Midden op ljochtskyndei - sa sei ús mem it altyd - kaem myn freon by my yn 'e studearkeamer; hy sei, ik moast fuortdaelks mei him nei syn hûs om dêr to bidden tsjin kweageasten dy't yn 'e hûs omspoeken. Ik woe der earst de spot mei slaen, mar it wie tinken mei him - hy seach der ek

[p. 342]

nei út, dat er yn de binaudens siet. Ik kaem oerein, lei him de hân op 't skouder en sei: Mar Jan, jonge, hwat is der dochs mei dy oan 'e hân - dou hast de lêste jierren to hurd skrept en neat dien oan eigen fordivendaesje... en dat bifiket him. Dou moatst der ris hielendal út, in fikse fakânsje earne yn 't bûtenlân... en as 't op 'e sinten fêstsitte mocht, dan sille wy dy helpe. Hy skodholle wakker - ik hie 't mis... it siet him net yn himsels, it siet him yn syn hûs! En hy hie in greate dwaes west, omt er earst nei de polysje roun wie oft dy him helpe koe... hy biskuldige himsels, dat er mear op it swurd fan de oerheit fortroud hie as op it gebet út namme fan de tsjerke. Pas nou't er sels net mear koe, en de oerheit forlegen mei de hannen yn 't hier siet, kaem er by my...

- Mar jonge, hwat is der dan oan?

- Wist ik it mar! Men kin dit nea yn wurden uterje, men moat it sels ûnderfine...

- Mar bisykje it dan dochs!

Mei bytsjes en brokken kaem it der doe út - it wie sa sahwat: Hja hienen sels gjin bern, mar wol inkelde skoaljonges yn 'e kost... trije stiet my foar. Dy trije jonges wienen al sechtsjin-sawntsjin jier âld, en sa op it each goede jonges en gjin spul der mei. Mar it lêste fearnsjier barden der frjemde dingen yn 'e hûs - dingen dêr't men mei in soun forstân net oan tinke kin, en dochs...

Bygelyks, op in nacht waerd it bêd ûnder har omkeard - hy en syn frou trûzelen oer de flier... It ljocht gau op en neat mear to rêdden. In oare kear: wylst hja sitte to iten, in heisliken spektakel yn 'e diggelkast: glêzen, pannen en kopkes stikken; wy tochten, der soe in planke losrekke wêze..., mar né, alle kastbuorden sieten stevich to plak. En folle mear fan dy nuvere dingen. It slimst wie it mei de klean! Op in middei dat er wer nei skoalle soe, koed er syn jas en syn hoed net fine - hy wist it perfoarst, hy hie dy jas en dy hoed op 'e kapstok hongen... mar de kapstok wie leech! Dan mar sûnder nei skoalle... en syn frou dy middeis sykje. En ja, hja foun alles op souder. Dat barde in pear middeis en wy tochten beide oan streken fan de jonges. Dat moast út wêze, en ik de oare middeis wachtsje oant de mannen allegearre by de tafel sieten. As lêste die ik de keamersdoar ticht. En ik as earste nei iten de keamer út en nei de kapstok: fuort wie de hiele boel... wy founen letter jas, hoed en myn paraplu yn in leech bedsté. De klean fan de jonges leine der like goed ek. Doe hied er de polysje yn 'e earm nomd. Ien fan 'e mannen yn unifoarm der ûnder iten by op wacht. Earst barde der neat, mar de man forskikt him efkes op syn skûlplak... en fuort wie alles, de kapstok leech. Doe hat der noch in hegeren fan de polysje by stien... mar doe gyng it allyk sa. Dy minsken wienen ek har rie to'n ein. Mar hwat wol it gefal? Op skoalle moast ik it lokael even út... en ik kaem der letter hiel stiltsjes yn - en doe hearde ik ien fan ús jonges tsjin de oare lústerjen: ‘'k Ha har fannacht wer lekker kopketommelje litten ôf 't bêd! En dat wie sa...’ Ik griep dy knaep by 't skouder en ik sei: ‘Dou der út en nei hûs, dou divel!’ Ik liet him thús syn spullen ynpakke en brocht him nei it stasjon. Nou is 't út mei dat lêst, tocht ik... mar né, it gyng troch! Doe ha 'k dy

[p. 343]

oare jonges ek fuortstjûrd - lykwols, it lêst hâldt mar oan... wy ha gjin libben mear! Jo moatte komme en bidde...

Goed, ik nim myn frou mei nei it skoalhûs. Wy troffen in alhiel oerstjûr en eangstich minske yn 'e hûs oan... Ik sei: ‘Nou jimme alle trije nei de pastorije, lit my hjir allinne.’ It is in minske net jown om yn wurden to sizzen hwat der yn dat hûs omgyng, doe't ik myn knibbels bûgde... mar ik waerd sterk makke om dochs to bidden. Ynienen wie it út mei dat helske libben... ik ha doe ek noch tankje mochten. Myn frou en ik ha doe in wike by de minsken yn 't skoalhûs sliept, en neat mear to rêdden. Mei de jonge, dy't mei kweageasten omgong, is it letter raer ôfroun - mar dêr giet it nou net om. It is nou al wer jierren lyn, en ik ha soks ek nea wer bilibbe. En dêr bin 'k bliid om, hwant bidden falt net ta... it is in swier stik!

Gjinien fan beiden tale wy mear nei it skaekboerd - men moat as freonen togearre prate... mar ek swije kinne!

As er op hûs oan sil, seit er: - Ik wit net iens oft ik der wol goed oan dien haw mei it dy to fortellen, hwant it giet net om de bidder, mar om de Forhearder!

Rêstich rint hy it nachtlik tsjuter yn...