De Tsjerne. Jaargang 4

[p. 230]

Anna Terpstra:
Konfrontaesje.

En sa sit ik nou by Hil yn 'e efterkeamer fan harren modern hûs. Ien fan 'e hânderten boargerwenten yn 'e nije wyk earne oan 'e ránne fan 'e stêd. Dizze middei sil útwizing dwaen, dat leit my sa by nou't ik hjir sit en Hil, gol yn 't oankommen, alle war docht om my hwat op myn gemak to setten. Hja hat my ek sa faek en sa hertlik útnoege yn har brieven, dat ik, nou't ik in skoftsje thús tahâld, der net mear foarwei koe en kom.

Willem hat jierren syn thús by ús hawn. Hy wie wees. Us heit liet him leare en hy rekke yn 'e stêd op 't kantoar. As bern seach ik al heech by him op. Wy koene tige meiinoar en ik rekke stadichoan foreale op him. Willem hat der nea hwat fan ôfwitten. Alteast ik haw dat nea oan him fornimme kind. Wy hawwe as goefreonen folle op en út west. Hwat heucht my dy lêste loop troch de mieden noch. It wie al moai let dy hjerstmis en it waerd al jounich. De sinne hie in fjûrreade kym efter har litten en hegerop wiene hwat forgulde pylken oan 'e loft. Yn 't Suden en ek rei 't Noard ta wie de loft igael griis sa't men dat by uzes sa faek hawwe kin. Ut it Easten kaem de nacht al opsetten. Myn stimming waerd biynfloede troch dy jountiidstsjoen en it is my altyd bybleaun. Wy binne doe noch in kear stean bleaun om nei de kym to sjen. Noch klear kin ik dy beamwál foar my krije - hy wie rjocht foar de gleone loft oer en der yn en op 't lân der omhinne lieten in keppel roeken. sûnder in inkeld lûd to jaen gongen hja op 'e wjukken, kamen ús kant oer en saeiden earne efter ús wer del.

Moarn is it wer bodzjen foar my, sei er doe, en dou silst ek wol gau oanslach fine - mar dou silst dizze lêste loop troch de mieden nea forjitte, n't wier?

Ik ûnthiet it him en bisocht it my yn to tinken hoe't by op it kantoar sitte soe, alle dagen wer oan in oare fakânsje ta. Wy moeten elkoar sa net wer, dat wist ik doe al, hwant hy hie ús forteld dat er trouwe soe.

Ik hie myn plannen ek foar elkoar en woe hjir wei. Op in boat of sa. Ik haw it net fierder bringe kind as Rotterdam. Yn myn fakânsjes regele ik it sa dat ik net nei harren ta

[p. 231]

koe en nou is it op oanstean fan Hil en fan ús mem, dy't it mar net sette koe dat ik Willem sa forgeat, dochs safier kommen. Hja wist fan myn striid om him en de langst dy't my somtiids de sliep binaem neat ôf en Hil hat der fansels ek alhiel gjin aen fan. Hja sit to haken oan wyt poppeguod en hat in fjûrread skelkje foar mei wite stippen deryn. It is omdat de stof fan har blauwe jurk sa oanhinget, dat sei hja my fuort doe't hja my ynliet al. It wie in ûntskuldiging, omdat it oars eins gjin foech jowt dat men bisite mei de skelk foar ûntfangt. It eptige wite halskraechje stekt fleurich by it donkere jûpke ôf en evenredich wyt is ek it kninebûntsje fan har readlearen pantoffeltsjes. Under it stadich petear mei Hil wei haw ik it skoan oan tiid om it hear bûten ris oer to sjen safier't de katoenen gerdinen mei in patroan fan brune chrysanthen deryn it sicht tominsten frijlitte. Efter yn it tûntsje kypje hjir en dêr hwat krookjes ta de groun út, en dêrnjonken oan 't paed pronkje in mennich titelroazen. Yn 'e hoeke hat it nagelbeamke de wale foarkrige fan fel-grien sprútsjeguod, en oan 't sket fêstspikere bylket in neakene klimroas. Ik haw der niget oan en siz dat ek tsjin Hil. ‘Forline jier hawwe de roazen ek net folle bloeid’, seit hja, ‘der sieten wol nije leaten oan, mar hja setten gjin knop.’

Hja strykt mei in leavjend gebeart oer it berneguod. It leit nou opteard op har skurte en de wite himdtsjes mei it roazich puntsjeguod der om lizze blank op har read skelkje.

‘Is it ôf’, freegje ik.

‘Ja’, knikt Hil, ‘it is foar myn suster. Hja forwachtet de fjirde nou.... om Maejje hinne.....’

