|
| |
| |
| |
G. Koelstra:
De akster
Op in jountiid, wreed en winich,
't sniejage en it frear feninich,
siet ik slûgjend, lykme-allinnich
by de hurd, dy't gûlde as 't spoar.
O, de sfoarmwyn liet my skrikke,
de hiemshikke klikkebikke,
't wie as waerd der rimpen tikke,
‘Dat is Gabe’, ornearre ik, ‘dy't dêr
oars gjinien as Gabe-skroar’.
't Heucht my as de dei fan juster,
bûten wie it ierdetsjuster
en ik fielde my net bjuster
noflik: 't tsjirme hjir yn 't foar.
Hoe ûnhjirmlik stinde en kreake
de âlde klinte, as bistreake
Hantsje Pik mei syn hânspeake
'n bonkerak, dat 't hast bistoar!
En ik tocht mei hamm'rjend herte
oan de oare kant de doar.
't Lampljocht toutere oan 'e souder
en it waerd my noch binauder
dêrre, ûnder 't lofter skouder,
't hert dat briek hast los fan 't tsjoar,
hwant de weveljende skaden
op lewant en flier dy waerden
wyld en wylder neigeraden
't needwaer my de keet bidoar.
rûzen mei yn 't aeklich koar
fan de twirren bûtendoar.
My yn dizze tsjoen forstrikjend,
drige ik der tsjinoan om knikjend
yn to noegjen hwa't der tikjend
tagong frege oan myn doar.
| |
| |
Lang om let ha 'k my formanne,
'k moast de oersijûre sinen spanne
sette ik my tsjin de Bangst to skoar.
O, hoe skodden my de boksen,
'k siigde foar de keamersdoar
troch de hoksen fan 't plusfoar!
Al myn kriich op nij forgearjend,
't oantlit ta in laits faksearjend,
stûtlich troch de knibbels fearjend,
taestte ik nei de keamersdoar
yn in wifeljend borwachtsjen
oft de gast, dy't kaem to oernachtsjen
en by 't hurdfjûr rie to plachtsjen,
wêze soe freon Gabe-skroar,
dy't 'k hjir mear as immen winske.
'k lepene de keamersdoar,
nimmen, nimmen stie dêr foar!
Stoarjend yn de holle herne,
beevlend, in yn frees forlerne,
dreamend lyk in ierdbiwenner
nea net earne dreame doar,
stie 'k yn tsjusternis bitrutsen,
d' iensumheit bleau ûnforbrutsen,
't iennichst lûd, yn wanhoop sprutsen,
wie de namme ‘Gabe-skroar’ -
hûv'rjend flûst're en it wjerlûd
lûst're sunich: ‘Gabe-skroar’,
dit wurd inkeld en gjin oar.
Tril jend yn de keamer kearend,
ealge ik troch de stoarm, dy't bearend
omgyng, wer fan nijs 't binearend
‘Faeks’, oerlei ik, ‘ha 'k forgetten
't lûk joun op 'e klink to setten
en nou slacht myn hert lyk herten
nea net sloegen ea to foer.
Stil mar rikketik, ik bin it
frjemde tikjen fêst op 't spoar,
'k skou de skoattel fuort derfoar’.
| |
| |
Doe't ik 't finster iepenklapte,
'n akster yn de keamer stapte,
wapp'rjend mei syn flerken flapte
Fûgel fan fearnsmânselhichte,
mânsker jitte as dy't plichte
spoekfend om to spanen tichte
efter Wil yn 't ploege spoar.
Efkes flodderwjokkend hipte er
op it boarstbyld fan Tjerschkmoar,
deun boppe myrs keamersdoar.
De akster sette it boarst parmantich,
prealjend as in prins op 't kantich
byld fan Tjerschkmoar, kein en keken,
deun boppe myn keamersdoar.
'k Tocht: ‘Hwa't sa heechhertich pronket
is almeast in eersten stjonkert,
't fjûr, dat út syn eagen forsket,
wyt'get ûnheil as gjin oar.’
‘Fûgel’, frege ik, ‘hokker namme
strykt nou mei sa'n krop en smoar?’
En hy skatt're: ‘Kletsmajoar!’
‘Hwa’, bimym're ik, ‘hat dy smakkert
't hûnwurd, dat yn 't lid my rakket,
ynskúnd en hwat winlik hat er
mei dy spotske útrop foar?
