De Tsjerne. Jaargang 15

[p. 237]

Durk van der Ploeg:
De jonge mei de boge

Hy wie âlder as my. Doe't ik him foar it earst seach, stie er oan de oare kant fan de grêft, njonken de âlde saed. Hy skeat in pylk yn in beam. Risseljend wie de pylk werom fallen. Hy skeat op 'e nij. Wer foel de pylk werom en stiek rjocht yn it sân. Trijeris skeat er. Fladderjend foel in fûgel nei ûnderen en kaem mei in doffe plof op 'e groun tolanne. Stadich krige de jonge de fûgel fan de groun en biseach him mei niget. De sinne hie him fêstbiten yn syn neaken boppelichem. Blinkende fearren hingen as wylde blêdden oan syn hân. Neitiid seach ik him faker. Soms praette er effen mei my en fordwoun dan skou en hastich de sânreed lâns nei it blauwe hûs.

Alles er wer lykas it eartiids wie. Ald de middei glidet koel de wyn tusken de twa kastanjes. Ik priuw it sâlt op myn lippen. Heite oantlit is kurven fan de sinne. We swije. Der is allinne it sêfte risseljen fan beammen ûnder in hite loft. Allegear sjogge mei wurge gesichten nei it trage ljocht tsjin de heuvels. Brún en barsten de groun. Feal de fierte is it foarlân in flakte dêr't ik soms trage stimmen hear, swier en rou, oant it ynienen swijt en in mês de stilte snijt. Der bart nea hwat. Jouns as de skimer wankelt tusken de beammen geane wy yn 'e hûs, hwer't de stimmen heech en yl klinke ûnder it gele ljocht dat alles yn twivel stelt. Dan moat ik wer tinke oan dy middei. De beammen hingen swier ûnder de hite sinne. Ik wie wurch en loom fan it harkjen nei de lûden dy't monotoan gounzen as miggen. Lûden dy't neat seine en neat to bitsjutten hiene. Lûden der't in bigjin fan eangst him yn forskûl hâldde. Nimmen wist it. Hja laken tsjin de rêdde lippen fan ientoanigens en dronken cider en cola. Heit hie sein dat de minsken âld waerden yn dizze tiid fan wolfeart en wittenskip. Dat sei er tsjin mem. Heit wurket by it Bureau foar de statistyk yn in smel brún keammerke mei glês-yn-lead-ruten. Hy kin it witte. Ik waerd eangstich doe't er it sei, omt ik bang wie foar âlde minsken dy't rimpels fan forfal droegen en gjin fjûr mear yn de eagen hiene lykas oare minsken. Letter sei heit dat we ûnwaer krigen en it kaem út.

Alles wie roastich en kâld doe't ik troch it skaed fan it hûs roun. Yn it wetter seach ik de wjerspegeling fan skimer. André soe woest op syn piano bûkje, oant mynhear Wamel him korrekt it swijen oplizze soe. Der soe twivel yn him wêze en fortriet oer syn wurch oantlit. En mynhear Wamel soe gestikulearjend en mei in gesicht fan pún en drift him útkafferje en sizze dat er it opus oerspylje moast. Ik woe flechtsje út dizze sfear. Mem, fyn preuveljend oer har kantwurk. Heit, antwurdzjend yn statistyske bylden. André is âlder as ik, hy moat yn de koele keamer pianospylje, wilens mynhear Wamel irritearre de mjitten folget dy't Brahms yn in nachtlik ûre notearre.

It wetter wie in wjerspegeling fan de himel. Heit soe it nea to witten komme hwat der barde dy middeis. Hy konferearret mei frjemde hearen dy't gouden tosken sjen litte kinne. Hja binne freonlik tsjin heit. Nimmen soe it witte, nimmen set syn fingers yn it pún.

[p. 238]

Lâns de beammen seach ik him kommen, bihindich en smel wie er. Hy bleau stean oan de oare kant fan de grêft.

‘Der binne gjin fûgels’, sei de jonge.

‘Sjitstou altyd op fûgels?’