It muoit Hil tige, dat hja sels gjin bern hat. Hja hat dat wolris yn 'e brieven trochskimerje litten en skreau my lêsten noch, dat hja in Eastenryksk jonkje nei har nommen hiene. Ik haw it bern noch net fornommen.

‘Hoelang binne jimme nou troud, Hil?’ siz ik omdat ik dochs wol hwat sizze moat, en fornim dat ik in kaem krij.

‘Amperoan fiif jier, mar, dat witst dochs noch wol?’ Hil stiet nou by de kast, om it guod út 'e wei to lizzen.

‘Dou meist noch wol hwat, nou?’ seit hja der fuort oerhinne. ‘In kopke thé, of in advokaetsje, hwat wolst ha?’

‘Dou moatst it mar witte, ik mei beide wol, mar ik bin slij nei advokaet’, hap ik ta.

Hja is al dwaende en bûcht de linige lea om 'e gleskes út it dressoir to krijen.

[p. 232]

‘Hast al heard dat Greta trouwe sil? Hja krijt in kunstner. Hy is musikus en spilet earste fioele yn it stêdsorkest.’

‘Toemar’, siz ik, ‘hui, dy Greta. Soe der wol brea yn soks sitte, hwat tinkst?’

‘Ik wit net, hoewol, hja bliuwt op 't kantoar.’ Greta is in healsuster fan Willem. Hja kaem destiids wol by ús thús útfanhûs.

Hil skoddet de flesse en hompt der ûnder tsjin oan.

‘It wol net rinne. Hy sil wol by de kachel moatte’, seit hja dan.

Ynienen tichte by my nou, fornim ik de rook fan har ljocht hier. Hja hat it neffens de moade opmakke, en forskate mei glinsterjende stientsjes forsierde kamkes der yn.

Men soe sa efkes har hân gripe wolle en jow der in lyts knypke yn.

Hwat forheard oer dit gefoel foar har, dat ik oant nou ta net by mysels fornommen haw, bied ik Hil oan it ien of oare foar har to dwaen....

Dat hoecht net, fansels en ik gean mar efkes yn 'e oare keamer - de tuskendoarren steane iepen - om ris foar út to sjen.

Op dat stuit komt de jonge oandraven. Hymjend triuwt er it wite stekje iepen en dan hear ik it sljurkjen fan syn skuon oer it tegelpaed. En nou triuwt er op 'e skille....

‘Hy hat it wer net yn 'e holle en gean efterom’, seit Hil ynienen fel. Hja hat him dus ek al murken.

‘Ik kin my de skonken ornaris út it lid rinne foar him’, prottelet hja.

De skille giet jitris en jitris....

‘Wolst wolris efterom gean, hen?’ hyt Hil efter it erkersrút wei. It jonkje skodhollet, hy hat it net yn 't sin, sa't it liket, en gean de steech troch. Mar hy stekt dochs wer ôf, as Hil it him jitris finnich hyt hwat him to dwaen stiet.

‘Hy moat it mar leare’, seit hja en probearret oft de advokaet al hwat smediger wurdt.

Noch tsjok en kluterich rint it nou stadichwei yn it fyn bislipe gleske.

De lytse Eastenriker hat it paed efterom foun en Hil ûnderhâldt him: ‘Hy wit wol hwat er to dwaen hat, nou?, as der immen is’.

Hy glimket, ‘Friedrich Bechmann’, seit er, wylst er syn lytse donkere hân yn minen left. Hy lukt him dalik wer oan en freget om in stikje koeke, De soune libbensnocht sjocht

[p. *7]

nei J.A. Bakker
DOARPSLIBBEN - Kafé

[p. *8]

nei J.A. Bakker
MANLJUSPORTRET

[p. 233]

my út syn donkere eagen tomjitte en hy liket yn 't minst net forheard to wêzen of kibjen to eangjen as Hil him wer inderstean wol oer syn skiljen oan 'e foardoar. It liket in intelligint bern, en hy hat it hjir wol nei 't sin, sell er.

‘Wy hawwe ek wol mei him op’, seit Hil tear. Hja lûkt him tsjin har oan, en hy moat ris in ferske opsizze. Hja hawwe him al wit hoefolle leard.

Dat fan 'e Goede Herder sil it dan mar wurde.

Moai flot seit er it earste fers op.

‘Dat hie 'k net tocht’, jow ik ta.

Hy glorearret en weaget him oan it twadde.

It ûntgiet my net hoe't er wylst mei in skean eachje nei ús advokaetsje loert.

‘Soest ek wol hwat meije, tink?’ freejge ik tomûk.

Hy glimket wer en seit, dat er noch efkes bûttendoard giet.

‘Helje omke mar op aenst!..’ ropt Hil him efternei.