Mar hwa ek út minsk'ne slachte
hat ea dizze gunst biachte,
dat in fûgel skamper rachte
deun boppe syn keamersdoar -
freon of fijân mei er wêze -
op in byld, yn glâns en gloar,
deun boppe syn keamersdoar?’
De aksler lykwols, roerleas stoarjend,
spotslach yn myn eggen boarjend,
spriek, my op in djipsten narjend,
't flymjend skelwurd en gjin oar.
Net in lûd, dat 't hert forromme,
't beest bleau steech en as forstomme.
Slim forslein liet 'k my ûntkomme:
‘Mannich freon gyng him al foar,
| |
| |
moarnier sil ek hy fortiigje!
Al safolle gyng to loar!’
De akster kraste lyk dêrfoar.
Dit biskie, sa ringen sprutsen,
hat my út myn ûnmacht lutsen.
‘Soa’, sa momp'le ik, dat is winlik
alles hwat er sizze doar.
Alles hwat de djipste herne
fan syn somb're siel biwenne
waerd ta dizze skimpskoat berne
en by hat der neat mei foar,
neat as bitt're selskastijing,
oars hat er dêr neat mei foar.
Bin 'k de wierheit sa op 't spoar?’
De akster mei syn tsjust're charme
hie omtrint myn hert forwarme.
Hastich sleepte ik doe myn sliepstoel
Flak foar beest en byld en doar.
En, djip yn de kjessens sakjend,
yn myselme hakketakjend -
stie him, efter 't steil, forstrakjend
útsjen, tûle of selsspot foar? -
waerd it my wer bang to moede:
't riedslich roppen, lyk dêrfoar,
klonk sinister en sonoar.
Mar ik út're gjin syllabe,
tocht yn eangst en freze oan Gabe.
‘Soe’, oerlei 'k, myn spitse stalke,
faeks forbjustere en fan 't spoar,
fan dit beest bilêzen wêze?
Soe sok sear ea wer genêze?
Soed er, sljocht makke en forwêze,
ea wer keare yn 't âlde spoar?
Liet de tsjoen fan dizze sjamme
wol syn sinnen by elkoar?
't Needlot stie my eengstich foar.
Doe bisetten my de siken.
't Wie oft yn myn noasters priken
swiere roken as fan wiereek,
smeulend yn in wijd konfoar,
froed fan dert'ne fammen droegen,
| |
| |
dy't har tripkjend om my foegen
en mei dwelm en douns forsloegen
't slimst fortriet om Gabe-skroar.
‘Mocht’, sei 'k, ‘alle leed forswine
om it lot fan Gabe-skroar!’
De akster skatt're, lyk dêrfoar.
‘Lit’, sa sei 'k, ‘sok smeulsk geskatter,
mij dat skimpwurd, spuonske spotter,
jow dit hert, sa slim tritrotte,
yn 'e goedichheit gehoar!
Toevet mank de njoere skaden
bylâns Pluton's skrikb're paden,
faeks mei jelne en pak biladen,
altomets in kweltse skroar,
op dat bjusterbaerlik spoar?’
't Andert klonk wèr as dêrfoar.
‘Dit biskie’, sei 'k, ‘spotske sprekker,
ropt wèr wjeraks yn my wekker,
'k duldzje net sa'n gekoanstekker,
hear dyn fonnis nei 't forhoar:
Skamp're skevel, leagenboade,
yn dit hûs fan nimmen noade,
ryd in oar mar foar de kroade,
langernôch hiest' hjir bikoar!
Kear wer nei de grime oarde,
dêr't de freugde dy ûntstoar,
lit hjir fan dyn byld gjin spoar!’
Fûl ha 'k 't finster iepenstjitten.
Earst bleau 't beest noch driigjend sitten,
skoarre it boarstbyld to forlitten,
deun boppe myn keamersdoar.
Doe, nei't it syn wjokken spraette,
einliks, einliks fan my skaette,
wylst it wer it lûd útstaette,
dat my rakke as gjin oar,
ha 'k de keamer mym'rjend sletten
en myn lêste twifel stoar:
't wie de skym fan Gabe-skroar.
‘The raven’ fan Edgar Allan Poe (en de masterlike oersetting fan D.A. Tamminga) út 'e frife hân neidichte.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd