De Tsjerne. Jaargang 4

[p. 176]

Harm Lodewyk:
Bisite op ‘Great Aisma’.
(Fragmint.)

Yn de rûme foarkeamer liet de trijekaert noflik to thé-drinken.

Terpstra's frou en Hottinga's brede boerinne hiene dizze middei togearre de reis ûndernommen nei Fan Dyk's pleats. Hja diene dat jierliks sa altyd in pear kear oer en wer.

Der wie uterlik gâns ûnderskie tusken dizze trije boerinnen.

De gastfrou rjocht en steatlik, in skerp mar tsjep antlit, dat tige ynfieren glimkje koe.

Frou Hottinga in goedhinne minske, grouboarstich en breedheupich, dy't elts like gol tomjitte kaem en foar ryk en earm in g'uodlik wurd oer hie.

Terpstra's frou foei dan ek suver wei by de soune skouwing fan har buorfrou, lyts, fyn en bienbitich as hja wie. It smelle antlit wie altyd like wyt bilutsen en mei't it iene eachslid justjes leger hong as 't oare wist men nea hwat men rjocht oan har hie. As hja de smelle mûle iepen die om hwat to sizzen en On dan feitlik mei ien each mar goed oan seach, hie men der wol oan to witten oft hja glimke of gnyske. Dit waerd der ek net better op trochdat de lûden altyd sahwat heal en heal troch de spjuchtige noas kamen, alteast as hja hwat sei. Hja wie net heal sa mûlryp as har buorfrou en liet dérom it praet meastal oan de oaren oer. Dochs koe hja soms in tige snedige set hjir en dêr tusken smite.

Dit ûnderskie yn uterlik en wézen bihindere de trije froulju dêrom net om sa'n inkelde middei gesellich byinoar to sitten. Der wie ornaris nijs genôch yn 't boere- en doarplibben dat nedich oereide wurde moast.

De beide greate portretten, mei swart befke en breed gouden earizer, fan in earder Fan Dyks-laech seagen suver wolgefallich op it lytse selskip del. Folle boerebisites hiene hja sa al bigluorke en gâns femyljekwestjes wiene ûnder har tasjende eagen bipraet....

Trijeresom sieten hja om de greate roune tafel.

Swaen hie krekt thé yngetten en wie de doar útgien

[p. 177]

Auke wie mei ‘Augusta’ oan 't draven, dêr woe hja graech efkes by sjen. 't Fanke wie mâl mei it moaije, jonge hynder en 't kaem de gasten net iens sa min út, dat hja der út gie. Hja hiene dan efkes frijer praten.

Doe't Swaen dan ek mar krekt bûtendoar wie, skeukte frou Hottinga al mei it brede efterein op 'e stoel om en de maitiidssinne, dy't har troch it keamersrút yn 't antlit skynde sette har roune reafallige holle noch mear op.

Hja hoegde meastal net lang om wurden to sykjen, mar dochs stie hja nou al hwat langer yn bistân. Der wiene oer dizze kwesje al gâns wurden forwiksele, mar om der mei de lju sels oer to praten foel neat tofolle ta. Binammen mei sa'n ien lyk as frou Fan Dyk net. Dochs sette hja har skeukend ta it petear, dêr't hja winliken al lang op longere hie. Hja bûgde har justjes nei de gastfrou oer.

‘Eh, hwat ik sizze wol, hoe is 't mei Swaen har forkearing?’

Hiel efkes leach de boerinne fan ‘Great Aisma’ stroef fan argewaesje. Hja hie dit oankommen sjoen en dêrom de bisite al in pear kear opsteld. Hja hie hiel wol yn de rekken, dat Swaen de lêste tiid gâns oer de tonge gie. Dêrom hie hja it fanke der ek goed oer ûnderstien. Mar foar in oar woe hja soks alhiel net wêze.

Heechhertich glimkjend sei hja dan ek:

‘Och nuvere oanslaggen, moatte jo tinke. Fan 't winter op 't iis hat hja wolris mei dy fint riden, mar fierders sil hja wol wizer wêze.’

‘Ei soa, nou de bern hiene 't der oer, dat it mar tige oan wie. Hja seagen se gauris togearre rinnen.’

‘Oeh hea’, noaze it oan de oare kant fan de tafel, ‘men soe sizze!’

‘Ja, ik sei al tsjin Sjouk, dit is dochs neat foar Swaen. En it sil har mem ek wol min oanstean.’

