De Tsjerne. Jaargang 11

[p. 155]

D.A. Tamminga:
In lint oan tutte har gitaer

It fleurige boek mei ferskes en printsjes dat Diet Huber koartby de wrâld yn stjûrd hat^*), is - alteast yn Fryske forhêldingen - in geweldige stap foarût. De Fryske berneferskelitteratuer fan Waling Dykstra en Hjerre van der Veen ôf oant J.K. Dykstra en Barend van der Veen ta rint mar kreas troch yn it bi wende spoar dat by Hollânske 18e en 19e ieuwers as Van Alphen en Gouverneur bigjint.

It anekdotyske en moralistyke bernegedicht fiert by ús altyd noch de boppetoan. Net dat dit genre nou mar alhiel ûtstjerre moat. Mar ek as it de skriuwers dêrfan in inkelde kear slagge is bûten it stribbige omskot fan 'e folwoeksene to stappen en bern-mei-de-bern to wurden, dannoch docht dit soarte bernepoëzij ornaris in fiersto iensidich birop op it forstên. Trochgeand ynsjoch yn de psychology hat leard dat foaral it lytsern bern by soks net freget om slutende logika, bileanning fan goeddwaen of straf op sûnde, mar dat ritme, klankekspressy en fantasij dè eleminten binne dy't de bernesiel biwege. Hwerom brûke bern by poffen, baljen en toudounsjen faek fan dy brike deuntsjes, dêr't alle greatminskelogika yn ûntbrekt? Hwerom meitsje hja sèls graech fan dy ‘sinleaze’ reltsjes lyk as:

Knillis, kallewalle willis,
Kallewalle winkel, tinkel tillis.
‘Hup’, sei Knillis.?

It is ommers oars neat as in elemintaire nocht oan de ritmyske ûtdrukkingen yn tael, de vokalise. Soks is it bern eigen, dêr hat it forlet fan, sizze wy, tûke paedagogen nou. En wy forswije meastal ús spitigens dat wy as folwoeksenen dit forlet (alteast yn dizze direkte foarm) kommen binne to missen. It is dizze forlerne oergroun dêr't tsjintwurdich moderne dichters mei har ‘eksperiminten’ op oanslute en fuortbouwe wolle.

Diet Huber soe men dan ek mei rjocht in eksperiminteel dichteres neame kinne. Har bisykjen, om los to kommen fan de sedekunde en om de hanneling, de anekdote opgean to

*) Tutte mei de linten, ferskes en printsjes fan Diet Huber. Drukkerij Laverman N.V., Drachten - 1955.

[p. 156]

litten yn fantastyske taelboarterijen, is har seldsume goed ôfgien. Hwant mien’ mar net, dat it skriuwen fan dit soarte poëzij elke beukerskoallejuffer samar slagje sil. Jo en ik soene der oan hawwe en lit ‘op 'e tsjerketoer fan Grou’ in fûgel wenje dy't harket nei de namme ‘Sprik Sprak Sprou’. Ik set it Jo en skriuw mei de losse hân in poëem oer Mûske Mipmopmapke of Wjirmke Krikkrakkrokje of Eamelder Jokjajûmeltsje of de forkêlden fisk Hatsjyhatsjé, dy't swom yn 'e sé fan Pimpompé.

Neffens it titelblêd is dit wurk ornearre foar bern fan 5 oant 95 jier (in fariant op it ôfwaeide fan 8 oant 80), mar hjir ynsafier nij en wier, dat ik ek de folwoeksene in nocht is dizze 44 bokkesprongen fan de geast sels to lêzen of oan bern foar to lézen.

De skriuwster en tekeneres fan Tutte mei de linten hat grif noch mear snaren op har gitaer. Lit ús nou al fêst oan har boartlik ynstrumint in earelint hingje.

De forkâlden fisk

Yn de sé fan Pimpompé
swom de fisk Hatsjyhatsjé
mei in pûdtsje sêlte dropkes
en in kopke sipelthé,
mei in gleone wetterkrûk
op syn kêlde fiskebûk,
om syn liif in breidene jas
om syn sturt in rutene das.
As dy fisk: ‘Hatsjyû! HatsjéUI’!
prûst yn de sé fan Pimpompé
geane de weagen Woetsj! omheech
geane de weagen Watsj! omleech.
Alle skipperkes op 'e wêl
roppe: ‘In stoarm! En hwat rûst it mêl!
Earst moat dy smoarge fisk mar better
oars komme wy net mear op 't wetter!’