De Tsjerne. Jaargang 4

[p. 257]

Fedde Schurer:
De fjirde dimensy.
In Sonnettekrâns

Frussele foar myn freonen en bistriders, ta lof fan 'e poëzij.

I

Nim òp dyn ynstrumint en sjong der by
Mei kleare stim en iepene registers,
Sjong foar 't gehoar fan dichters en filisters;
It giet ta eare fan 'e poëzij.

Sjong dan, en weitsje de âlde leafde opnij
By freonen, verbi humani ministers,
En rop refreinen op by har bitwisters:
Wês ienris fisker noch op 't goede tij.

Taest hwa har oan, wol hwa har tsjinstber meitsje,
In lûkdier dat foar alle weinen rint,

Wol hwa in fûg'el yn syn opflecht reitsje
Dy't stigend altyd nije himels wint -

Stean njonken har dêr't alles tsjin har tsjûget
Mei 't iennichst wapen dat de dichter foeget.

II

Mei 't iennichst wapen dat de dichter foeget
Stride wy om har rjocht en heech bistean -
En fregest eangstich hwêr't wy hinne gean
As by de Lorelei de draeikolk sûget?

Sjoch, dêr't in minske lêst op lêsten loeget
En faei wurdt yn syn skande to forgean
Bikomt er graesje en ûnfortsjinne lean
Yn 't lokjend liet dat him ta frijdom noeget.

't Bloeit út syn binnenst, ûnforklearber wûnder,
En 't sjongt de doar fan elke finznis iepen;

[p. 258]

 

Al bliuwt it skerpst bigryp hjir fierwei ûnder

 

Dochs krije de biminden 't ûnder 't sliepen.

 

 

 

As mukken driuwende op 'e simmerstoarmen

 

Sa fynt har libben doel en nije foarmen.

 

 

 

III

 

 

 

Sa fynt har libben doel en nije foarmen

 

Mar dû wolst wurklikheit, omline en klear.

 

De dichters lykwols sykje oars en mear:

 

In wierheit neffens ûnneigeanbre noarmen,

 

 

 

Op hokker wylde paden hja ek doarmen

 

Hjir tusken ûnderwrâld en stratosfear,

 

Hja boartsje in spul foar 't oantlit fan 'e Hear;

 

En treft de laits har fan syn myld erbarmen,

 

 

 

De wyn wurdt soelder en de loften blauwer

 

En troch it beamt giet in ûntroerjend liet

 

 

 

En twaris twa is altyd mear as fjouwer

 

Foar hwa't har rede en rekkenkunst forstiet.

 

 

 

Bitroud is 't wetter dêr't wy sinke en rize

 

Wylst flagge en wimpel tsjin 'e wyn yn wize.

 

 

 

IV

 

 

 

Wylst flagge en wimpel tsjin 'e wyn yn wize

 

Brûze wy oer de mar fan skientme en dream;

 

Us koerts wurdt net biskaet fan tij en stream

 

En wy fordrifkje net yn stoarm en dize.

 

 

 

Gjin frjemde loads sil oer ús feart kedize

 

En yn it wûnder lân oan de oare seam

 

Dêr hing'je druven oan in linebeam,

 

Dêr jowt de stienrots drank, de wolken spize.

 

 

 

Dêr rane yn it retort fan de alchimisten

 

Ta 't pûrste goud ús lead en koper om -

 

 

 

Hwat jowt it as hja alles fan my wisten

 

Hwat ik fortsjinje en hwêr'k fandinne kom?

[p. 259]

 

Hwant hwat it brein bifette en flitich learde

 

De dichter jowt it oare en nije wearde.

 

 

 

V

 

 

 

De dichter jowt it oare en nije wearde

 

Hwat er rounom oan rykdom fynt en wint.

 

't Wurdt bûter, hwat as môlke yn 't tsjernfet rint

 

En sèls is hy de aldermeast forhearde.

 

 

 

Dy kunst, dy't him gjin geast of demon learde

 

Is diel fan 't eigen, minsklik illemint,

 

Noch tsjoenderij, noch spoek noch sakramint:

 

In fint, in fers: de libb'ne by de deade.

 

 

 

Gjin grykske god bliest ús it liet yn 't herte

 

Apollo net noch Bragi hoecht der by

 

 

 

Dy't argleas hert en sinnen iepensette

 

Hja fine op ierde ierdske poëzij.

 

 

 

Hwerta soe men oan 't goadedom forfalle?

 

God hat de minske nei syn byltnis stalle.

 

 

 

VI

 

 

 

God hat de minske nei syn byltnis stalle

 

En boppe 't dier de macht him tabitroud

 

Dy't stêdden skept en fleanmesinen bout,

 

Hoe fier ek út it paradys forballe.

 

 

 

Wurdt fan syn freugde ek gâns troch 't kwea forgalle

 

Salang dy skeppersdrift him net bijowt

 

Dy't aloan foarm út foarmeleazens hout

 

Sil hy de ûngroun net as bût forfalle.

 

 

 

Yn poëzij, dêr't foarm en chaos stride,

 

Is 't dat ús hert de deadedouns ûntspringt;

 

 

 

Gods arke is hja, dy't as ús stoarmen ride

 

Us feilich oer de djipste floeden bringt

 

 

 

En stomme wurden stige út sleur en twang

 

Mei hoarngeskal en tambourineklang.

[p. 260]

 

VII

 

 

 

Mei hoarngeskal en tambourineklang

 

Wêz' by herhelling de eale dichtkunst romme.

 

De jeften dy't oan ús bigryp ûntkomme

 

Treastgje de drôven bêst in libben lang.

 

 

 

Hoe blyn forsomme men jins heechst bilang:

 

Sjoch, swalkers, skrousk en op it hert forklomme,

 

Hjir wurdt yn fjilden, grien en bûnt biblomme,

 

It wurd ta wûnderspreuk, de sin ta sang.

 

 

 

Forstoarne nammen wurde ta symboalen

 

Fan in forlerne, djip fortroude wrâld

 

 

 

En boarnen brekke iepen yn 't forhoalen

 

En wjitt'rings wine troch in rûzjend wâld -

 

Sa priizje God en priizje Him opnij:

 

Nim òp dyn ynstrumint en sjong der by.