Myn útsje krijt syn bislach as Willem thúskomt en my de eagen sa ûnder 't praten wei, bigoun binne to stekken fan it oanienwei sjen yn 'e gloede fan 'e hurdkachel.

Mei syn drokke gebeartens en swier lúd hat er hommels it formidden omkeard en ús it 'e tsjoen fan 'e froulju's ienzens weihelle.

Hil knipt ynienen de skimerlampe op, en dan steane wy in amerij foarinoar oer.

Ik haw mysels alhiel yn 'e macht en hy freget hwat lûdroftich soun en ploft dan meiïens yn de bûntbiklaeide stoel del. Hy draeit de radio oan en ek fuort wer ôf.

‘Nou, dêr wie se al, hen?’ seit Hil.

Hja wachtet syn andert net ôf, mar flittert fan 'e koken nei it dressoir om kofje to meitsjen.

‘Wolst it greate ljocht ek op ha, Willem, of sille wy noch hwat skimerje?’ freget hja, en ik hear wer de tagedienens foar him yn har lûd.

‘Ei, dat moatst sels mar witte, ju’, seit er.

‘Dan sa noch mar hwat’, eamelt hja en skeakelt noch in ljochtsje yn.

Hwat mei de stilte oan dy't der op 't stuit is, gean ik it omgean fan 'e goudfisken nei yn it forljochte fiskg'lês ûnder 'e skimerlampe: al mar oan en wei by de kant lâns swimme hja. Tagelyk sjoch ik dat Willem de krante iepenteart. Allinne syn donkere hiertûfe kipet der mear boppe ta'n út. Soene der al grize trochrinne? Ik kin it sa net sjen. In amerij oerstjelpet de langst my. Mar tagelyk bisef ik, dat it hwat ûnwêzentliks is. Hwat dat ik lang yn my omdroegen

[p. 234]

haw - koestere haw. En nou't ik him wer sjoch, oerfalt it my hoe frjemd hy my is. Alhiel foroare en ek gâns swierder wurden. Is dit de man om hwa't ik dy oare feinten hieltyd wer ôfstegere haw? Moat ik nei safolle jier fan selsbidroch nou earst dizze ûntdekking dwaen?

As ik wer hwat ta mysels kom, bispeur ik, dat ik mei it slutinkje fan myn taske omtipelje. Hea, hie ik dat niis ek al op 'e skurte?

‘Dèr left er’, seit er ynienen en mikt de krante op it bysettaffeltsje del.

Ik kin mysels wol forgrieme, dat ik dêr sa kjel fan wurd.

Hy smyt syn skonken rjochtút en leit de hannen gear efter syn holle en sjocht my oan. Dwers troch alles hinne, lykas alearen as ik as bern ien of oar fyt úthelle hie, helle hie.

‘Soa, dus dêr wiest dan al ris?’ bigjint er.

‘Ja-a-a, ik soe al earder kommen wêze, mar ik hie it to'n earsten net oan tijd’, liich ik en glimkje hwat sleauwei.

‘Ei ja, dat binne sa de wenstige forlechjes by froulju.’

‘Mar dou witst hoe't ús mem is, hja hat my leafst hwat thús’, liz ik der tsjinyn.

‘Dou hast grif tige mei jimme mem op. Al kofje, Hil?’

‘It stiet al yn’, seit dy, ‘hast de lytse jonge net sjoen niis?’

Fuort nei't hja it sein hat is dy der ek. Hy wurdt efkes lyts en krûpt by omke op 'e knibbel. Dy liket net oan ferskeopsizzen of sa to tinken en it jonkje eamelt hûndert út oer hwat hja bûtendoar boarte hawwe. Hil skrept om foar it jounsbrea en ik tink nei oer Willem syn leksum niis.

Haw ik it fortsjinne, dat er my hunet? Ja, fansels, dat sil 't wol, wy wiene kammeraten. En ik bin foar him noch jimmer it great fanke bleaun, dat er fan bern ôf oan kend hat. En dêr't er de lêste jierren net rjocht hichte fan krije kind hat. En it liket wol dat ús mem boppedat ek noch oer my klage hat. It muoit my hoe langer hoe mear, dat ik hjir bin. Sa'n man kin jin suver net mear fatsoenlik bijegenje. Ik sjoch, dat er de krante wer krige hat en rier automatysk myn kofje om.

‘Dou hast it alhiel kâld wurde litten’, seit Hil.

Hja docht it greate ljocht op en ynienen stiet it by my fêst - ik sil Nammen it tawurd jaen as syn skip de haven wer oandocht - en hy, lykas oare kearen sizze sil, dat nimmen oars as ik syn wiif wurdt.