neffens de lêstekens oerskreaun. Hat se it de lêzer makliker meitsje wollen? Ferleit dat rigelôfbrekken ek de klam en jout it oare ynterpretaasjes? En hokker fan de kameleontyske fersen is no echt? Of wiene dy earste publikaasjes rudimintêre proeven, dy't by bondeling fannijs hifke waarden? Wa't it fersfragmint op side 13 fergeliket mei it faksimilee op 'e efterkant fan de bondel, mei leauwe yn rudimint en tafal. Yn alle gefal, de blomlêzers binne warskôge.
Yn in kolofon hat de dichter oanjûn, hokker fersen earder publisearre waarden en wêr. Mei in * stiet oanjûn oft de fersen yn feroare foarm bondele binne. By mar seis fersen stiet sa'n *. Mar neffens myn waarnimming binne alle earder publisearre fersen yn feroare foarm opnommen. Boppedat mist it fers ‘Pear i’ yn dy list en wurdt foar it fers ‘Boktuorren’ in ferkeard fynplak jûn. Mei oare wurden, Aggie van der Meer giet rûch om mei materiaal en ynformaasje. Dat wat de boekhâldkundige kant oanbelanget. Dan no de fersen.
Ik hie grutte muoite my yn dizze gedichten yn te libjen. En ik wit ek wêrom. Aggie van der Meer ropt mei gefoel foar ûnrjocht, mei gefoel foar macht, ûnmacht en oermacht grutte begripen op. Mar de lêzer wurdt dêrmei net troch wat nijs oerfallen. It titelfers dêr't de bondel mei iepenet, is skreaun nei oanlieding fan Daniël 5. Mei moaie wurden en befêstigjende rigels, wurdt libben en lot fan kening Belsasar beskreaun. Mar wat yn dat fers de poëzy is, ûntgiet my. Dat jildt ek foar fersen as ‘De grut-ynkwisiteur’ en ‘Kristallnacht’.
De dichter besiket poëtyske ferbylding te keppeljen oan in histoaryske útbylding. Mar de poëzy slacht dea yn in opsteapeling fan konstatearringen, fan feiten en sabeare feiten, lykas yn ‘Kristallnacht’: ‘De nacht slacht ta, / wreed en gleon. // De swarte earn, heil en ferskrikking, / byld fan goaden, hear oer wijden, / wol mear as fleis en bloed en / it blynseach folgjen fan syn easken, / wol flaggen, lieten en triomf, / wol rekkendei en gjin genede, / wol fjoer en jiske, grûn / foar nij en suver libben. // De moarn brekt oan yn hûndert stikken, / speeglje in besprongen stêd. De fragen / ha gjin wurden, de earn bringt inkel skaad. // Der is gjin wei werom, op alle oaren / gjin spoar noch fan in tûzenjierrich ryk.’
In bulte fan dizze fersen - benammen yn de earste beide dielen fan de bondel - binne skreaun út in protesthâlding tsjin tsjerklike en wrâldske machten. Ik neam ‘Papieren biskop’, ‘De letterfeinten fan 'e lear’, ‘Machtsbrek’ en ‘Sûndebok’. Mar dat protest giet meastentiids ferlern yn holle wurden. Wurden dy't feitlik net mear binne as konstatearring en befêstiging. En fierders in grut tal fêste útdrukkingen, lykas ‘yn sek en jiske’, ‘sigaren út har eigen doaze’ (‘Machtsbrek’), ‘yn goede en kweade dagen’, ‘lit him op 'e ezel stjoere’, ‘goaie se de earste stien’, ‘en waskje bewend yn ûnskuld har hannen’ (‘De sûndebok’). Fan datsoarte, gauris oan de Bibel ûntliend fêst taalgebrûk, dat yn in gedicht wurket as deadwaner en klisjee, tilt it op yn dizze bondel. It is net de krêft fan de poëzy dy't hjir ta utering komt. De krêft skûlet yn de wurden. Moaie wurden, grutte wurden soms.
Mar wêr skûlet dan dat tekoart oan ynderlike krêft yn dizze fersen? Dat komt neffens my om't de dichter har net ynlibbe hat yn de foarstelling. In bulte fersen befêstigje en lizze fêst mei konstatearjende opmerkings en litte neat oer oan de lêzer. En wat noch slimmer is - of miskien wol it alderslimste -, nearne klinkt it persoanlike lûd fan de dichter troch. Doe't ik de bondel trochlêzen en nochris wer trochlêzen hie, wist ik likefolle fan Aggie van der
Auteursrechtelijk beschermd