De Tsjerne. Jaargang 14

[p. 355]

Geart Jonkman:
Hear Willem...

foar Douwe Annes Tamminga

Yn 'e hoeke fan in Amsterdamsk kafé, in lang smel pipelaed dat mei de namme Citybar oantsjutten waerd, siet in iensume flaekskoppige Fries, de earmtakken op in roun izeren en wibelich tafeltsje. Syn blauwe wetterige eagen sochten, sij it omdôch, hâldfêst oan in heechpoatige romer, alhoewolt dêr gjin oannimlike reden foar neamd wurde kin, hwant hy wie in frij man dy't nearne yn it kryt stie en elk ûnder eagen komme koe, alteast yn Amsterdam. Der waerd dy jouns bruiloft hâlden, in sulveren houliksfeest neffens it opskrift fan 'e spegel, mar dat gie bûten him om, ek al joech er mei de beide wiisfingers de mjitte fan de akkordeonmuzyk oan. Hy hie gjin diel oan it feest, hy wie der, ûnderweis nei de tramhalte, alhiel by táfal ynrekke mank in ploech sjongend, hossend en serpentinesmitend jongfolk, sûnder dat der oer en wer forklearringen jown en easke waerden. Mooglik hiene hja him foar in bûtenlânsk séman hâlden en bigreatsjen mei him hawn, om't er net al to fêst op 'e skonken stie, it wie him likefolle, hy siet en hja lieten him sitte. Bûten de heechpoatige romer like der mar ien ding reëel to wêzen en dat wie de lichtfuottige faem dy't dy romer algeduerigen folgeat en him ta drinken oantrune mei in swier Jordaensk aksint,

Yn 'e nacht op waerd der op de oare ein fan it pipelaed lûd hammerjend om stilte roppen. Op it podium, tusken de akkordeonist en de slachwurker, forskynde in keal ticht mantsje dat mei woarstearmen bigoun to swaeijen. Hwat er krekt sei, wie ús maet net dúdlik, mar oan it daverjend hantsjeklappen fornaem er wol dat it de muoite weardich west hie. Nei dizze sprekker koe elk him wer to goed dwaen oan Manke Nelis, de Toffe jonges, Hoeperdefloep en oare tradisionele feestsangen en doe folge der in rige fan sprekkers dy't koart krieme koene.

De nommele Fries line noch altyd mei de earmtakken op it taffeltsje en al koe er de sprekkers út syn fiere hoeke wei net alhiel neikomme, hja hâldden him hwat langer hwat mear dwaende en it like wol dat de dize yn syn plasse hwat oploek.

Ynienen stie der in tryste filtuer op it podium mei in hingsnor. Hy makke him bikend as kollega-metaelbiwurker fan de breugeman en sei dat er it foarrjocht hie, it sulveren pear, út

[p. 356]

namme fan de personielsforiening, in pick-up oan to bieden. Hy neamde dat in foarrjocht, hwant hy hie hjir likegoed net stean kinnen. Syn mem hie him as loopjonge by in aptheker forhierd foar in ryksdaelder yn 'e wike, mar hy wie nea mei dy knaek thúskaem, om't de aptheker de earste ûre al tsjin him sein hie: ‘Dou der út en der nea wer yn.’

Sadwaende wie er doe metaelbiwurker wurden. De aptheker wie juster krekt to hôf brocht; hy hie mei west nei 't hôf en, nei 't grêf wizend, yn himsels mompele: ‘Dou der yn en der nea wer út.’

En doe sei de dûmny: ‘Lit ús tankje.’

De nommele Fries koe dat allegearre net neikomme, sa gau, mar hy hie wol foar 't forstân dat der hwat barre moast, hwant somlike lju snokten it út. Hy hise him, sa goed en sa kwea as it gyng, oan it tafeltsje oerein en rôp: Haha!

Der foel in stilte, men koe in mûs innen hearre, sa stil waerd it. Doe palme de man út it heitelân:

Hear Willem fan Hollân en Henegouwen
wie ridder slein to Valenciennes
mar hoe't er de twadde reis ridderslein waerd
dat sille wy yn dizze histoarje sjen

Dat sille wy yn dizze histoarje hearre
tusken Starum en Warns is dit wier bard;
frijdom of yn 'e frijdom stferre
dat is hwat Fryslân oer him hat

En dat wie hwat eh... En dat wie hwat eh...

Fierder kaem er net. Dêrom sloech er dreunend mei de fûst op it izeren tafeltsje en boldere: Brui se, brek se de bonken, dy fordomde Hollanners! Doe briek de feestfierende kliber los yn in daverjend hoera...