‘As dy der binne wol.’ Hy lake bleek.

‘Mei ik ek ris sjitte?’

‘Wis wol.’

‘Moatst it sânpaed lâns rinne troch de hikke oan de oare kant fan it hôf’, lei ik him út. ‘En dan njonken it koetshús lâns’, rôp ik him noch nei. Ik seach him om 'e hoeke slûpen. Hy hie read hier en skeinspruten. Wy skeaten om bar op in krús dat er yn 'e beam skrast hie. Ik roek syn azem doe't er de pylk foar my op 'e bôge lei. Op syn brede noas stiene lytse dripkes swit. ‘Lêsten haw ik sjoen datst in fûgel sketten hast. Ik seach him út 'e beam fallen.’

De jonge knikte en wiisde nei de trije beammen op 'e saed. ‘Dêr’, sei er. ‘De earste kear hie ik him al rekke, mar hy woe net falle en doe haw ik noch twaris sjitte moatten.’

De jonge stie mei de hannen op 'e rêch to wemeljen as moast er pisje. André wemele ek altyd as er nedich moast.

Ynienen gyng de sinne fuort. It dûnker sloech del yn it tún. Yn 'e fierte grommele de tonger. It bigoun to reinen. Fel sloech it ljocht tusken de beammen troch. Heite wurden, tocht ik. Mei sawn hasten flechte ik yn it âlde koetshús. Oan de binnenkant fan de doar hingen helters en roastige bytlings. Oer de ruten spounen spinreagen. Mei de platte hân fage ik it rút skjin en seach de jonge stean. Hy stiek syn hân omheech. Ik joech him in wink. Ik hearde him by de muorre lâns stoatskaven. Doe stie er foar my yn de skimerige romte. De bôge yn 'e hân en in tin bamboekokerke mei pylken op 'e side. Hy like lytser en knûkerich ûnder de lege balken. Syn skeinspruten liken forwettere roastplakken op in siikbleke hûd. Op it foarkret fan de tomôge wein gyng er sitten. Nei pake's dea wie it sa bleaun. Heit hie it hâlde wollen. ‘Dit is famyljemuseum’, hie er sein. Op syn fuotten seach ik einefel.

Hwerom wit ik net, mar ynienen waerd ik bang fan him. Hy like folle greater as my. Syn eagen hiene eat fan diggels, bleek glinsterjend. Hy seach nei my. Syn lichem hinge losjes op 'e wein. Syn hier wie trochwiet en like op wite fearren, dy't him oer de foarholle piken. Om syn hals hinge de bôge as in wurge fûgel. Mar syn eagen koe ik net langer forneare. Hja wiene biweechlik. As drige der fan alle kanten ûnried. Ik harke mei de siken ynhâlden, mar it bleau stil. Bûten de rein leech oer de ierde fol formoedens. Ik seach troch it rút nei it bleke ljocht en doe wer nei him yn it flauwe skynsel. Hy liet him fan de wein ôfgliidzje en lei de bôge tsjin it tsjel. Hy stie njonken my. Syn eagen wiene oars, ûnrêstiger. Ik roek syn azem. Syn lichem roek sûr en fan rein. Ik fielde syn hân op myn skouder.

‘Dou bist moai’, sei er. Ik waerd bang fan dat lûd, as kaem it út in put fan eangst.

‘Ik haw dy noch noait neaken sjoen.’

[p. 239]

Syn lichem waerd greater. Syn mûle waerd in streep. Ik fielde syn hannen lâns myn lichem. Hy pakte myn polzen, hweryn it bloed swypke. Ik hearde it skomjen yn myn sliepen. Mei in hoart skuorde ik my wer los út de meagere wite fingers. Syn earmen, linich as de hals fan in fûgel, fielde ik oer myn boarsten. Myn rôk loek strak oer myn fuotten.

Yn it ljocht flechte ik ûnder de beammen lâns nei de sânreed. Yn de puozzen stie mingd ljocht en yn my kromp de pine fan neigels en bitter flesk.