De Tsjerne. Jaargang 10

[p. 35]

Hein F. Faber:
Sinne oer de waed.

‘Hâld dyn forstân der by, heite’ seit er lûdop tsjin him sels. It lûd wurdt wei yn de swijende bosk. Hjir en dêr kreaket it hout.

Dat is de froast. De skonk pimpert. Hy moat fierder. Him net deljaen yn de snie. De brutsen skonk, dêr't er sels in stik hout by lâns boun hat, wol net mear. As in hikkepeal sleept er him mei troch de losse snie.

Der wie dy winters gjin brânje to bisetten. Doe hienen hja ek sa'n frjemd spoar yn de snie lutsen. Swier wie dy hikkepeal.... of wie 't in daemlêgger.... Afke wie der hast ûnderwei swikt. It iene ein hie er har op 't skouder lein en doe tilde hy it oare op. Hwat mear hy omheech kaem, hwat mear Afke nei de groun sakke troch it gewicht fan dy peal. Bloedich hienen hja wrotten togearre, mar it hout wie thúskomd.

..De man is stean bleaun en linet op syn gewear. Thús komd....

Ynienen fielt er wer syn skonk en strampelt fierder. Hwer is syn hûs yn dizze wite wrâld fan Canada? Fierderop. Hy moat fierder. Yn biweging bliuwe.

In sigentsje drifket oer de wite spjirretûken. It hout knapt. Dat is de froast. De snie is as poeijer, as wyt sân. Der is gjin sniebal fan to meitsjen.

It reint snieballen. Oan beide kanten fan de dyk, fuort by it doarp, leit in ploech jonges. Hja bisykje elkoar to reitsjen. Efkes kuert er oer de dyk om in wyt foar syn sniebal to finen en pats.... dêr kriget er in stik snie lyk yn syn wêzen. Kûgelsk is er.... it is gjin wurk om se sa hurd to meitsjen.

Hy fielt de fûle klap yn 't oantlit. It is de kjeld fan de Canadeeske winter. ‘Trochwrotte’, hiset er himsels oan. ‘Dou moast dochs sa nedich nei Canada? Nou, dou bist der.’

Dat hat er himsels faker foarhâlden. Unwennich? Né,

[p. 36]

mar altyd hat it der west, dat wée fielen, krekt oft er nea sêd wie. Mei bealgjen wie it noch hwat to stjûren. Mar faken, nachts, as er de sliep net krije koe, dan wist er dal er Fryslân miste. Fordomme, skriuw ôf, dat hwat west hat. Gjin heal spul. Hjir moast er nou syn libben opbouwe. Dit wie in nij bigjin. Dan ek gjin gestin mear oer hwat foarby is. Fryslân, hâld der oer op.... wienen de lju dêr sa bêst? Né, dat net.... mar ja, jins freonen en dan alles fan doe't men jong wie....

‘Au, forrek, dy poat.’

Efkes himsels lins jaen. Hiel efkes. Net lang.... né.... né.... Dêr, dy stobbe is de snie ôf waeid.... kin er moai efkes sitte....

‘Net sitten gean.... fierder....’, poent er himsels oan. ‘Sitten gean is....’

Forheftich skuort er de spalke skonk de forlieding foarby.

‘Noch mar ien, hospes, dit guod smakket skoan.’ De forlieding op de boppeseal fan de Trije Botten is him to mânsk. Dat frommis ek mei har getsjoen. Dan wer al en dan wer net. ‘Jit nochris yn.’ Moai seit er it op. Nou by de trep del. Plat op de hûd en neat stikken.... mar hy fielt de smak.

Langút leit er yn de snie. De pine oan de stikkene skonk makket him suver mislik. ‘Oerein.... oerein.... net lizzen bliuwe.’

De hannen klauwe yn de snie, dy't oeral meijowt. Dêrjinsen, dêr by dy beam, dêr kin er hâldfêst fine. Djip lûkt er in spoar nei de beam. De skonk piniget net mear, mar is swier as lead.

Noflik sa efkes tsjin de stamme to sitten. De tûken litte har fracht los. Stikken snie falle oer him hinne.

‘Hwer ha 'k myn gewear?’ tinkt er, skerp ynienen. ‘Dat leit dêr fansels.’ Hy eaget it eintsje oer. ‘Hoe kom ik der by?’

‘Hoe kom ik der by.’ De beide guozzen dy't er krekt sketten hat op de Waed, topje en draeije mei de ebstream nei bûten. Dat se nou krekt yn sé falle moasten. Dy skoandere fûgels, ....ik kin se krekt net rikke.

‘Dat forflokte Fryslân. Dat wurdt myn dea. Ik moat

[p. 37]

hjirwei. It kin dochs nea sa fier mear wêze nei hûs. Sa'n ein wie 'k noch net fuort, doe't ik myn skonk briek. Hie ik dat gewear nou mar. Afke soe it grif hearre as ik it skot der út jage. Dêr hiest ek wolris earder op sinne kind, forwyt er himsels. Oars, it sit hjir noflik.

‘It sit hjir noflik oan de dyk, net Afke?’

‘It is ek noch al hwat om hjir oan de dyk to sitten. Ik sit mysels hjir yn de wei en sil bliid wêze as wy earst mar ûnderweis binne nei Canada. Wy moatte der nochris oer prate. Elke kear wynstou dy der foarwei.’

‘Wy hawwe it hjir ommers goed, fanke, hwat sille wy dêrjinsen dwaen?’

‘Wy hawwe it hjir lang sa goed net as wy it dêr krije kinne. Hjir wurdt it aloan minder en dêr wurdt it aloan better.’

‘Dat moat noch.’

‘Wy geane nei Canada.’

‘'k Moat dochs sjen, dat ik by myn gewear kom. Sa kin 'k alhiel net mear gean. En lykwols, ik sit hjir al to lang.’

Hy jowt him oerein. De brutsen skonk teart ûnder him wei. De droege snie stout.

‘Né, Afke, sa fier krijst my net. Dou witst dat ik fan dyksterfolk bin en oars nearne aerdzje kin as hjir oan de sédyk. Dou seiste datst fan rny hâldst, en dou dochst oars neat as der op oanstean dat ik dêrhinne sil dêr't ik net wêze wol. Ik freegje net better as it lytse dykshúske en it smoute praet fan it folk yn de leugenbank. Ik doch neat leaver as piele mei myn netsjes en yn hjerst en winter mei 't gewear de waed op. Dou witst like goed as ik dat wy mar ien libben ha to libjen, en soe ik dat forgrieme mei to dwaen hwat ik net wol? As ik alles neikomme sil hwat der hjir noch foar my to dwaen is, kom ik ommers noch tiid to koart.

Ik wol hjir net wei. Sjoch, it tij lûkt nei sé. De waed komt op út it wetter. Sjochst hoe't de slinken blinke? Nou is it tiid om der op út.... de sinne is oer de waed.

Knisterjend falt in wite fracht fan de beammen. De snie stout. It hout knapt....