‘Dat soe 't ek, mar ik leau net, dat ik dêr noch oer yn hoech to sitten. 't Komt fansels wolris sa út, dat hja mei dat sédykstersfolk nei hûs ta rint. Sadwaende treft hja dy fint ek wolris, mar fierders hoecht men dêr noch net hwat efter to sykjen.’

‘Dat is wier, mar it soe de earste kear net wêze, dat de bern soks bûten de âlde lju om dogge. En ik wit net, ik wit net, mar hjir koe wolris hwat fan 't iis hingjen bleaun wêze.’

Frou Hottinga woe it sa noch mar net ôfbreide hawwe,

[p. 178]

hja leaude grif, dat Swane mem der wol mear fan wist.

‘'t Is fansels goed oppassend folk, dy Spearstra's, der falt net sje-sa-folle op to sizzen. Sneins geane hja altyd by ús lâns, grif twaris nei tsjerke ta, sa min kin it waer net wêze. En nei't men seit binne Durk en Sijke bêst foarút buorke. Mar Tamme skynt hwat in nuveren to wêzen net? Hy is mear fisker as boer en jo woene Swaen leaver net yn in fiskerhúske hawwe tink.’

‘Hoe komme jo der by minske, mar sa fier is it ek noch lang net.’

‘'t Is ornaris sa’, oargele Terpstra's frou, ‘as in boeredochter net in boeresoan op 'e side krûpt, spint it forkeard jern. Mar wy hiene thús ek soks alris heard.’

‘Ik wit net hwat de minsken bieamelje. Ik wit nearne fan. En mocht der al hwat fan oan wêze, dan bin ik der op 't lêst ek noch.’

‘Fansels, mar as de bern it bigrepen hawwe.... men hat se net mear oan 't tou.’

Dat lêste sizzen út it spjuchtige mûltsje foar har oer koe frou Hottinga it alhiel mei iens wêze en hja diste forhalen op fan forkearings, dêr't de âlde lju tige op tsjin west hiene, mar dy't de jongelju dochs trochsetten. Hja hie hwat dat oangie gâns snaren op 'e fioele, dat.

't Muoide frou Fan Dyk dan ek net, dat Swaen optein yn 'e hûs kaem.

It jonge hynder die it mar bêst yn it stokramt, mem en de bisiters moasten efkes ta it rút útsjen.

Dit stjûrde de petearen yn elts gefal earst wer in oare wei út.

Mei nocht stiene de froulju nei it moaije hynder to sjen. It boerebloed forleagene him net.

Op de gastfrou har útstel giene hja efkes meiïnoar bûtendoar om it better sjen to kinnen.

Greatsk siet Auke yn de seas en hold de leije stiif yn de hannen. In arbeider hie it swittende bist by de bek. Snuvend stampte it mei de ranke poaten, de gleon-glêdde swarte bealch hime rêd.

Doe't Auke foar de froulju stean bleau, trille it bist sénuweftich oer syn hide lea. Swaen stoep der op ta en kloppe it op 'e klamme hals. Sêft spriek hja in pear wurden en striek mei de hân boppe de snuvende noasters. 't Wie to sjen, dat it bist har koe en stadich kalmer waerd.

Lang makken de froulju it lykwols net. 't Wie wol tige

[p. 179]

moai maitiidswaer, mar dochs loek it noch kâld oer de lea. Swaen woe noch efkes bûten bliuwe, mar har mem wonk har mei yn 'e hûs. As Swaen der by wie, soene dy oaren wol net mear oer dy healwize forkearing bigjinne. Hja hie genôch fan dat praet.

In oar hie op 't lêst neat mei har saken út to stean. Elts hie genôch oan syn eigen. En sa'n ien lyk as frou Hottinga, dy't sels ek net fan fiks boerekomôf wie, hie der fansels noch graech efkes oer trochpraet. Hja soe se hwat! Mar Swaen soe se de jouns al wer ûnder hannen nimme! 't Moast der ek noch by komme, dat hja om dat fanke sokke smeulske praetsjes yn har eigen hûs oanhearre moast.

Yn 'e hûs gyng it praet noch efkes troch oer it jonge hynder en frou Terpstra grânzge, dat it wol to sjen wie, hoe't Swaen ien út it echte boerelaech wie.

Swaen krige der in kleur fan, wylst it minske har mei it iene each oanglimke. Hja hie it gefoel, dat it útstrutsen spjuchtige antlit har feitlik de gek oanstiek.

Ut: ‘Yn oare wei’.